"นักบุญแห่งความตาย" ความบิดเบี้ยวของความเชื่อแก๊งอาชญากรรมในเอกวาดอร์
ภายในบ้านหลังเล็กแห่งหนึ่งในเมืองดูรัน ประเทศเอกวาดอร์ ห้องมืดสนิทมีเพียงแสงเทียนส่องสว่างให้เห็นโต๊ะที่เต็มไปด้วยของเซ่นไหว้และรูปปั้นมากมาย คล้ายแท่นบูชา
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
แต่เมื่อเข้าไปใกล้มากขึ้น ภาพที่เห็นกลับชวนให้ขนลุก — รูปปั้นโครงกระดูกในชุดคลุมยาว มือขวาถือเคียว มือซ้ายถือโลก นั่นคือ “ซานตามูเอร์เต” (Santa Muerte) หรือ “นักบุญแห่งความตาย” สัญลักษณ์แห่งความเชื่อที่มีต้นกำเนิดจากเม็กซิโก
แม้จะถูกปฏิเสธจากศาสนจักรคาทอลิก แต่ความเชื่อในซานตามูเอร์เตกลับแพร่ขยายอย่างรวดเร็วในหมู่ผู้คนที่ใช้ชีวิตใกล้ชิดกับความตาย โดยเฉพาะกลุ่มค้ายาและอาชญากรในลาตินอเมริกา ซึ่งเชื่อว่านักบุญแห่งความตายจะปกป้องพวกเขาจากอันตราย
แท่นบูชาในบ้านแก๊งค้ายา
ในเมืองดูรัน แท่นบูชาซานตามูเอร์เตกำลังเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วในที่หลบซ่อนของแก๊งค้ายา สมาชิกหลายคนเล่าตรงกันว่า พวกเขาตั้งแท่นบูชาไว้ในบ้าน และทำพิธีเซ่นไหว้เป็นประจำ
ชายหนุ่มคนหนึ่งในเอกวาดอร์เล่าว่า เขามักวางแอปเปิลไว้ทุกเช้า หลังตื่นนอน เพราะเชื่อว่าผลไม้จะดูดซับพลังด้านลบออกจากบ้าน “เมื่อแอปเปิลเริ่มเปลี่ยนสีเป็นดำ ผมจะเปลี่ยนใหม่ทันที รวมถึงเปลี่ยนน้ำเกลือทุกสัปดาห์ เพื่อชำระล้างสิ่งไม่ดี” เขากล่าว
อดีตผู้ค้ายาเสพติดรายหนึ่งให้ข้อมูลว่า แก๊งอาชญากรรมขนาดใหญ่ เช่น “โลส โชเนโรส” (Los Choneros) มีสมาชิกจำนวนมากที่นับถือซานตามูเอร์เต เขาเล่าว่า “ตอนผมติดยา ผมอยากเข้าเป็นสมาชิกแก๊ง เพราะพวกเขามีอาวุธและยาให้พร้อม ซานตามูเอร์เตเป็นเหมือนเครื่องรางที่ช่วยให้พวกเขากล้าเผชิญความตายมากขึ้น”
เจ้าหน้าที่ตำรวจเอกวาดอร์เล่าว่า ระหว่างการบุกตรวจค้นสถานที่ต้องสงสัย มักพบแท่นบูชานักบุญแห่งความตายอยู่เสมอ รอบๆ เต็มไปด้วยเหล้า บุหรี่ ซิการ์ ไข่เน่า และของแปลก ๆ อีกมากมาย บางแห่งมีรูปถ่ายของบุคคลที่พวกเขาเคารพบูชา หรือแม้แต่คนที่ต้องการทำร้าย
ผู้บัญชาการตำรวจเมืองดูรัน ระบุว่า สำหรับสมาชิกแก๊ง ความเชื่อในซานตามูเอร์เตไม่ใช่เพียงพิธีกรรม แต่เป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจในโลกที่เต็มไปด้วยความรุนแรง “พวกเขาเชื่อว่าหากอุทิศตัวให้ซานตามูเอร์เตแล้ว จะไม่ถูกจับ และจะประสบความสำเร็จในสิ่งที่ต้องการ เพราะนักบุญแห่งความตายจะคุ้มครองพวกเขา” เขากล่าว
กัวยากิล: เมืองท่าที่กลายเป็นสมรภูมิของคาร์เทล
ห่างจากดูรันเพียงแม่น้ำกัวยัส คือเมืองท่ากัวยากิล เมืองที่ใหญ่ที่สุดและมีประชากรมากที่สุดของเอกวาดอร์ เป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจและ “ประตูสู่มหาสมุทรแปซิฟิก” รวมถึงเส้นทางสู่หมู่เกาะกาลาปากอส
