ตัวอย่างที่คุ้นชินกันทุกวันก็คือ Social media ที่ท่านนั้นเล่นตามกลุ่มเพื่อน กลุ่มคนส่วนใหญ่ หรือผู้ที่มีชื่อเสียง ไม่ว่าจะเป็น Facebook, Instagram, TikTok หรือ X (Twitter) ซึ่งพฤติกรรมนี้ก็คือ Bias ที่เรียกว่า Herd Behavior อย่างที่คาดไม่ถึงจะเห็นได้ว่า Bias นั้นเกิดขึ้นได้กับทุกคน
ไม่เว้นแม้แต่นักลงทุน การที่มี Bias จะส่งผลให้การตัดสินใจนั้นออกมาไม่ดี ซึ่งอาจทำให้ผลตอบแทนผิดพลาดจากเป้าหมาย หรือแม้กระทั่งสร้างความเสียหายครั้งใหญ่แก่พอร์ตได้ โดยเฉพาะการเทรดสินค้า Futures ใน TFEX ที่มีความเสี่ยงมากกว่าการเทรดหุ้น เนื่องจากมีอัตราทด (Leverage) ที่สูงตั้งแต่ 8 – 35 เท่า จึงต้องการการตัดสินใจที่ดี เพื่อให้มีผลตอบแทนที่เหมาะสมในพอร์ต Futures อย่างไรก็ตาม มีการเกิด Bias ทางจิตวิทยาบางประการที่อาจทำให้ผู้เทรดตัดสินใจผิด ๆ ได้ โดยไม่รู้ตัว ดังนั้น นักลงทุนต้องรู้เท่าทัน Bias เหล่านี้ รวมทั้งเข้าใจวิธีการหลีกเลี่ยง เพื่อให้เกิดการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพ
ในบทความนี้จะเล่าถึง 2 ประเภทหลักๆ ที่สำคัญสำหรับนักลงทุน ดังนี้
ประเภทแรก คือ Emotional Bias โดยปกติแล้วจะเกิดขึ้นจากความรู้สึกในขณะที่ทำการตัดสินใจ ซึ่งเชื่อมโยงอย่างลึกซึ้งกับประสบการณ์ของนักลงทุน ส่งผลกระทบต่อการตัดสินใจและผลลัพธ์ของการลงทุน สำหรับ Bias ประเภทนี้มักจะฝังลึกในสภาวะจิตใจของนักลงทุน แต่ถ้าหากสามารถแก้ไขได้ จะส่งผลดีต่อพอร์ต Futures ในระยะยาว
คือ Bias ที่เกิดจากความกลัวต่อการขาดทุน ทำให้มีแนวโน้มในการที่จะทนต่อการสูญเสียได้มาก แต่กรณีที่มีกำไรจะรีบขายทำกำไรออกไปอย่างรวดเร็ว ไม่รอให้ Profit Run ไปต่อ ผู้เทรดที่มี Bias นี้จะไม่ยอมปิดสถานะจนกว่าจะสูญเสียมูลค่าส่วนใหญ่ของพอร์ตไป ทำให้เงินทุนเหลือน้อยลง และยากที่จะสร้างผลตอบแทนกลับขึ้นไปเท่ากับส่วนที่เสียไป
ตัวอย่าง: นักลงทุนรายหนึ่งมองว่า SET50 Index จะปรับตัวสูงขึ้น เนื่องจากงบการเงินของบริษัทสมาชิกออกมาดี จึงเข้าไปเปิดสถานะซื้อ SET50 Index Futures ที่ราคา 825 จุด แต่แล้วผลกลับออกมาตรงกันข้ามราคาร่วงลงต่ำกว่า 810 จุด นักลงทุนเกิดความเสียดายไม่กล้าที่จะ Cut Loss จนกระทั่งราคาลงไปต่ำกว่า 800 จุด ทำให้พอร์ตเสียหายกว่า (825 – 800) x 200 = 5,000 บาทต่อสัญญา หรือมากกว่า 75% ของเงินลงทุน ด้วยความคิดที่ว่าไม่ Cut Loss เท่ากับไม่ขาดทุน ซึ่งเป็นความคิดที่สร้างความเสียหายอย่างมากต่อพอร์ตลงทุน ในทางกลับกันหากราคา SET50 Index Futures ขึ้นไปที่ราคา 830 จุดและยังมีแนวโน้มที่ขึ้นต่อเรื่อยๆ นักลงทุนกลับขายทำกำไรออกมาทั้งๆที่มีกำไรเพียงเล็กน้อย
วิธีการหลีกเลี่ยง: แนะนำให้นักลงทุนตั้งจุดทำกำไรที่ชัดเจน และที่สำคัญควรระบุจุด Cut Loss ทุกครั้งในกลยุทธ์เทรด ไม่ว่าจะเป็น % ที่ลดลง หรือราคาที่สมควร Cut Loss ผ่านการใช้คำสั่งตั้ง Stop Order-STT (ตั้งวันที่ให้คำสั่งอยู่ในระบบได้) ในแอป Streaming แบบ PC เพื่อที่จะตัดอารมณ์ หรือ Bias นี้ออกไป เมื่อเกิดความเสียหายขึ้นกับพอร์ต ทำให้นักลงทุนสามารถรักษามูลค่าส่วนใหญ่ของพอร์ต Futures เอาไว้ได้ และมีเงินทุนพร้อมที่จะสร้างกลยุทธ์แก้เกมส์ได้
