จับกระแสเลือกตั้งเมียนมา 2568-2569

รัฐบาลทหารเมียนมาประกาศจัดเลือกตั้งห้วงปลายปีนี้จนถึงต้นปีหน้า โดยมีโรดแมป (Roadmap) 6 ห้วงเวลาหลัก ได้แก่

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

สหรัฐฯ หยุดคุ้มครองคนเมียนมา ชี้เมียนมาปลอดภัย กลับได้แล้ว

รัฐบาลเมียนมากวาดล้างสแกมเมอร์ในชเวก๊กโกต่อ จับต่างชาติ 1,600 คน

ทำไมรัฐบาลเมียนมากวาดล้างสแกมเมอร์ล่าสุด โดนกดดันหรือแย่งผลประโยชน์?

1. การเลือกตั้งรอบแรก 28 ธันวาคม 2568

2. การเลือกตั้งรอบที่สอง 11 มกราคม 2569

3. การเลือกตั้งรอบที่สาม 25 มกราคม 2569

4. ประกาศผลเลือกตั้ง ภายใน 90 วันหลังการเลือกตั้ง

5. การเปิดประชุมรัฐสภา เดือนกุมภาพันธ์ 2569 และ

6. การจัดตั้งรัฐบาลชุดใหม่ 1 เมษายน 2569 (ตรงกับวันเริ่มต้นวงจรงบประมาณใหม่)

ทั้งนี้ จะมีการจัดเลือกตั้งครอบคลุม 267 เมือง จากทั้งหมด 330 เมือง (Township) คิดเป็น 80% ของพื้นที่ทั้งหมด โดยมีพื้นที่ยกเว้นอีก 63 เมืองที่รัฐบาลทหารประเมินดูแล้วไม่สามารถจัดเลือกตั้งได้ อย่างไรก็ตาม เกณฑ์ลงคะแนนตามกรอบรัฐธรรมนูญ ปี 2551 ก็ไม่ได้ระบุเกณฑ์ขั้นต่ำของจำนวนผู้ออกมาใช้สิทธิ์ นั่นหมายความว่า แม้จะมีผู้มาลงคะแนนเพียงน้อยนิด การเลือกตั้งยังถือว่าสมบูรณ์ตามกฎหมาย ฉะนั้น การรณรงค์คว่ำบาตรเลือกตั้งหรือไม่ลงคะแนนเสียงของฝ่ายต่อต้านจึงไม่ส่งผลให้การเลือกตั้งเป็นโมฆะ

การเลือกตั้งครั้งนี้ไม่ใช่การเลือกตั้งทั่วประเทศในวันเดียว แต่รัฐบาลเนปิดอว์ได้แบ่งเวลาเลือกตั้งออกเป็น 3 ขยัก เพื่อทยอยรวบรวมคะแนนเสียงทีละครั้งจนเบิกทางไปสู่การเปิดรัฐสภาและเลือกประธานาธิบดีในอันดับถัดไป

รัฐสภาส่วนกลางของเมียนมา มีจำนวน ส.ส. ทั้งสิ้นไม่เกิน 664 คน แบ่งเป็นสมาชิกสภาประชาชน 440 คน (มาจากการเลือกตั้งแบบแบ่งเขตจาก 330 เมือง และ มาจากนายทหารที่ได้รับการคัดเลือกเสนอชื่อจากผู้บัญชาการทหารสูงสุดอีก 110 คน) กับสมาชิกสภาชนชาติอีก 224 คน (มาจากการเลือกตั้งในรัฐและภาคทั้ง 14 แห่ง รวม 168 ที่นั่ง และมาจากนายทหารที่ถูกคัดเลือกเสนอชื่อจาก ผบ.ทสส. อีก56 ที่นั่ง) จากโครงสร้างดังกล่าว กองทัพเมียนมาซึ่งมี ส.ส. ทหารอยู่ในสังกัดรวม 166 คน หรือ 25% ของ จำนวน ส.ส.ในสภาแห่งชาติ พร้อมมี “Connection” ต่อติดกับพรรคสหสามัคคีและการพัฒนาสหภาพ หรือ พรรค USDP (Union Solidarity and Development Party) (ซึ่งเป็นพรรคใหญ่ที่โดดเด่นที่สุดในการเลือกตั้งครานี้) จึงมีโอกาสสูงที่จะเปิดประชุมรัฐสภาเพื่อเลือกประธานาธิบดีคนใหม่อันจะนำมาสู่การจัดตั้งรัฐบาลและเริ่มงานบริหารประเทศ

