ญี่ปุ่นพร้อมใช้ 'พันธบัตร'กดดันทรัมป์ งัดไพ่เจ้าหนี้รายใหญ่เจรจาลดภาษี
ญี่ปุ่นส่งสัญญาณอาจใช้พันธบัตรสหรัฐฯ กว่า 1 ล้านล้านดอลลาร์ เป็นเครื่องต่อรองในเวทีเจรจาการค้า
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
นาย คัตสึโนบุ คาโตะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังของญี่ปุ่นกล่าวเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมาว่าญี่ปุ่นอาจใช้การถือครองพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ ซึ่งมีมูลค่ามากกว่า 1 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เป็น “ไพ่” สำคัญในการเจรจาการค้ากับวอชิงตัน ถือเป็นครั้งแรกที่ทางการญี่ปุ่นแสดงออกอย่างชัดเจนว่าอาจจะใช้สถานะ “เจ้าหนี้รายใหญ่ที่สุดในโลกของสหรัฐฯ" มาใช้เป็นแต้มต่อในการเจรจา
แม้นายคาโตะจะไม่ได้ขู่ขายพันธบัตรโดยตรง แต่คำให้สัมภาษณ์ของเขาก็สะท้อนความกังวลของนักลงทุนทั่วโลกว่า ญี่ปุ่นและจีน ซึ่งเป็นสองประเทศที่ถือครองหนี้รัฐบาลสหรัฐฯ มากที่สุดในปัจจุบัน อาจใช้อำนาจนี้เพื่อแลกเปลี่ยนกับการลดภาษีศุลกากรจากรัฐบาลทรัมป์
ก่อนหน้านี้ ตลาดพันธบัตรสหรัฐฯ เพิ่งเผชิญแรงเทขายอย่างหนักในเดือนเมษายนหลังจากประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศเก็บภาษีสินค้านำเข้าจากพันธมิตรการค้ารายสำคัญ รวมถึงญี่ปุ่น
แรงเทขายพันธบัตรรัฐบาลที่เกิดขึ้นทันทีหลังการประกาศภาษีตอบโต้นี้เป็นหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้ประธานาธิบดีทรัมป์ตัดสินใจชะลอแผนการขึ้นภาษีตอบโต้เป็นเวลา 90 วัน โดยมีรายงานว่ารัฐมนตรีคลังสหรัฐฯ สก็อตต์ เบสเซนต์ มีบทบาทสำคัญในการโน้มน้าวให้เกิดการเปลี่ยนท่าทีนี้
“ไพ่” ที่ยังไม่ชู แต่พร้อมวางบนโต๊ะ
คาโตะให้สัมภาษณ์ผ่านรายการโทรทัศน์ว่า จุดประสงค์หลักของการถือครองพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ คือเพื่อให้ญี่ปุ่นมีสภาพคล่องเพียงพอในการแทรกแซงค่าเงินเยนหากจำเป็น
แต่เมื่อถูกถามว่า ญี่ปุ่นจะใช้ไพ่ใบนี้ในเจรจาการค้ากับสหรัฐฯ หรือไม่ คาโตะตอบว่า “เราควรมีไพ่ทั้งหมดวางไว้บนโต๊ะในการเจรจา ซึ่งพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ ก็อาจเป็นหนึ่งในไพ่เหล่านั้น” พร้อมเสริมว่า “แต่การจะหยิบไพ่ใบนั้นมาใช้จริงหรือไม่ เป็นอีกเรื่องหนึ่ง”
คำกล่าวนี้ถือว่าขัดกับท่าทีเมื่อเดือนก่อนที่เขาปฏิเสธความเป็นไปได้ในการใช้พันธบัตรสหรัฐฯ เป็นเครื่องต่อรองด้านการค้า
ญี่ปุ่นยังไม่เปิดเผยว่าในการพบหารือกับรัฐมนตรีคลังสหรัฐฯ เบสเซนต์ เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ตัวแทนเจรจาจากทั้งสองประเทศได้มีการพูดคุยถึงประเด็นนี้หรือไม่ แต่คาโตะชี้ว่าการเทขายพันธบัตรในเดือนเมษายนอาจมีผลต่อจุดยืนของสหรัฐฯ ในการเจรจากับญี่ปุ่น
“การชูไพ่ใบนี้ในช่วงที่ตลาดพันธบัตรยังเปราะบาง ถือเป็นการเดินเกมที่ชาญฉลาด” มาร์ติน เวตตัน หัวหน้ากลยุทธ์ตลาดการเงินจาก Westpac ในซิดนีย์กล่าว “ญี่ปุ่นไม่จำเป็นต้องลงมือทำจริง แค่ส่งสัญญาณก็ช่วยเพิ่มอำนาจต่อรองได้แล้ว นี่แหละคือศิลปะของการเจรจา”
