ในปี 2023 ‘ภาคการท่องเที่ยว’ ได้กลับมาเป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยอีกครั้งหลังทุกประเทศรวมถึง ‘จีน’ แหล่งนักท่องเที่ยวที่สำคัญของไทยประกาศเปิดประเทศ โดยศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดปี 2566 ชาวจีนจะเที่ยวไทยแตะ 4.56 ล้านคน และดันจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติเที่ยวไทยทั้งปีขยับเป็น 25.5 ล้านคน
อย่างไรก็ตาม ปัญหาสำคัญที่อาจทำให้ภาคการท่องเที่ยวฟื้นตัวไม่ได้เท่าที่ควรในปีนี้คือ “ปัญหาขาดแคลนแรงงาน”
จากการรายงานของ Nikkei Asia ปัจจุบันหลายๆ จังหวัดท่องเที่ยวกำลังประสบปัญหาคนงานในภาคบริการและการท่องเที่ยวไม่พอเพียงต่อความต้องการในหลายตำแหน่ง ตั้งแต่คนจนกระเป๋า แคชเชียร์ ไปจนถึงผู้จัดการโรงแรม โดย 3 จังหวัดที่กำลังต้องการคนงานมากที่สุดก็คือ
- ภูเก็ต ต้องการคนงาน 17,000 คน
- เชียงใหม่ ต้องการคนงาน 9,000 คน
- ชลบุรี ต้องการคนงาน 3,000 คน
ชำนาญ ศรีสวัสดิ์ ประธานสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย กล่าวกับ Nikkei Asia ว่าทางสภาคาดว่าปีนี้จะมีนักท่องเที่ยวต่างชาติเข้ามาในไทยถึง 30 ล้านคน และสร้างรายได้ให้ประเทศไทยถึง 3 ล้านล้านบาท แต่ในตอนนี้ผู้ประกอบการหลายรายพบว่ากำลังคนของตัวเองอาจไม่พอให้บริการนักท่องเที่ยวในจำนวนดังกล่าว ซึ่งอาจจะทำให้ธุรกิจในภาคการท่องเที่ยวต่างๆ ทำรายได้ไม่ถึงเป้าที่วางไว้
แรงงานที่ถูกเลย์ออฟไม่กลับมา พบไปทำงานอื่น ทำธุรกิจเองแล้วรุ่งกว่า
จากข้อมูลของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ หรือนิด้า การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ในเกือบสองปีที่ผ่านมาได้ส่งผลต่อปัญหาการว่างงานอย่างมหาศาล โดยเฉพาะแรงงานที่เกี่ยวข้องกับภาคการท่องเที่ยวและบริการซึ่งมีประมาณ 3.9 ล้านคน (ไม่รวมสาขาการค้าส่งและการค้าปลีก)
ตั้งแต่เกิดการระบาดของโควิด-19 มา แรงงานในภาคการท่องเที่ยวกว่า 86.9% กล่าวว่าตัวเองได้รับผลกระทบไม่ทางใดก็ทางหนึ่งจากการระบาดของโรค ส่วนใหญ่คือ 52.7% จะเป็นผลกระทบในด้านการถูกลดค่าจ้าง/ค่าตอบแทน รองลงมาคือ 50.1% เป็นผลกระทบในด้านการถูกลดเวลาทำงาน และ 10.6% คือการถูกเลิกจ้าง และมีแรงงานที่ถูกเลิกจ้างเพียง 36.7% เท่านั้นที่ได้รับเงินชดเชยการถูกเลิกจ้าง
โดยแรงงานส่วนใหญ่ที่ถูกเลิกจ้างจะปรับตัวโดยพึ่งพาอาศัยสวัสดิการต่างๆ จากภาครัฐ รองลงมา คือ การกลับภูมิลำเนา/กลับไปอาศัยอยู่กับครอบครัว, มีการหาอาชีพใหม่ในภาคการท่องเที่ยว การหาอาชีพใหม่นอกภาคการท่องเที่ยว และการประกอบธุรกิจของตนเอง ตามลำดับ
อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ภาคการท่องเที่ยวกำลังต้องการกำลังคนอย่างหนัก วัชรี ปรัชญานุสรณ์ ประธานสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวจังหวัดนครราชสีมา กล่าวกับ Nikkei Asia ว่า แรงงานที่ถูกเลิกจ้างไปบางส่วนก็เลือกที่จะไม่กลับมาเพราะไปเจองานอื่นที่ให้ค่าตอบแทนสูงกว่าแล้ว หรือไม่ก็กำลังทำธุรกิจส่วนตัว เพราะรู้สึกว่างานอื่นมีความมั่นคงสูงกว่าภาคการท่องเที่ยว หลังได้รับประสบการณ์ไม่ดีในช่วงโควิด
นี่ทำให้เหล่าผู้ประกอบการประสบปัญหาอย่างมาก เพราะไม่สามารถดึงพนักงานที่มีประสบการณ์กลับมาได้ โดยเฉพาะผู้ประกอบการรายเล็กที่ไม่มีเงินมากพอเสนอเงินเดือนสูงๆ เพื่อดึงพนักงานกลับมาได้ โดยในขณะนี้หลายๆ แห่งก็แก้ปัญหาด้วยการติดต่อกับมหาวิทยาลัยและโรงเรียนมีหลักสูตรการโรงแรมต่างๆ เพื่อดึงตัวเด็กมาฝึกงานในธุรกิจของตัวเอง
ที่มา: Nikkei Asia, สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา(1), สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา(2), NIDA