2 ฉากทัศน์ใหญ่ของเมียนมา

อย่างไรก็ตาม ด้วยภาวะที่การเลือกตั้งครั้งนี้ถูกจัดขึ้นท่ามกลางไฟสงครามกลางเมือง หากแต่นายพลมินอ่องหล่าย ก็กลับมีเป้าหมายที่ต้องการจะเปลี่ยนผ่านการเมืองให้ได้ จึงเกิด 2 ฉากทัศน์ใหญ่ (Big Scenarios) ที่เกี่ยวพันกับทั้งยุทธศาสตร์การเมืองของทหารเมียนมาและลักษณะความขัดแย้งในรัฐเมียนมาหลังรัฐประหาร ดังนี้

1.ทหารเมียนมาเปลี่ยนผ่านการเมืองได้สำเร็จโดยสร้าง "ประชาธิปไตยที่กำลังจะเบ่งบานอย่างมีระเบียบวินัย" (Discipline-Florishing Democracy) ขึ้นมา ซึ่งเป็นโมเดลที่นายพลตานฉ่วยเคยจัดเลือกตั้งในปี 2553จนทำให้พรรค USDP จัดตั้งรัฐบาลใหม่ในต้นปี 2554 โดยมีนายพลเต็งเส่งรั้งตำแหน่งประธานาธิบดี พร้อมเดินหน้าปฏิรูปการเมืองในวงกว้าง ทว่า การเลือกตั้งห้วงปลายปี 2568 – ต้นปี 2569 ย่อมมีเงื่อนไขการเมืองบางอย่างที่แตกต่างจากยุคตานฉ่วย-เต็งเส่ง อันมีผลให้การเลือกตั้งที่จะถึงนี้ต้องเผชิญกับฉากทัศน์แยกย่อยอีกอย่างน้อย 2 ส่วน ได้แก่

1.1. นายพลมินอ่องหล่าย ไม่เข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีโดยตรง แต่ยังรั้งตำแหน่ง ผบ.ทสส. อยู่ หรือ เลือกนายทหารที่ไว้วางใจขึ้นกุมตำแหน่งแทน โดยปล่อยให้รัฐบาลพรรค USDP (ที่อาจไปรวมกับพรรคขนาดกลางอื่นๆเพื่อจัดตั้งรัฐบาลผสม) เข้าบริหารประเทศ พร้อมนำโมเดลปฏิรูปการเมืองของรัฐบาลเต็งเส่งห้วง 2554-2559 มาปรับประยุกต์ใช้ในการปกครองรัฐ รูปการณ์นี้อาจเปิดโอกาสให้มีกระจายอำนาจออกจากศูนย์กลางที่มินอ่องหล่ายควบคุมได้มากขึ้น พร้อมเอื้อหนุนให้เกิดการเปิดเสรีทางการเมืองและลดแรงขัดแย้งระหว่างทหารเมียนมากับฝ่ายต่อต้านลงได้บางส่วน

1.2.นายพลมินอ่องหล่ายเดินเกมโหวตเลือกประธานาธิบดีแบบเข้มข้น จนทำให้ตัวเองเข้าดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีคนใหม่ซึ่งจะทำให้มินอ่องหล่ายมีสถานะเป็นทั้งประมุขแห่งรัฐและหัวหน้าฝ่ายบริหาร แถมยังวางกลไกกุมสายบังคับบัญชาในกองทัพต่อไป ในรูปการณ์นี้ มินอ่องหล่ายย่อมสัมฤทธิ์ผลในการใช้การเลือกตั้งเพื่อดันตนเองขึ้นควบคุมอำนาจรัฐ แต่จะทำให้นานาชาติและประชาชนเมียนมาไม่พอใจ จนกระตุ้นให้ฝ่ายต่อต้านจับอาวุธขึ้นต้านทหารเมียนมาแบบดุเดือดอีกและก็มีแนวโน้มที่หลายประเทศจะกดดันคว่ำบาตรเมียนมาเพิ่มขึ้น