ขณะนี้ การเจรจาทางเศรษฐกิจระหว่างสหรัฐฯ กับญี่ปุ่นกำลังเข้มข้น โดยตัวแทนเจรจาของญี่ปุ่น เรียวเซ อาคาซาวะ เปิดเผยว่า ได้หารือกับเบสเซนต์ในกรุงวอชิงตันเมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา ครอบคลุมประเด็นมาตรการทางการค้า มาตรการที่ไม่ใช่ภาษี และความร่วมมือด้านความมั่นคงทางเศรษฐกิจ โดยมีแผนจัดรอบถัดไปในช่วงกลางเดือนพฤษภาคม
พันธบัตรสหรัฐฯ: จุดอ่อนไหวของตลาดการเงินโลก
ในโลกการเงินที่เชื่อมโยงกันอย่างลึกซึ้ง พันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ กลายเป็นเครื่องมือที่ประเทศเจ้าหนี้อย่างญี่ปุ่นและจีนถืออยู่ในมือในฐานะ “อาวุธเงียบ” ที่สามารถสร้างแรงสั่นสะเทือนได้ทุกเมื่อ โดยทั้งสองประเทศเป็นประเทศที่ถือครองพันธบัตรสหรัฐฯ สูงสุดอันดับ 1 และ 2 ของโลก ซึ่งทำให้ตลาดโลกจับตาการเคลื่อนไหวของญี่ปุ่นและจีนอย่างใกล้ชิดทุกครั้งที่อัตราผลตอบแทนของพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ ขยับขึ้น
แม้นักวิเคราะห์จะมองว่าญี่ปุ่นไม่น่าจะใช้พันธบัตรเป็นเครื่องมือทางการเมืองกับพันธมิตรใกล้ชิดอย่างสหรัฐฯ แต่ในอีกฟากหนึ่ง หลายฝ่ายประเมินว่าจีนอาจไม่ลังเลที่จะหยิบ “ไพ่ตาย” ใบนี้ขึ้นมา หากความตึงเครียดทางการค้ากับสหรัฐฯ รุนแรงขึ้นในระยะต่อไป
รายงานของกระทรวงการคลังสหรัฐฯ ระบุว่า ณ เดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา การถือครองพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ โดยนักลงทุนต่างชาติปรับเพิ่มขึ้น 3.4% โดยญี่ปุ่นและจีนยังครองตำแหน่งผู้ถือครองรายใหญ่ที่สุดเช่นเดิม และยังไม่มีสัญญาณการเทขายอย่างเป็นรูปธรรมจากทั้งสองประเทศ
พันธบัตรและค่าเงิน: อาวุธซ้อนในสงครามเศรษฐกิจ
ขณะเดียวกัน นอกจากพันธบัตรรัฐบาล ประเด็นค่าเงินยังคงเป็นจุดถกเถียงสำคัญในการเจรจาระหว่างญี่ปุ่นและสหรัฐฯ โดยทรัมป์เคยกล่าวหาญี่ปุ่นว่า “เจตนา” ปล่อยให้เงินเยนอ่อนเพื่อผลักดันการส่งออก ซึ่งญี่ปุ่นปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว
นายคาโตะ รัฐมนตรีคลังญี่ปุ่น ยืนยันว่าการหารือกับสหรัฐฯ ครั้งล่าสุดตัวแทนจากทั้งสองประเทศไม่ได้แตะต้องเรื่องอัตราแลกเปลี่ยนหรือกรอบควบคุมใด ๆ แต่นักวิเคราะห์เชื่อว่า การถือครองพันธบัตรจำนวนมากของญี่ปุ่นสามารถกลายเป็นแต้มต่อสำคัญในอนาคต โดยเฉพาะหากข้อขัดแย้งเรื่องค่าเงินปะทุขึ้นอีกครั้ง
“อย่างน้อยมันควรเป็นไพ่สำรอง ถ้าไม่ใช่ไพ่เด็ดในการต่อรอง” นากะ มัตสึซาวะ หัวหน้านักกลยุทธ์เศรษฐกิจมหภาคจากโนมูระกล่าว “มันไม่เพียงช่วยลดแรงกดดันในตลาดพันธบัตร แต่ยังอาจป้องกันไม่ให้สหรัฐฯ บังคับให้ญี่ปุ่นยอมให้ค่าเงินแข็งค่าขึ้นอย่างไม่เป็นธรรม”
อย่างไรก็ตาม การขู่ใช้ไพ่พันธบัตรก็ยังมีความเสี่ยง เพราะหากญี่ปุ่นหรือจีนลงมือจริง อาจกระตุ้นให้ตลาดทุนโลกผันผวนหนัก และสะเทือนพอร์ตการลงทุนของญี่ปุ่นและจีนเองอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
“เมื่อก่อนแนวคิดนี้ดูแทบเป็นไปไม่ได้” นาธาน ชีตส์ อดีตรองปลัดกระทรวงการคลังสหรัฐฯ และหัวหน้านักเศรษฐศาสตร์ของ Citi Research กล่าว “แต่ในโลกปัจจุบัน ประเทศต่าง ๆ จำเป็นต้องใช้เครื่องมือทุกชิ้นที่มีอยู่บนโต๊ะ นี่คือความจริงของภูมิรัฐศาสตร์เศรษฐกิจยุคใหม่”
