ผู้เชี่ยวชาญจวก ทรัมป์ยัดเยียดดีลสันติภาพเปราะบางให้ไทย-กัมพูชาแต่แรก
Channel News Asia สำนักข่าวสิงคโปร์ รายงานบทวิเคราะห์ถึงเหตุการณ์ปะทะรุนแรงรอบใหม่ระหว่างไทยและกัมพูชา ซึ่งเริ่มต้นอีกครั้งตั้งแต่วันที่ 7 ธันวาคมที่ผ่านมา โดยบทความดังกล่าวระบุว่า การสู้รบได้ปะทุขึ้นอีกครั้งตามแนวชายแดนที่พิพาทกันมายาวนานระหว่างสองประเทศ แต่นักวิเคราะห์กล่าวว่าเป็นเรื่องยากที่จะระบุว่า ฝ่ายใดเป็นผู้จุดชนวนความขัดแย้งรอบใหม่นี้ ท่ามกลางข้อกล่าวอ้างที่ขัดแย้งกัน การคาดเดา และความโปร่งใสที่จำกัดจากทั้งสองรัฐบาล
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ชัดเจนคือการกลับมาใช้ความรุนแรง เป็นสัญญาณชี้ชัดว่าข้อตกลงสันติภาพที่จัดทำขึ้นในเดือนตุลาคมที่ผ่านมา เป็นสัญญาที่เปราะบางและไร้ประสิทธิภาพมาตั้งแต่แรก
ข้อตกลงสันติภาพ "ที่ล้มเหลวโดยสิ้นเชิง"
ในเดือนตุลาคม นายกรัฐมนตรีอนุทิน ชาญวีรกูล และนายกรัฐมนตรีฮุน มาเนต แห่งกัมพูชาได้ลงนามในปฏิญญาร่วมเพื่อสันติภาพ นอกรอบการประชุมสุดยอดสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN) ที่กรุงกัวลาลัมเปอร์ ข้อตกลงดังกล่าวได้รับการไกล่เกลี่ยและเป็นสักขีพยาน โดยนายกรัฐมนตรีอันวาร์ อิบราฮิม ของมาเลเซีย ซึ่งเป็นประธานคนปัจจุบันของกลุ่มภูมิภาคอาเซียน ร่วมกับประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แห่งสหรัฐฯ ข้อตกลงนี้ถูกกำหนดให้เป็นพิมพ์เขียวนำไปสู่การสร้างสันติภาพที่ยั่งยืน รวมถึงการถอนทหารและอาวุธหนักด้วย
แต่นักวิเคราะห์กล่าวว่า ข้อตกลงดังกล่าว มีข้อบกพร่องและเปราะบางตั้งแต่เริ่มต้น และนับวันก็ใกล้จะหมดอายุลงแล้ว โดยที่ปรึกษาทางการเมืองอิสระ เจย์ แฮร์ริแมน กล่าวว่า "ข้อตกลงสันติภาพนั้นล้มเหลวโดยสิ้นเชิงในตอนนี้" เพราะการสงบศึกที่เกิดขึ้น ไม่เคยจัดการกับสาเหตุหลักของความขัดแย้งเลย ทรัมป์ยัดเยียดการสงบศึกให้ทั้งสองฝ่าย โดยไม่ได้จัดการกับปัจจัยพื้นฐานใด ๆ เลย ไม่ว่าจะเป็นการยุติข้อพิพาทเหนือดินแดนและโบราณสถานต่าง ๆ การปักปันเขตแดน การแก้ปัญหาลัทธิชาตินิยมสุดโต่ง และการเมืองภายในประเทศที่ซับซ้อน
ความคิดเห็นดังกล่าวสอดคล้องกับนักวิชาการสายการเมืองอีกท่าน เอริก มาร์ติเนซ คูฮอนตา รองศาสตราจารย์ด้านรัฐศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยแมคกิลล์ สังเกตว่า ประเทศไทยแสดงความกระตือรือร้นน้อยมากต่อข้อตกลงสันติภาพในช่วงแรก แต่ก็ยอมรับข้อตกลงนี้ภายใต้แรงกดดันด้านภาษีจากรัฐบาลสหรัฐฯ เขาเชื่อว่าภายในประเทศไทย มีกลุ่มอำนาจในกองทัพที่ต่อต้านการหยุดยิงโดยสิ้นเชิง
