ยิ่งสาวยิ่งดี! จีนแจกเงินเจ้าสาว อายุไม่เกิน 35 หวังเพิ่มเด็กเกิดใหม่
หลิวเหลียงแจก 15,000 หยวนต่อ 1 ใบทะเบียนสมรส!
ในเช้าวันแต่งงาน เหลียว เสี่ยวเฟิน สาวจีนวัย 29 ปี นั่งอยู่บนเกี้ยวเจ้าสาวสีแดง สวมชุดสีแดงแบบดั้งเดิม พร้อมกับหน้า-ผมสวยจัดเต็ม ในฐานะที่เธอเป็นเจ้าสาวในพิธีแต่งงานอันเป็นเอกลักษณ์ สืบทอดกันในแดนมังกรมาหลายศตวรรษ ชายแปดคนช่วยกันยกเกี้ยวขึ้น ขบวนแห่ช้า ๆ ดำเนินไปตามถนนแคบ ๆ ในหมู่บ้าน ท่ามกลางอากาศเย็นของฤดูใบไม้ร่วง
บ้านเกิดของสามีเธอในเมืองหลิวเหลียง มณฑลชานซี ได้ถูกเนรมิตให้สวยงาม เพื่อเป็นสถานที่เจ้าภาพจัดงานแต่งแบบโบราณ โคมไฟสีแดงสดใสและธงผ้าไหมประดับประดาตามท้องถนน ขณะที่เสียงฆ้องดังสนั่นและเสียงแตรดังกึกก้อง เจ้าบ่าวขี่ม้านำหน้า โดยมีแม่สื่อและนักดนตรีขนาบข้าง
“มันให้ความรู้สึกเหมือนขบวนแห่แต่งงานในสมัยโบราณ” เธอกล่าวด้วยรอยยิ้มพร้อมกับเผยความรู้สึกว่าช่างเป็นงานที่สง่างามและน่าจดจำยิ่งนัก “มันเป็นการแต่งงานในระดับสูงสุดที่ผู้หญิงคนหนึ่งจะหวังได้” เจ้าสาวเติบโตในมณฑลกวางตุ้ง แต่เลือกที่จะจัดงานแต่งงานในมณฑลชานซี เนื่องจากหลงใหลในประเพณีอันวิจิตรตระการตาและบรรยากาศอันยิ่งใหญ่
แต่เธอกล่าวว่า สิ่งที่ยิ่งทำให้เธอตัดสินใจแน่วแน่มากขึ้นก็คือ การที่หน่วยงานท้องถิ่นเสนอเงินจูงใจให้กับคู่รักที่จดทะเบียนสมรสที่นั่น เธอกล่าวว่า “เนื่องจากมีรางวัลตอบแทน…พวกเราจึงมีความสุขมาก มันทำให้ประสบการณ์ทั้งหมดมีความหมายมากยิ่งขึ้น” ทั้งนี้ คู่บ่าวสาวไปที่สำนักงานทะเบียนราษฎรท้องถิ่นเมื่อไม่กี่วันก่อนหน้านี้ และได้รับใบทะเบียนสมรสพร้อมเงินสด 1,500 หยวน หรือราว 6,670 บาท
ในปี 2024 รายได้สุทธิเฉลี่ยต่อหัวต่อเดือนของชาวชนบทจีนอยู่ที่ประมาณ 1,900 หยวน ดังนั้นเงินโบนัส 1,500 หยวนจึงคิดเป็นสัดส่วนที่สำคัญของกำลังซื้อในหลายพื้นที่ชนบท
แต่งงานทั้งที มีเงินขวัญถุงจากรัฐบาล
