ทรัมป์-ปูตินนัดล่ม! ทำไมสงสงครามรัสเซียกับยูเครน เคลียร์ยากกว่ากาซา?
ทรัมป์ลั่นประชุมกับปูตินจะเสียเวลาเปล่า
เพียงไม่กี่วันหลังจากที่ประธานาธิบดีสหรัฐฯ โดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศแผนที่จะพบกับประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิเมียร์ ปูตินอย่างชื่นมื่นและยิ่งใหญ่ ในกรุงบูดาเปสต์ ประเทศฮังการี ภายในสองสัปดาห์หรือประมาณนั้น แต่จู่ ๆ การประชุมสุดยอดสหรัฐฯ - รัสเซีย ที่มุ่งเน้นระดับความขัดแย้งกับยูเครน ก็ถูกระงับอย่างไม่มีกำหนด ซึ่งการประชุมเตรียมการของนักการทูตระดับสูงทั้งสองประเทศก็ถูกยกเลิกไปแบบกะทันหันเช่นกัน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ประธานาธิบดีทรัมป์กล่าวกับผู้สื่อข่าวที่ทำเนียบขาว ระบุว่า “เขาไม่ต้องการประชุมที่สูญเปล่า” และกล่าวเพิ่มเติมว่า เขาไม่อยากเสียเวลาในการประชุม ดังนั้นทรัมป์จะรอดูว่าจะเกิดอะไรขึ้น
ประเด็นสำคัญที่ยังคงติดขัดคือ รัฐบาลรัสเซียปฏิเสธที่จะยุติการสู้รบตามแนวรบกับยูเครน รัสเซียยังคงยืนยันในจุดยืนที่จะต้องควบคุมภูมิภาคดอนบาสตะวันออกทั้งหมด และปฏิเสธข้อเรียกร้องของทรัมป์ที่ให้มีการหยุดยิงทันทีตามแนวรบปัจจุบัน ทำให้ทรัมป์แสดงความเห็นว่า ไม่ต้องการให้เป็นการประชุมที่ "เสียเวลาเปล่า"
การตัดสินใจระงับการประชุมสุดยอดเกิดขึ้นหลังจากที่ นายมาร์โก รูบิโอ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ และ นายเซอร์เก ลาฟรอฟ รัฐมนตรีต่างประเทศรัสเซีย ได้โทรศัพท์พูดคุยกันเพื่อเตรียมการประชุมสุดยอด แต่การพูดคุยดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างของจุดยืนที่มากเกินไป ทำให้การประชุมแบบพบหน้ากันของนักการทูตระดับสูงเพื่อเตรียมการถูกยกเลิกไปด้วย
ในฝั่งของยูเครนเอง ก็มีส่วนทำให้การประชุมสุดยอดผู้นำครั้งนี้ต้องล้มเหลว เมื่อทรัมป์ได้หารือกับประธานาธิบดีโวโลดิเมียร์ เซเลนสกี โดยกดดันให้รัฐบาลยูเครนยอมสละดินแดนดอนบาสให้รัสเซียเพื่อแลกกับสันติภาพ ซึ่งยูเครนได้ปฏิเสธอย่างหนักแน่น นอกจากนี้ ความไม่แน่นอนในการจัดหาขีปนาวุธโทมาฮอว์ก พิสัยไกลให้ยูเครนก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้รัสเซียแสดงท่าทีไม่จริงจังกับการเจรจา
ทรัมป์เคลียร์กาซาได้ แต่คุยรัสเซีย-ยูเครนไม่สำเร็จ
แผนการประชุมสุดยอดที่พลิกผันไปมา นับเป็นความพยายามของทรัมป์ที่จะเป็นตัวกลางยุติสงครามระหว่างรัสเซียและยูเครน โดยประธานาธิบดีสหรัฐฯ กลับมาให้ความสนใจและมีความหวังอีกครั้ง หลังจากที่เขาเป็นตัวกลางเจรจาหยุดยิงระหว่างอิสราเอลกับฮามาส นำมาซึ่งสันติภาพและการปล่อยตัวประกันชุดสุดท้ายได้สำเร็จ
ขณะกล่าวสุนทรพจน์ในอียิปต์เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เพื่อฉลองข้อตกลงหยุดยิงดังกล่าว ทรัมป์ได้หันไปหา สตีฟ วิตคอฟฟ์ หัวหน้าคณะเจรจาทางการทูตของเขา พร้อมกล่าวว่า "เราต้องจัดการเรื่องรัสเซียให้สำเร็จ" แต่ดูเหมือนว่า การกลับมามีไฟและตั้งเป้าหมายอีกครั้งของทรัมป์จะไม่ใช่เรื่องง่ายเหมือนตอนที่ดีลกับสงครามกาซา