คูฮอนตากล่าวกับรายการ Asia First ของ CNA ระบุว่า "กระบวนการตัดสินใจไม่ได้ถูกควบคุมอย่างสมบูรณ์ ในประเทศไทยมีความขุ่นเคืองอย่างมากในกองทัพ เกี่ยวกับการหยุดยิง พวกเขารู้สึกว่าสูญเสียพื้นที่ยุทธศาสตร์โดยต้องระงับการสู้รบ"
คูฮอนตากล่าวว่า ประเทศไทยมีความได้เปรียบทางทหารอย่างเด็ดขาดเหนือกัมพูชา โดยชี้ให้เห็นว่างบประมาณกลาโหมของไทยมีมากกว่าของกัมพูชาถึงสี่เท่า พร้อมด้วยยุทโธปกรณ์ที่เหนือกว่ามาก รวมถึงเครื่องบินขับไล่ F-16 ที่ถูกส่งไปประจำการต่อต้านที่ตั้งของกัมพูชาแล้ว
เขากล่าวว่า "ประเทศไทยมีอำนาจทางอากาศที่กัมพูชาไม่มี และกัมพูชาไม่สามารถตอบโต้ด้วยกำลังแบบเดียวกันได้… ดังนั้น ไม่ว่าใครจะเป็นผู้เริ่มต้นการปะทะครั้งล่าสุดนี้... อำนาจการยิงของประเทศไทยจะกำหนดผลลัพธ์ และจากวาทศิลป์ที่ออกมาจากนายกรัฐมนตรีอนุทิน ชาญวีรกูล และนักการเมืองไทยคนอื่น ๆ เป็นที่ชัดเจนว่าประเทศไทยต้องการผลักดันเรื่องนี้อย่างหนัก"
อาเซียนสามารถเข้ามาแทรกแซงได้หรือไม่?
เมื่อสถานการณ์เลวร้ายลง นักวิเคราะห์เห็นพ้องต้องกันว่าอาเซียนต้องพยายามลดความตึงเครียด แต่การประเมินของพวกเขาก็เห็นแตกต่างกันว่า กลุ่มนี้จะมีประสิทธิภาพอย่างแท้จริงได้เพียงใด คูฮอนตา นักวิชาการสายรัฐศาสตร์ กล่าวว่า "อาเซียนต้องมีบทบาทที่แข็งแกร่งขึ้นที่นี่ ... อาเซียนเป็นองค์กรระดับภูมิภาคที่ใกล้ชิดกับความขัดแย้งมากที่สุด อันวาร์ได้แสดงให้เห็นว่าเขาต้องการมีบทบาทสำคัญในฐานะผู้นำของภูมิภาค และนี่คือโอกาส"
แต่นักวิเคราะห์การเมือง แฮร์ริแมนยังคงไม่เชื่อในอำนาจของอาเซียน เขาตั้งข้อสังเกตว่ามหาอำนาจภายนอกที่สำคัญ โดยเฉพาะสหรัฐฯ และจีน อยู่ในตำแหน่งที่ดีกว่าในการสร้างแรงกดดันต่อข้อพิพาทไทยและกัมพูชา แม้ว่าอาเซียนจะสามารถเรียกคู่กรณีมาประชุมเพื่อการสงบศึกในเดือนตุลาคมได้สำเร็จ แต่หลักการไม่แทรกแซงที่มีมายาวนานขององค์กรก็จำกัดความสามารถในการเข้าแทรกแซงในข้อพิพาท
แฮร์ริแมนกล่าวว่า "เป็นเรื่องยากที่อาเซียนจะสร้างการเปลี่ยนแปลงได้มากในอนาคต มันขึ้นอยู่กับการตัดสินใจทางการเมืองของกัมพูชาและประเทศไทยที่พร้อมจะให้คำมั่นสัญญานั้นจริง ๆ หรือไม่"
ดีลสันติภาพไทย-กัมพูชาเป็นแค่พอร์ตฯ ยื่นขอโนเบลของทรัมป์
สำนักข่าว Aljazeera เผยแพร่บทความวิเคราะห์สถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา เพื่อตอบคำถามว่าทำไมข้อตกลงสันติภาพที่มีสักขีพยานเป็นถึงผู้นำมหาอำนาจโลกอย่างโดนัลด์ ทรัมป์จึงเกิดความล้มเหลวในท้ายที่สุด