แต่ยามอาทิตย์ตก เมืองที่เคยคึกคักกลับกลายเป็นเมืองร้าง ร้านอาหารและไนต์คลับรีบปิดประตูเหล็กลง ก่อนที่เสียงปืนของแก๊งค้ายาจะดังขึ้น
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เอกวาดอร์กลายเป็น “ศูนย์กลางใหม่ของการค้ายาโคเคนโลก” โดยเฉพาะเมืองท่ากัวยากิล ซึ่งถูกใช้เป็นเส้นทางสำคัญในการลำเลียงยาออกนอกประเทศ ส่งผลให้คาร์เทลและมาเฟียต่างชาติเข้ามายึดพื้นที่อย่างต่อเนื่อง
“โซนสีชมพู” หรือ Zonas Rosas ที่เคยเต็มไปด้วยเสียงดนตรีและรอยยิ้ม บัดนี้กลายเป็นพื้นที่แห่งความหวาดกลัว ร้านเหล้าถูกขู่กรรโชก เจ้าของธุรกิจต้องจ่ายค่าคุ้มครองเพื่อความปลอดภัย
เจ้าของบาร์รายหนึ่งเปิดเผยว่า เขาได้รับข้อความข่มขู่ผ่านแอปพลิเคชัน WhatsApp เพื่อเรียกเก็บค่าคุ้มครอง “ผมแจ้งตำรวจและให้ปากคำ แต่หลังจากนั้นก็มีคนเตือนว่า ผมไม่ควรเปิดเผยตัวอีก” เขากล่าว พร้อมยอมรับว่า ตอนนี้ไม่กล้าลงทุนในกัวยากิลอีก เพราะความไม่ปลอดภัยสูงมาก
“หลายคนลงทุนเปิดร้าน แต่ยังไม่ทันเปิดกิจการก็ถูกขู่กรรโชกหรือวางระเบิดแล้ว” เขาเสริม
บาเลเรีย บวนเดีย ครูวัย 36 ปี บอกว่า เมื่อก่อนเธอเคยชอบไปเดินเล่นย่านถนนปานามา หรือโซนเซ็นทรัล ช่วงหัวค่ำ “เมื่อก่อนฉันไม่กลัวเลย แต่ตอนนี้ต้องคิดให้มากก่อนจะออกไปไหน ส่วนใหญ่เลยอยู่แถวซัมบอรอนดอนแทน เพราะรู้สึกปลอดภัยกว่า”
คำให้การของบาเลเรีย สะท้อนความรู้สึกของชาวเมืองจำนวนมากที่ใช้ชีวิตอยู่ภายใต้ความหวาดกลัวในทุกค่ำคืน
อิทธิพลแก๊งที่รัฐควบคุมไม่ได้
แม้รัฐบาลเอกวาดอร์จะพยายามปราบปรามอาชญากรรมอย่างต่อเนื่อง แต่จำนวนแก๊งในประเทศยังไม่มีตัวเลขที่แน่ชัด จากการประเมินพบว่ามีกลุ่มอาชญากรรมอย่างน้อย 20 กลุ่ม ที่พัวพันกับการค้ายาเสพติด การลักพาตัว และการรีดไถ ที่น่ากังวลคือ หลายกลุ่มยังคงสามารถสั่งการก่อเหตุรุนแรงได้ แม้จะอยู่ภายในเรือนจำ
ต่อกระแสความรุนแรงที่ลุกลามอย่างไม่หยุดยั้ง รัฐบาลของประธานาธิบดี แดเนียล โนโบอา (Daniel Noboa) ได้ยกระดับการตอบโต้ครั้งใหญ่ โดยประกาศให้แก๊งอาชญากรรม 22 กลุ่ม ซึ่งมีพฤติกรรมโหดร้ายที่สุด เป็น “องค์กรก่อการร้าย” ภายใต้กรอบของ “สงครามภายในประเทศ”
อย่างไรก็ตาม แม้รัฐบาลจะประกาศสงครามกับอาชญากรรม แต่สิ่งที่ประชาชนหลายคนกังวลคือ “ใครจะปราบคนในเครื่องแบบ?” เมื่อข่าวการคอร์รัปชันและการสมรู้ร่วมคิดของเจ้าหน้าที่รัฐกับแก๊งอาชญากรรมยังเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ความอ่อนแอของระบบยุติธรรม กลายเป็นรากลึกของปัญหา และเป็นเหตุผลว่าทำไมอิทธิพลของแก๊งค้ายาจึงไม่เคยหายไปจากเอกวาดอร์