คือ Bias ที่เกิดจากความเชื่อมั่นเกินไปในข้อมูลที่มี รวมไปถึงคาดว่าตนเองมีความสามารถในการทำนายตลาดหาจุดเข้าออกที่ทำให้เกิดกำไรสูงสุดได้ (Market Timing) นักเทรดที่มี Bias นี้จะมีความมั่นใจมากว่าสามารถการทำนายตลาดได้ดีมากกว่านักเทรดท่านอื่นในตลาด จึงดึงดูดให้เกิดการเทรดบ่อยครั้ง ซึ่งอาจทำให้พลาดการตัดสินใจที่สำคัญ เช่น การตัดสินใจซื้อหรือขายในขณะที่ข้อมูลยังไม่เพียงพอ ผลลัพธ์อาจออกมาตรงกันข้ามกับที่คาดหวังไว้
ตัวอย่าง: นักลงทุนท่านหนึ่งอาจเชื่อว่าสามารถทำนายการเคลื่อนไหวของตลาดได้แม่นยำมาก และขาย Futures อ้างอิงทองคำในตลาดโลก หรือ Gold Online Futures เนื่องจากมองว่าราคาทองคำนั้น ได้ผ่านจุดสูงสุดไปแล้ว โดยไม่พิจารณาปัจจัยที่มากระทบและความเสี่ยงที่เป็นไปได้ แต่เมื่อเวลาผ่านไปสถานการณ์สงครามในตะวันออกกลาง และยูเครน-รัสเซียได้ทวีความรุนแรงขึ้น เกิดอุปสงค์ต่อทองคำที่เป็นสินทรัพย์ปลอดภัย หรือ Safe Haven สูงขึ้น ราคาทองคำก็สูงขึ้นตาม พอร์ตของนักลงทุนจึงเผชิญกับความเสียหาย
วิธีการหลีกเลี่ยง: นักลงทุนควรเก็บข้อมูลปัจจัยที่ส่งผลกระทบให้เพียงพอ เตือนใจตนเองว่าไม่มีใครสามารถคาดเดาตลาดได้ ทบทวนความรู้ และติดตามข่าวสารเกี่ยวกับ Trend ของตลาดอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงบริหารความเสี่ยงโดยพิจารณาจาก Worst Case ที่ความเสียหายสูงสุดของพอร์ตจะเกิดขึ้นได้ ก่อนที่จะตัดสินใจเทรด นอกจากนี้การสร้างระบบการตัดสินใจผ่านวัตถุประสงค์ และขั้นตอนที่ชัดเจนในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ และปริมาณจะช่วยให้นักลงทุนป้องกัน Bias นี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สรุปเมื่อนักลงทุนเข้าใจ Bias ที่อาจเกิดขึ้น ทราบถึงสิ่งที่ท่านต้องต่อสู้กับความคิดของตนเอง พร้อมกับวิธีการหลีกเลี่ยงกันไปแล้ว ผู้เขียนหวังว่านักลงทุนจะลองนำไปปรับใช้การเทรดสินค้า Futures ประกอบกับการตัดสินใจอย่างรอบคอบในอนาคต เนื่องจากการเทรด Futures มีความเสี่ยงสูง แต่ก็ให้ผลตอบแทนที่สูงด้วย หากสามารถเอาชนะ Bias ข้างต้นนี้ได้ จะช่วยให้การเทรดที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ส่งผลให้บรรลุตามเป้าหมาย และเกิดผลประโยชน์สูงสุดกับพอร์ตการลงทุนได้ การทบทวน Bias ที่พูดถึงในบทความนี้ เป็นเพียงแค่เริ่มต้นในการเรียนรู้เกี่ยวกับพฤติกรรมในการลงทุน เพื่อให้ฝึกให้ท่านเป็นนักลงทุนที่มีความตั้งใจ และมีเสถียรภาพในการลงทุนอยู่คู่กับตลาดทุนได้อย่างยาวนาน ทั้งนี้นักลงทุนสามารถศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเทรดสินค้า Futures ใน TFEX ได้ที่ https://wconnex.bualuang.co.th/s/
ที่มา : บล.บัวหลวง