AI Hallucination - AI หลอน ปั้นน้ำเป็นตัว ธุรกิจจะใช้ AI ต้องรู้อะไร?

เป็นที่แน่ชัดแล้วว่า ‘AI - ปัญญาประดิษฐ์’ ไม่ได้เป็นเพียงเทรนด์หวือหวาที่จะมาชั่วคราว แต่คืออนาคตของโลกธุรกิจ ต้องขอบคุณ ChatGPT-แชทจีพีที ที่เป็นตัวอย่างสำคัญที่ทำให้ AI ก้าวข้ามจากนวัตกรรมของธุรกิจในสายงานเทคโนโลยี กลายมาเป็นฟันเฟืองสำคัญที่ทุกธุรกิจต่างกำลังหยิบยืมศักยภาพอันมหาศาลมาใช้ยกระดับธุรกิจของตน

แต่นอกจากคำถามที่ว่า ธุรกิจจะนำ AI มาใช้ประโยชน์อย่างไร ยังมีอีกคำถามสำคัญ คือ แล้ว AI เชื่อถือได้แค่ไหน จริยธรรมในการปล่อยให้คอมพิวเตอร์ ‘หยิบยื่นข้อมูลให้ และช่วยตัดสินใจ’ มีอะไรต้องระวังบ้าง? ในงานประชุม ‘The New Era of AI: Next-Generation Watsonx Platformfor Foundation Models for Business’ ที่จัดขึ้นโดย IBM ผู้บริหารของ IBM ประจำภูมิภาค ASEAN ได้พูดถึงปัญหาเหล่านี้ เพื่อให้ภาคธุรกิจได้พิจารณาโอกาสและความท้าทายของ AI ให้รอบคอบก่อนนำไปใช้จริง

 
‘AI Hallucination - AI หลอน’ ปั้นน้ำเป็นตัว ทำอย่างไรไม่ให้ AI มั่วตอนนำมาใช้งานจริง?

 

หลังจากที่ ChatGPT ได้ปลุกกระแส แชทบอท AI คุยกับมนุษย์ได้อย่างเป็นธรรมชาติ และน่าเชื่อถือ หนึ่งปัญหาที่เกิดขึ้นตามมา คือ ‘AI Hallucination’ หรือเหตุการณ์ที่ AI เกิดอาการ ‘หลอน’ มั่นใจว่าข้อมูลที่ตัวเองหยิบยกมานั้นเป็นข้อเท็จจริง น่าเชื่อถือ แล้วสื่อสารกับมนุษย์อย่างมั่นใจ

สาเหตุของปัญหาดังกล่าวนี้ เกิดจากช่องโหว่หนึ่งของเทคโนโลยี Machine Learning ในการที่มนุษย์ป้อนข้อมูลจำนวนมหาศาลให้ AI ได้เรียนรู้จากข้อมูลเหล่านั้น เมื่อถูกสั่งการให้หาคำตอบ จึงเกิดการประมวลผลภายใน แล้วหยิบข้อมูลเก่า หรือสร้างข้อมูลใหม่ขึ้นมา โดยไม่มีวิจารณญาณว่าข้อมูลดังกล่าวจริงหรือไม่

พูดง่ายๆ ก็คือ ใส่คำถามเข้าไป AI เอาไปทำอะไรก็ไม่รู้ แต่ก็ได้คำตอบออกมา

จากจุดนี้ ประเด็นที่ทั้งฝั่งนักพัฒนา และฝั่งธุรกิจต้องให้ความสำคัญ มี 4 เรื่องหลักด้วยกัน คือ

• Transparency : ความโปร่งใสในการกระบวนการทำงานของ AI ว่า มีลำดับขั้นตอนการประมวลผลข้อมูลที่ได้มาอย่างไร เพื่อนำมาประกอบการตัดสินใจของมนุษย์ที่จะเลือกเชื่อถือข้อมูลเหล่านั้น รวมถึงการปรับปรุงลำดับวิธีคิดหาก พบว่า ผิดพลาด
   
• Knowledge Pool : คลังข้อมูลที่จะเป็นคลังความรู้ให้ AI ได้นำไปใช้ต่อ ไม่ใช่ว่า คลังข้อมูลยิ่งใหญ่ ยิ่งเยอะ จะยิ่งดี แต่สิ่งสำคัญควบคู่กับปริมาณ คือความถูกต้อง และความเที่ยงตรงของข้อมูลเหล่านั้นต่างหาก ยกตัวอย่างง่ายๆ เช่น ในเรื่องการใช้ AI เพื่อช่วยในการรักษาโรค ข้อมูลมหาศาลจากทั่วอินเทอร์เน็ต ก็ไม่มีนัยสำคัญเท่ากับข้อมูลจากงานวิจัย และข้อวินิจฉัยจากแพทย์ซึ่งมีปริมาณข้อมูลน้อยกว่า แต่ถูกต้องและเที่ยงตรงมากกว่า
   
• Upgradability : จุดแข็งที่ทำให้เทคโนโลยีด้าน AI และ Machine Learning (ML) เติบโตได้อย่างก้าวกระโดด ก็คือ การเรียนรู้ ปรับปรุง และพัฒนาได้ด้วยตัวเองอย่างรวดเร็ว แต่นอกจากศักยภาพในการประมวลผลต้องพัฒนาแล้ว โมเดลของ AI ที่ธุรกิจนำไปใช้ ควรพัฒนาด้านความถูกต้อง แม่นยำ ได้อย่างต่อเนื่องด้วย เพื่อรักษาไว้ซึ่งความน่าเชื่อถือของธุรกิจ
   