กุญแจสำคัญ ในการปลดล็อกข้อตกลงกาซาคือการตัดสินใจของอิสราเอลที่จะโจมตีผู้เจรจาของกลุ่มฮามาสในกาตาร์ แม้ว่าจะเป็นการกระทำที่สร้างความไม่พอใจให้กับพันธมิตรอาหรับ แต่ก็ทำให้ทรัมป์มีอำนาจต่อรอง ในการกดดันนายกรัฐมนตรี เบนจามิน เนทันยาฮู ของอิสราเอลให้ทำข้อตกลง
อันที่จริงแล้ว ประธานาธิบดีสหรัฐฯ มีความนิยมในหมู่ชาวอิสราเอลมากกว่าเนทันยาฮูเสียอีก ซึ่งเป็นสถานะที่ทำให้เขามีอิทธิพลเหนือผู้นำอิสราเอลอย่างไม่เหมือนใคร เมื่อรวมความสัมพันธ์ทางการเมืองและเศรษฐกิจของทรัมป์กับหลายประเทศในอาหรับก็ทำให้เขามีกำลังทางการทูตมหาศาล ในการบังคับให้เกิดข้อตกลงได้
ในทางตรงกันข้าม สำหรับสงครามยูเครน ทรัมป์มีอำนาจต่อรองน้อยกว่ามาก ในช่วงเก้าเดือนที่ผ่านมา ต้องยอมรับว่าเขางัดทุกกระบวนท่าขึ้นมาต่อกรกับปูตินและเซเลนสกีหลายยก ทั้งเล่นบทเป็นมิตรกับทั้งสองประเทศ พร้อมจะหนุนหลังเอื้อประโยชน์ให้ทุกประการ แต่สักพักจะสลับมาเล่นบทโหด กล่าวคำพิพาทรุนแรงที่ผู้นำทั้งสองประเทศดื้อด้าน ไม่ยอมเข้าโต๊ะเจรจา รวมไปถึงการขู่ใช้กำลังทางทหารจัดการความขัดแย้งนี้ด้วย
ทรัมป์ขู่ว่า จะใช้มาตรการคว่ำบาตรใหม่ต่อการส่งออกพลังงานของรัสเซีย และจัดหาอาวุธพิสัยไกลชุดใหม่ให้กับยูเครน แต่เขาก็ตระหนักด้วยว่าการทำเช่นนั้นอาจส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจโลกและยกระดับสงครามให้รุนแรงยิ่งขึ้นไปอีก ในขณะเดียวกัน ประธานาธิบดีก็ตำหนิเซเลนสกีอย่างเปิดเผย ถึงขั้นตัดการแบ่งปันข้อมูลข่าวกรองกับยูเครนชั่วคราวและระงับการขนส่งอาวุธไปยังประเทศดังกล่าว
อีกไกลแค่ไหน ถึงจะใกล้สันติภาพ
ตั้งแต่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ขึ้นรับตำแหน่งเมื่อเดือนมกราคมปีนี้ รัสเซียและยูเครนเข้าใกล้คำว่าสันติภาพมากที่สุดคือ ในเดือนกรกฎาคม ปูตินตกลงที่จะเข้าร่วมการประชุมสุดยอดกับทรัมป์ที่อะแลสกา แต่ดูเหมือนว่าไม่มีข้อตกลงใด ๆ ที่จะนำไปสู่สันติภาพได้จริง
เมื่อปีที่แล้วระหว่างการหาเสียง ทรัมป์เคยให้สัญญาว่า เขาสามารถยุติสงครามยูเครนได้ภายในไม่กี่ชั่วโมง นับตั้งแต่นั้นมาเขาก็ละทิ้งคำมั่นสัญญานั้น โดยกล่าวว่าการยุติสงครามเป็นเรื่องยากกว่าที่เขาคาดไว้
เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ขณะที่มีรายงานแพร่สะพัดว่าทำเนียบขาวกำลังพิจารณาอย่างจริงจังที่จะส่งขีปนาวุธนำวิถีโทมาฮอว์ก และระบบต่อต้านอากาศยานแพทริออต ไปยังกรุงเคียฟ ผู้นำรัสเซียได้โทรหาทรัมป์ ซึ่งหลังจากนั้นทรัมป์ก็ประกาศว่าการประชุมสุดยอดสหรัฐฯ และรัสเซีย จะเกิดขึ้นที่กรุงบูดาเปสต์ภายใน 2 สัปดาห์ แต่ล่าสุด ทุกฝ่ายก็ออกมายืนยันว่าการประชุมสุดยอดครั้งนี้จะไม่เกิดขึ้นตามฝัน