Aljazeera ระบุว่า การสู้รบที่คร่าชีวิตผู้คนได้ปะทุขึ้นระหว่างประเทศไทยและกัมพูชา เพียงไม่กี่สัปดาห์หลังจากทั้งสองฝ่ายลงนามในข้อตกลงหยุดยิงในมาเลเซีย ซึ่งมีประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แห่งสหรัฐอเมริกาเป็นประธาน ตอนนี้ข้อตกลงสันติภาพที่ทรัมป์เป็นคนกลางไกล่เกลี่ยกำลังจะล่มสลาย หลังจากทหารจากสองประเทศปะทะกันอีกครั้งเมื่อวันจันทร์ มีผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้น และผู้คนหลายพันคนต้องพลัดถิ่นจากทั้งสองฝ่าย ขณะที่การปะทะดำเนินต่อไปเป็นวันที่สี่แล้ว
ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แห่งสหรัฐฯ อ้างความสำเร็จในการยุติความขัดแย้งและสงคราม 8 ครั้งทั่วโลก โดยกล่าวว่า ตนสมควรได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ แต่บทบาทของเขาในข้อตกลงสันติภาพบางส่วนก็ยังเป็นที่ถกเถียงและบางความขัดแย้งก็กลับปะทุขึ้นมาอีกครั้ง ดังเช่นการปะทะระหว่างไทย-กัมพูชา ซึ่งเป็นข้อพิสูจน์ถึงความเปราะบางของข้อตกลงที่เขาเป็นคนกลางไกล่เกลี่ย
ในข้อตกลงที่ไกล่เกลี่ยโดยมาเลเซียและสหรัฐฯ ทั้งสองประเทศตกลงที่จะลดความตึงเครียดทางทหาร รวมถึงการถอนอาวุธหนักและทุ่นระเบิดออกจากชายแดนภายใต้การกำกับดูแลของอาเซียน นอกจากนี้ ไทยและกัมพูชายังตกลงที่จะหยุดการทำสงครามข้อมูลออนไลน์ ซึ่งเป็นการกระตุ้นความขัดแย้งในการปะทะรอบแรก
อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่เดือนตุลาคม การปะทะกันรอบใหม่หลายครั้งและการกล่าวหากันและกันได้คุกคามข้อตกลงหยุดยิง เมื่อเดือนที่แล้ว ประเทศไทยกล่าวว่า จะระงับการดำเนินการตามข้อตกลงดังกล่าว หลังจากทหารคนหนึ่งได้รับบาดเจ็บจากเหตุระเบิดทุ่นระเบิด นักวิเคราะห์รายหนึ่งบอกกับสำนักข่าวอัลจาซีราห์ว่า การหยุดยิงที่เปราะบางนี้ถูก "บังคับ" ภายใต้การขู่เข็ญของภาษีจากทรัมป์
วีรักษ์ อู ผู้ก่อตั้งคลังสมอง Future Forum ของกัมพูชา ให้สัมภาษณ์กับอัลจาซีราห์ว่า "สำหรับพวกเราทุกคนที่เป็นผู้สังเกตการณ์อย่างใกล้ชิด การหยุดยิงถูกบังคับโดยรัฐบาลทรัมป์และการเข้ามาเกี่ยวข้องของทรัมป์ทำให้ทุกฝ่ายต้องจำยอมที่จะสงบศึก แต่เป็นการยุติการสู้รบที่ไม่ยั่งยืนนัก
อูกล่าวว่า เมื่อทรัมป์เข้ามาเกี่ยวข้อง กองทัพไทย ซึ่งเป็นผู้เล่นที่มีอำนาจในภูมิทัศน์ทางการเมืองของไทย "ไม่พอใจ" เขาเสริมว่า ทีมสังเกตการณ์ของอาเซียนไม่ได้รับทรัพยากรเพียงพอในการบังคับใช้การสงบศึก ขณะที่ลัทธิชาตินิยมที่เพิ่มขึ้นในทั้งสองประเทศก็โหมกระพือความขัดแย้งด้วย และสิ่งที่เขากังวลคือตอนนี้เรากำลังจะเห็นการสู้รบที่อาจจะยาวนานและลึกซึ้งยิ่งขึ้น ซึ่งอาจจะคงอยู่ได้นานขึ้นและมีผลกระทบที่ลึกซึ้งกว่ามาก