• Governance : สำคัญที่สุด คือ วิจารณญาณและธรรมาภิบาลในการใช้งาน AI ซึ่งควรอยู่ในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การเลือกฐานข้อมูลที่จะป้อนสู่ AI, กระบวนการประมวลผลที่มีการกำกับดูแล และการนำผลลัพธ์ไปใช้เพื่อช่วยในการตัดสินใจของมนุษย์ พร้อมกับมีมาตรฐานรับรองกระบวนการทำงานของ AI ที่เชื่อถือได้ การตรวจจับและป้องกันอคติในฐานข้อมูล และโมเดลภาษา รวมถึงการรักษาความปลอดภัยของข้อมูลไม่ให้รั่วไหลออกสู่ภายนอกองค์กร
   

IBM ปล่อยโซลูชั่นด้าน AI ให้ธุรกิจเข้าถึงได้ง่ายยิ่งขึ้น

ถือว่า เป็นช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ ที่ต่างคนต่างก็ต้องการนำ AI มาใช้ นับว่าเป็นทั้งโอกาสและความเสี่ยงของ ‘บริษัทเทคโนโลยี’ ที่ต้องเร่งเพิ่มความเชี่ยวชาญ เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ออกมาช่วยให้ภาคธุรกิจนำ AI เข้าไปใช้ในองค์กร ขณะเดียวกันก็ต้องก้าวนำเทรนด์เพื่อไม่ให้ AI เข้ามาดิสรัปต์ธุรกิจหลักของตัวเองเช่นกัน

หนึ่งในผู้นำของวงการไอทีที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จขององค์กรระดับโลกมากมายอย่าง IBM ได้เปิดตัวนวัตกรรม “Watsonx” โซลูชั่นด้าน AI สำหรับธุรกิจแบบครบวงจร ประกอบด้วย 3 ผลิตภัณฑ์หลัก

• IBM watsons.ai : ตัวช่วยที่จะทำให้บริษัทเข้าถึง และสร้าง AI เพื่อใช้กับธุรกิจของตัวเองได้อย่างง่ายดาย และประหยัดมากต้นทุนมากขึ้น จะเข้ามาช่วยทั้งขั้นตอนการฝึก ขั้นตอนตรวจสอบความถูกต้อง ปรับจูน จนถึงขั้นตอนการนำไปใช้งานจริง สามารถใช้ได้ทั้ง Machine Learning ทั่วไป และ Generative AI ด้วย Foundation Model (Model ของ AI ที่ได้รับการฝึกมาก่อนแล้วด้วยข้อมูลขนาดใหญ่ จึงฉลาดและพร้อมนำไปใช้เป็นพื้นฐานในการพัฒนา AI ขององค์กรต่อได้ง่าย) คาดว่าจะเปิดให้บริการได้ในเดือนกรกฎาคม 2023
   
• IBM watsonx.data : บริการฐานข้อมูลที่สร้างขึ้นบนระบบสถาปัตยกรรม Data Lakehouse (รวมข้อดีจากแบบ Data Warehouse และ Data Lake ไว้ด้วยกัน) ที่ถูกพัฒนาขึ้น สำหรับข้อมูลที่ถูกรวบรวมโดยองค์กร และเพื่อรองรับการทำงานของ AI เตรียมให้บริการในเดือนกรกฎาคม 2023
   
• IBM watsonx.governance : เครื่องมือที่จะช่วยองค์กรสร้างระบบการทำงานของ AI ที่เชื่อถือได้ เตรียมให้บริการในช่วงครึ่งปีหลังของปีนี้
   

 

นาย Kitman Cheung, Director of Technical Sales – APAC, IBM Technology - Software กล่าวย้ำถึงการให้ความสำคัญของการนำ AI มาใช้กับธุรกิจว่า โลกของเราได้เปลี่ยนผ่านจากยุคที่ธุรกิจดำเนินไปโดยใช้ AI เข้ามาช่วยบ้าง สู่ยุคที่ AI ส่งผลกระทบต่อธุรกิจและขับเคลื่อนให้เกิดการริเริ่มสิ่งใหม่ในหลากหลายภาคธุรกิจ โดยไม่ลืมที่จะรักษาความเชื่อมั่นของผู้บริโภคไว้ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในโลกธุรกิจยุคนี้

“ในการนำ AI มาใช้กับธุรกิจนั้น คุณไม่สามารถแทนที่ ความแม่นยำ และความน่าเชื่อถือได้ สองสิ่งนี้ คือ หัวใจสำคัญของการทำธุรกิจ”

 

 
การนำปัญญาประดิษฐ์ โดยเฉพาะ Generative AI เข้ามาใช้งานในโลกธุรกิจในมิติที่หลากหลายนั้น นับว่า เป็นกระแสที่กำลังเกิดขึ้นทั่วโลก แต่จะเกิดผลกระทบมากน้อยเพียงใดยังคงต้องจับตามอง อย่างที่ซีอีโอของ IBM Arvind Krishna เองก็ได้ให้สัมภาษณ์กับ Bloomberg ว่า มีโอกาสจะหยุดการจ้างงานเพิ่ม 7,800 ตำแหน่ง ในงานกลุ่มที่สามารถแทนที่ด้วย AI ได้ ผลกระทบต่อโลกธุรกิจ และตลาดแรงงานจะเป็นอย่างไร เราคงได้เห็นกันในอีกไม่นานเกินรอ