มาตรการมอบเงินรางวัลและเงินขวัญถุงจากรัฐบาลท้องถิ่นจีนมีความแพร่หลายมากขึ้น เพื่อกระตุ้นให้คู่รักหันมาสร้างครอบครัว เพิ่มการมีบุตรในกับประเทศ แต่รัฐบาลท้องถิ่นไม่ได้มอบให้คู่สมรสใดก็ได้ เงินรางวัลเหล่านี้มาพร้อมกับเงื่อนไขบางประการ อย่างเมืองหลิวเหลียง ในมณฑลชานซี ที่เสี่ยวเฟินเพิ่งจดทะเบียนไปนั้น มีเงื่อนไขว่าเจ้าสาวจะต้องมีอายุไม่เกิน 35 ปีเท่านั้น
การมอบเงินรางวัลสำหรับเจ้าสาวอายุน้อยเกิดขึ้นในที่อื่นของจีนด้วย ในเขตฉางซาน มณฑลเจ้อเจียง มอบเงิน 1,000 หยวน หากเจ้าสาวมีอายุไม่เกิน 25 ปี เพื่อส่งเสริมการแต่งงานในวัยที่เหมาะสมต่อการมีบุตร ขณะที่บางหมู่บ้านในกวางโจว เช่น หมู่บ้านหนานหลิ่ง มอบเงินรางวัลสำหรับการแต่งงานครั้งแรกสูงถึง 80,000 หยวน หรือ เกือบ 400,000 บาท แต่มีเงื่อนไขว่าต้องครองรักกันให้ครบ 1 ปีก่อนจึงจะได้รับเงิน
บางครั้งเงินขวัญถุงก็มาในรูปแบบคูปอง ของขวัญ และสิทธิพิเศษทางการเงิน ซึ่งจีนเรียกมาตรการเหล่านี้ว่า การกระตุ้น "เศรษฐกิจความรัก" ผ่านคูปองส่วนลด เช่น เมืองหนิงโปและหางโจว แจกคูปองมูลค่า 1,000 หยวน สำหรับใช้เป็นส่วนลดค่าจัดงานเลี้ยง ถ่ายภาพพรีเวดดิ้ง ค่าที่พักโรงแรม หรือแม้แต่ค่าเดินทางท่องเที่ยว บางพื้นที่ เช่น เมือง เทียนเหมิน มอบเงินอุดหนุนการซื้อบ้านสูงถึง 120,000 หยวน และเงินโบนัสการแต่งงานอีก 60,000 หยวน เพื่อลดภาระค่าใช้จ่ายเริ่มต้นของชีวิตคู่
นอกจากนี้ รัฐบาลยังปรับแก้กฎหมายสำหรับคู่รักให้แต่งงานกันสะดวกขึ้นด้วย หลายมณฑล เช่น เจ้อเจียง ได้ขยายวันลาสมรสโดยยังได้รับค่าจ้าง (Paid Marriage Leave) จากเดิม 3 วัน เป็น 13 วัน เพื่อให้คู่รักมีเวลาในการจัดงานแต่งงานและไปฮันนีมูน ในบางเขต เช่น เขตฉงอี้ มณฑลเจียงซี หากคู่รักจัดงานแต่งงานแบบเรียบง่ายและไม่เรียกค่าสินสอดเกินควร รัฐจะให้สิทธิพิเศษแก่ "ลูกในอนาคต" ในการเลือกเข้าโรงเรียนอนุบาลหรือประถมศึกษาเป็นลำดับต้นๆ รวมถึงได้ขึ้นรถเมล์ฟรีและตรวจสุขภาพฟรี
อัดฉีดแค่ไหน ก็จูงใจคนจีนให้แต่งงานไม่ได้?