2. ทหารเมียนมาเปลี่ยนผ่านการเมืองไม่สำเร็จ โดยอาจมีเหตุไม่คาดฝันเกิดขึ้น เช่น

2.1.ทหารเมียนมายังคงต่อสู้กับฝ่ายต่อต้านแบบยึดเยื้อต่อไป โดยฝ่ายต่อต้านเคลื่อนพลเข้ายึดเมืองต่างๆมากขึ้น จนสร้างความยากลำบากต่อทหารเมียนมาในการจัดเลือกตั้งในหลายเขต หรือ

2.2.ฝ่ายรัฐบาลเอกภาพชาติ NUG (National Unity Government) พร้อมพันธมิตรกลุ่มติดอาวุธชาติพันธุ์เร่งระดมทรัพยากรในด้านต่างๆ จนสามารถขยายเขตปลดปล่อย (Liberated Zone) แล้วยึดเมืองใหญ่อย่างมัณฑะเลย์หรือมะเกวไว้ได้ จากนั้นจึงสถาปนาเขตเมืองหลวงหรือศูนย์บริหารราชการแผ่นดินแห่งใหม่ เพื่อให้เกิดศูนย์อำนาจที่ขึ้นแข่งขันกับรัฐบาลทหารที่เนปิดอว์

ในการนี้ รัฐบาล NUG จะมีสถานะเป็นรัฏฐาธิปัตย์ที่ชอบธรรมขึ้นเพราะสามารถตั้งรัฐบาลแข่งกับมินอ่องหล่ายในเขตอธิปไตยของเมียนมาได้ซึ่งจะส่งผลให้ NUG แปลงรูปจากรัฐบาลพลัดถิ่นเข้าสู่รัฐบาลแห่งชาติพร้อมได้รับการรับรองจากนานาชาติมากขึ้นและสามารถสะกัดเกมเลือกตั้งของมินอ่องกล่ายเนื่องจากสงครามกลางเมืองได้วิวัฒน์เข้าสู่ภาวะของการมีดวงตะวันแห่งรัฎฐาธิปัตย์ถึงสองดวง โดยฝ่ายต่อต้านยึดครองเมืองเพิ่มอีกหลายแห่งพร้อมตั้งเมืองหลวงใหม่เบียดขับกับเนปิดอว์จนกีดขวางเส้นทางเลือกตั้งตามแผนการของทหารเมียนมาได้สำเร็จ กระนั้นก็ดี ด้วยข้อจำกัดด้านทรัพยากรการเมืองและการทหารของฝ่ายต่อต้าน ณ เวลานี้ บวกกับกำลังทหารของกองทัพเมียนมาที่กล้าแข็งขึ้น (มิพักต้องกล่าวถึงความช่วยเหลือจากมหาอำนาจอย่างจีนและรัสเซียที่มีต่อกองทัพเมียนมาในอีกหลายมิติ) จึงทำให้ฉากทัศน์นี้มีความเป็นไปได้น้อย แต่ก็ใช่ว่าจักเป็นไปไม่ได้เลย จึงควรติดตามเฝ้าดูสถานการณ์กันต่อไป

แน่นอน คงมีฉากทัศน์อื่นๆที่ส่งผลต่อรัฐและสังคมเมียนมา (ซึ่งผู้เขียนยังไม่ได้ยกมา ณ ที่นี้) แต่ทว่า สำหรับรัฐไทยแล้ว การเปลี่ยนผ่านในรัฐเพื่อนบ้านฟากตะวันตกกำลังก่อรูปขึ้นและเตรียมรุกกระทบเข้าไทยในระยะประชิดอีกครา

คอนเทนต์แนะนำ

เข้าใจสมองยามน้ำท่วม ทำไมบางคนตอบสนองรุนแรง คำอธิบายเหตุยิงกู้ภัย

ฆาตกรเงียบกลับมา ! คู่มือเตรียมพร้อมรับมือฝุ่น PM2.5 ที่พุ่งสูงใน กทม.

Ultraformer III ต่างจาก HIFU อย่างไร ทำไมราคาสูงกว่าแต่คนยังเลือกทำ