สงกรานต์อาเซียน 2566 เพื่อนบ้านเราปีนี้มีใครได้เล่นน้ำบ้าง?
“เทศกาลสงกรานต์” เป็นหนึ่งในเทศกาลสำคัญของประเทศไทย เป็นเทศกาลที่ให้คนไทยได้ชุ่มฉ่ำกาย จากการเล่นสาดน้ำเพื่อดับความร้อนแรงของอากาศในเดือนเมษายน และได้ชุ่มฉ่ำหัวใจจากการกลับบ้านไปเฉลิมฉลองวันปีใหม่ไทยร่วมกับครอบครัว
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
แต่ประเทศไทยก็ไม่ใช่ประเทศเดียวที่เฉลิมฉลองประเพณีปีใหม่ในเดือนเมษายน หลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หรือ “อาเซียน” ที่ได้รับอิทธิด้านพุทธศาสนาจากอินเดีย ก็จัดงานเฉลิมฉลองเทศกาลนี้ด้วยเช่นกัน Spotlight พาคุณมารู้จักงานสงกรานต์ของเพื่อนบ้าน พร้อมติดตามความคึกคักของเพื่อนบ้านไปพร้อมกัน
.
สงกรานต์ มีความหมายอย่างไรต่อชาวอาเซียน?
คำว่า "สงกรานต์" มาจากภาษาสันสฤกตว่า สํกฺรานฺติ แปลว่า ก้าวขึ้น หรือ เคลื่อนย้าย อุปมาถึงการเคลื่อนย้ายของการประทับในจักรราศี หรือการเคลื่อนย้ายขึ้นปีใหม่ในเดือน 5 (เมษายน) ตามความเชื่อของ ไทย และบางประเทศใน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ ลาว กัมพูชา และเมียนมา รวมทั้งชนกลุ่มน้อยชาวไตแถบเวียดนามและมณฑลยูนนานของจีน ศรีลังกา และทางตะวันออกของประเทศอินเดีย
ประเทศที่อยู่ในแถบภูมิอากาศเขตร้อนถือว่า ช่วงเวลาเริ่มต้นฤดูร้อนนั้นเป็นช่วงเวลาที่ดีที่สุดของปี เพราะว่างเว้นจากการทำการเกษตร อีกทั้งอากาศที่หนาวเย็นก็ผ่านพ้นไปแล้ว วันสงกรานต์จึงเป็นประเพณีการขึ้นปีใหม่ในประเทศแถบร้อน
ในบ้านเรา เดิมทีการกำหนดวันสงกรานต์ใช้วิธีนับทางจันทรคติ ปี 2432 (สมัยรัชกาลที่ 5) กำหนดให้วันที่ 1 เมษายนเป็นวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งเป็นการนับทางสุริยคติ ซึ่งเทศกาลสงกรานต์ที่ตรงกับวันที่ 13 - 15 เมษายนแบบในปัจจุบันนี้ เกิดขึ้นในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม โดยได้ประกาศให้วันที่ 1 มกราคมมกราคมเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามแบบสากลนิยม แทนวันที่ 1 เมษายนแบบเดิม
.
งานสงกรานต์ใน 4 ประเทศเพื่อนบ้าน
ส่วนงานสงกรานต์ในประเทศเพื่อนบ้านเรามีวัฒธรรมที่คล้ายคลึงกัน แม้จะมีพิธีกรรม หรือกิจกรรมที่ทำแตกต่างกันไป งานสงกรานต์เพื่อนบ้าน 4 ประเทศมีดังนี้
.
“ตะจาน(Thingyan)” สงกรานต์แบบเมียนมา
ตะจาน เป็นวัฒนธรรมของชาวเมียนมาแต่โบราณ ไม่ต่ำกว่า 3,000 ปี มีการเล่นสาดน้ำคล้ายกับในบ้านเรา และถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามปฏิทินสากลด้วย เทศกาลปีใหม่เริ่มตั้งแต่วันที่ 12 - 16 เมษายน โดยจะถือวันที่ 17 เม.ย. เป็นวันขึ้นปีใหม่ โดยนอกเหนือจากการเล่นสนุกแล้ว ชาวเมียนมาจะนิยมทำบุญ ตักบาตร สรงน้ำพระพุทธรูป ถือศีลปฏิบัติธรรมในช่วงนี้
สงกรานต์ลาวชื่อว่า“งานบุญปีใหม่(Boun Pi Mai)”
เทศกาลสงกรานต์ในลาว มีลักษณะพิธีกรรมคล้ายกับงานปีใหม่ทางภาคเหนือของเรา มีการเล่นสาดน้ำด้วยเช่นกัน โดยจัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 14 - 16 เมษายน เรียกชื่อแต่ละวัน ตามลำดับว่า “วันสังขารล่วง” เป็นวันที่ชาวลาวจะทำความสะอาดบ้านเรือนเพื่อปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกไป รับสิ่งใหม่เข้ามา “วันเนา” วันแห่งครอบครัว เป็นวันรวมญาติเพื่อบายศรีสู่ขวัญผู้หลักผู้ใหญ่ และ “วันสังขารขึ้น” หรือวันปีใหม่ มีการบายศรีสู่ขวัญอวยพรซึ่งกันและกัน มีการสรงน้ำพระ และการแห่นางสังขาร (เทพีสงกรานต์ของประเทศลาว)
.
กัมพูชาใช้ชื่อ “โจล ชนัม ทะเมย (Chaul Chnam Thmey)”
เป็นช่วงเสร็จสิ้นฤดูเก็บเกี่ยว และเกษตรกรก็มีความสุขกับการเตรียมการฉลองเทศกาลสงกรานต์ที่จะมาถึง มีการจัดเตรียมอาหาร และทำความสะอาดบ้าน แต่งตัวด้วยดอกไม้และเครื่องหอม จัดโต๊ะบูชาก่อนวันขึ้นปีใหม่ จัดขึ้น 3 วัน ตั้งแต่วันที่ 14-16 เมษายน โดยในเทศกาลนี้ชาวกัมพูชาจะไม่ได้เล่นสาดน้ำอย่างเอิกเกริกดังเช่นเพื่อนบ้าน อาจมีเล่นบ้างประปราย และมีการประแป้งสีขาว แดง หรือชมพูที่นำมาผสมกับน้ำ
.
“โพสุ่ยเจี๋ย (Po Shui Jie)” สงกรานต์สิบสองปันนา
งานสงกรานต์ของชาวสิบสองปันนา ซึ่งอาศัยอยู่ในมณฑลยูนนาน ทางตอนใต้ของประเทศจีน จัดขึ้นในช่วงวันที่ 13 - 15 เมษยน เช่นเดียวกับที่บ้านเรา นั้นอาศัยอยู่ในมณฑลยูนนาน ทางตอนใต้ของประเทศจีน มีจุดเด่นอยู่ที่การแข่งขันเรือมังกร และขบวนเต้นรำนกยูง
ที่มา