อย่างไรก็ตาม ดูเหมือนว่ามาตรการกระตุ้นให้คู่รักหันมาสมรสกันมากขึ้นของจีนจะไม่ได้ผลอย่างที่รัฐบาลคาดหวังไว้ ในช่วง 5 ที่ผ่านมานี้ จำนวนการจดทะเบียนสมรสในจีนลดลงอย่างต่อเนื่อง และทำสถิติต่ำสุดใหม่เกือบทุกปี รายงานจากกระทรวงกิจการพลเรือนของจีน ระบุว่า ในปี 2024 จำนวนการจดทะเบียนสมรสลดลงเหลือเพียงประมาณ 6.1 ล้านคู่ ซึ่งลดลงเกือบ 55 เปอร์เซ็นต์จากปี 2013 และเป็นตัวเลขที่ต่ำที่สุดนับตั้งแต่ปี 1978
ขณะที่สำนักงานสถิติแห่งชาติจีน (NBS) รายงานว่าในปี 2023 และ 2024 จีนเผชิญกับภาวะประชากรลดลงติดต่อกันเป็นปีที่สองและสาม โดยมีจำนวนเด็กเกิดใหม่ลดลงเหลือไม่ถึง 10 ล้านคนต่อปี สอดคล้องกับข้อมูลจากสมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศจีน และนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยปักกิ่ง ชี้ให้เห็นว่าอัตราเจริญพันธุ์ของจีนลดลงอย่างต่อเนื่อง
อี้ ฟู่เซียน นักประชากรศาสตร์และนักวิทยาศาสตร์อาวุโสจากมหาวิทยาลัยวิสคอนซิน-แมดิสัน กล่าวกับสำนักข่าว CNA ระบุว่า การให้แค่บัตรกำนัล เงินอุดหนุน หรือโบนัสก้อนใหญ่เพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอ ซึ่งมีหลายปัจจัยที่ทำให้อัตราการเจริญพันธุ์ในจีนลดลง
เขาชี้ให้เห็นว่า เงินอุดหนุนช่วยบรรเทาปัญหาได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น เพราะปัญหาที่ฝังรากลึกในสังคม เช่น ค่าครองชีพและราคาบ้านที่สูงขึ้น รวมถึงอัตราการว่างงานที่สูง เป็นต้นเหตุที่แท้จริงที่ทำให้ชาวจีนในปัจจุบันชะลอการแต่งงานออกไปก่อน เพราะมองว่าเป็นภาระที่หนักอึ้งในด้านค่าใช้จ่าย
นายอี้ นักประชากรศาสตร์กล่าวว่า หากคนหนุ่มสาวหางานไม่ได้ พวกเขาก็ไม่สามารถแต่งงานและมีลูกได้อย่างแน่นอน… เมื่อก่อนคนส่วนใหญ่จะแต่งงานกันตอนอายุยี่สิบต้น ๆ แต่ปัจจุบันนี้พวกเขาแต่งงานกันตอนอายุสามสิบกว่า ๆ แล้ว เมื่อบ่าวสาวอายุมากขึ้น ปัญหาในการตั้งครรภ์และการมีบุตรมากขึ้นตามไปด้วย
ข้อมูลจากรัฐบาลยังแสดงให้เห็นว่า ในปี 2023 เกือบ 30% ของคนอายุ 30 ปี ยังคงเป็นโสด ตัวเลขนี้เพิ่มขึ้นมากกว่าสองเท่าเมื่อเทียบกับสิบปีก่อน ที่คนโสดวัยมากกว่า 30 ปี มีเพียง 14.5% เท่านั้น
แม้ว่ายอดจดทะเบียนสมรสในช่วง 9 เดือนแรกของปี 2025 จะขยับตัวสูงขึ้นเป็น 5.15 ล้านคู่ (จาก 4.75 ล้านคู่ในปีที่แล้ว) แต่นักวิเคราะห์มองว่าสาเหตุหลักไม่ใช่เพราะคนอยากกลับมาแต่งงานตามประเพณีมากขึ้น แต่เป็นผลจากการที่รัฐบาลปฏิรูปขั้นตอนการจดทะเบียนให้ง่ายและสะดวกขึ้นกว่าเดิม ดังนั้น การจดทะเบียนให้สะดวกขึ้น อาจเป็นอีกหนึ่งมาตรการเล็ก ๆ ที่จะช่วยเสริมแรงรัฐบาลจูงใจหนุ่มสาวชาวจีนได้ดีขึ้น
