‘ชีวิตคนเราไม่มีอะไรแน่นอน’ หรือบางครั้ง ‘ความตายอยู่ใกล้เราแค่ลมหายใจเข้าออก’ คุณเคยลองคิดเล่นๆ ไหมว่า ช่วงสุดท้ายของชีวิตเรา เราอยากได้รับการดูแลแบบไหนทั้งจากครอบครัว หรือ การรักษาพยาบาลแบบไหนจากแพทย์
ในช่วงสุดท้ายของชีวิตของผู้ป่วย ผู้ป่วยส่วนมากมักอยู่ในภาวะป่วยหนัก ไร้สติสัมปชัญญะ จนอาจไม่สามารถสื่อสารถึงความต้องการของตนได้ ทำให้การตัดสินใจในการรักษาพยาบาลต่างๆ ส่วนใหญ่มักขึ้นอยู่กับแพทย์ หรือญาติ ซึ่งในบางครั้งอาจขัดต่อความต้องการที่แท้จริงของผู้ป่วย
หากผู้ป่วยสามารถออกแบบชีวิตการรักษาวาระสุดท้ายของตนได้ด้วยตัวเอง ที่สามารถปฎิเสธการรักษาที่เกินความจำเป็นได้ ความตายอาจไม่ใช่เรื่องน่ากลัว ทั้งจากไปอย่างสงบและหมดห่วง จึงเป็นที่มาของแนวคิด ความต้องการครั้งสุดท้ายของชีวิต หรือ E-LIVING WILL
SPOTLIGHT ชวนทุกคนมารู้จักกับ E-LIVING WILL หรือ หนังสือแสดงเจตนาเลือกวิธีการรักษา ในช่วงสุดท้ายของชีวิต ในแบบฉบับของคุณนุชชี่-ขนิษฐา ตั้งวรพจน์วิธาน จาก ชีวามิตร ภายใต้งานเสวนา SUSTAINABILITY EXPO SX 2023
พินัยกรรมชีวิต
เราทุกคนยอมมีสิ่งที่อยากทำในชีวิต เช่นเดียวกันก่อนจากลาโลกไปก็คงอยากมีอะไรทำที่เป็นความต้องการครั้งสุดท้าย เพื่อไปอย่างหมดห่วง
การทำหนังสือเจตนาปฎิเสธการรักษาของผู้ป่วยในวาระสุดท้าย นับเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อนให้สังคมไทย เช่นเดียวกันต้องอาศัยความเข้าใจของคนภายในครอบครัวและญาติ และในกรณีของแพทย์ผู้ดูแล การรักษาสัญญาณชีพของผู้ป่วย นับเป็นเรื่องที่สำคัญที่สุด จึงเป็นที่มาของ E-LIVING WILL
หนังสือแสดงเจตนา (Living will)
คือ หนังสือซึ่งบุคคลแสดงเจตนาไว้ล่วงหน้า ว่าไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุขที่เป็นไปเพียงเพื่อยืดการตายในวาระสุดท้าย ของชีวิตตน หรือเพื่อยุติการทรมานจากการเจ็บป่วย ถือเป็นสิทธิผู้ป่วยอย่างหนึ่ง ตามมาตรา 12 ของพระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550 ทั้งนี้ผู้ทำ หนังสือ แสดงเจตนายังคงได้รับการดูแลรักษาแบบประคับประคอง เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี ลดความทุกข์ทรมานที่เกิดขึ้น สอดคล้องกับเรื่องการตายอย่างสงบตามธรรมชาติ หรือที่เรียกกันว่า “การตายดี”
วาระสุดท้ายของชีวิต
หมายถึง ภาวะอันเกิดจากการบาดเจ็บหรือโรคที่ไม่อาจ รักษาให้หายได้ และนำ ไปสู่การตายอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ในระยะเวลาอันใกล้ รวมถึง ภาวะที่มีการสูญเสียความสามารถในการรับรู้และติดต่อสื่อสารอย่างถาวร หรือที่ เรียกกันว่า เจ้าชาย/เจ้าหญิงนิทรา ซึ่งไม่นับรวมถึงการเจ็บป่วยเฉียบพลันหรืออุบัติเหตุ “การตายดีเป็นสิทธิของทุกคน”
การปฎิเสธการรักษาในวาระสุดท้ายของชีวิต
ในกรณีของการทำหนังสือเจตนาของตน ผู้ป่วยสามารถแสดงความต้องการที่จะรักษา หรือไม่รักษาในแบบฉบับที่ตนพอใจได้ เช่น
- การกู้ชีพโดยการปั๊มหัวใจ
- การใส่ท่อช่วยหายใจผ่านหลอดลม
- การใช้ยากระตุ้นระบบไหลเวียนเลือด เมื่อความดันโลหิตต่ำ
- การใส่สายยางให้อาหารทางจมูก
- การให้ยาฆ่าเชื้อผ่านหลอดเลือดดำ
- การใส่สายสวยหลอดเลือดดำใหญ่บริเวณคอ
- การฟอกไต เมื่อไตวาย
ออกแบบหนังสือเจตนาของตน ฉบับออนไลน์
เราสามารถสร้าง E-Living Will เพื่อออกแบบวาระสุดท้ายของตนเองได้แล้ว ผ่านชีวามิตร โดยมีเอกสารดังนี้
กรณีที่ผู้ทำ Living Will สามารถเขียนขึ้นได้ด้วยตัวเอง
- ข้อมูลของผู้ทำหนังสือ
- วันเดือนปีที่ทำ Living Will เพื่อยืนยันว่า ทำขึ้นในขณะที่ยังมีสติสัมปชัญญะ
- ชื่อพยานและคุณสมบัติของพยานที่รับรองสติสัมปชัญญะของผู้ทำ Living Will
- ระบุประเภทของบริการสาธารณสุขที่ไม่ต้องการได้รับ
- ในกรณีที่ผู้ประกอบวิชาชีพให้บริการไปก่อนหน้าแล้ว ก็ระบุข้อความว่าให้ระงับบริการนั้นได้ บริการอะไรที่เราต้องการหรือไม่ต้องการ
กรณีที่ผู้ทำ Living Will ไม่สามารถเขียนขึ้นได้ด้วยตัวเอง
- ระบุชื่อผู้เขียนหรือผู้พิมพ์ เหมือนการทำหนังสือมอบอำนาจ
- ลายมือชื่อหรือลายพิมพ์นิ้วมือของผู้ทำหนังสือแสดงเจตนา
- ลายมือชื่อของพยาน
- ลายมือชื่อผู้เขียนหรือผู้พิมพ์
ที่มา : ชีวามิตร