อย่ามองข้าม 6 สัญญาณที่ร่างกายฟ้องว่าระบบเผาผลาญของเรากำลังช้าลง

6 สัญญาณที่ร่างกายฟ้องว่าระบบเผาผลาญของเรากำลังช้าลง เรื่องที่ไม่ควรมองข้าม สัญญาณเตือนเสี่ยงเกิดอาการต่างๆ ซ้อนทับกับภาวะอื่น

ระบบเผาผลาญ (Metabolism) คือกระบวนการทางเคมีในร่างกายที่เปลี่ยนสารอาหารจากอาหารและเครื่องดื่มที่เราทานเข้าไป ให้เป็นพลังงานที่จำเป็นสำหรับการทำงานทุกอย่างของร่างกาย ตั้งแต่การหายใจ การทำงานของอวัยวะ การสร้างกล้ามเนื้อและกระดูก ไปจนถึงการเจริญเติบโตและซ่อมแซมเซลล์

โดยการเผาผลาญแบ่งได้เป็น 2 กระบวนการ ได้แก่ การสลาย หรือ แคแทบอลิซึม (Catabolism) เป็นการสลายสารอินทรีย์ เช่น น้ำตาลกลูโคส ให้เป็นพลังงาน และ การสร้าง หรือ แอแนบอลิซึม (Anabolism) เป็นการใช้พลังงานที่ได้ในการสร้างส่วนประกอบของเซลล์ เช่น โปรตีน DNA และ RNA ซึ่งกระบวนการทั้งสองจะเกิดควบคู่กันไปอย่างสมดุล และเมื่อเวลาผ่านไป ระบบเผาผลาญของเราอาจช้าลง หากระบบเผาผลาญทำงานผิดปกติ หรือที่เรียกว่า ระบบเผาผลาญพัง อาจทำให้ร่างกายเผาผลาญพลังงานได้น้อยลง ส่งผลให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นและสะสมไขมันได้ง่าย

สัญญาณใดบ้างที่บ่งบอกว่าระบบเผาผลาญของเรากำลังช้าลง

1. ระดับพลังงานต่ำ

ระบบเผาผลาญที่ช้าอาจนำไปสู่ความรู้สึกอ่อนเพลียหรือเหนื่อยล้า ผู้ที่มีภาวะไทรอยด์ต่ำหรือระดับไทรอยด์ต่ำ และขาดวิตามิน มักรู้สึกเหนื่อยล้าเนื่องจากระบบเผาผลาญที่ช้าลง

2. การลดน้ำหนักอย่างยากลำบาก

การเผาผลาญและน้ำหนักมีความเชื่อมโยงกัน อัตราการเผาผลาญจะเป็นตัวกำหนดปริมาณแคลอรี่ที่ร่างกายของเราต้องการต่อวันเพื่อรักษาสมดุลพลังงาน ร่างกายจะเก็บแคลอรี่ส่วนเกินไว้เป็นไขมัน คนที่มีอัตราการเผาผลาญช้าอาจลดน้ำหนักได้ยาก การเพิ่มกิจกรรมทางกายโดยรวมและการออกกำลังกายเพื่อสร้างกล้ามเนื้อ จะสามารถช่วยให้เผาผลาญแคลอรี่ได้มากขึ้น

3. การเปลี่ยนแปลงของเส้นผมและเล็บ

เส้นผมและเล็บของคนเราจะเติบโตอย่างต่อเนื่อง พร้อมกับโปรตีนและเซลล์ใหม่ที่กำลังเติบโต กระบวนการนี้ต้องการพลังงาน การเปลี่ยนแปลงของเส้นผมและเล็บอาจเป็นสัญญาณของภาวะเผาผลาญที่ผิดปกติ เช่น ผมแห้ง เปราะบาง ไม่เงางาม เล็บหักหรือฉีกง่าย ซึ่งเกิดจากภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ ส่งผลต่อการเผาผลาญและการเจริญเติบโต จึงทำให้การเจริญเติบโตของเส้นผมและเล็บช้าลง นำไปสู่สาเหตุเล็บเปราะและผมบางลงได้

4. อาการทางระบบทางเดินอาหาร

ระบบเผาผลาญที่ช้าอาจทำให้การย่อยอาหารช้าลง อาหารจะอยู่ในทางเดินอาหารนานขึ้น อาจนำไปสู่อาการท้องผูก ท้องอืด และมีแก๊สในกระเพาะอาหาร ส่งผลให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างรวดเร็ว รู้สึกอ่อนเพลีย ผิวพรรณไม่สดใส และมีปัญหาสุขภาพอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น น้ำตาลในเลือดสูง ไขมันในเลือดสูง เป็นต้น

5. การเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง

ภาวะเมแทบอลิซึมช้าเป็นหนึ่งในหลายสาเหตุของผิวแห้ง ฮอร์โมนมีบทบาทในการเติมความชุ่มชื้นให้ผิว และภาวะไทรอยด์ทำงานน้อย กระบวนการเผาผลาญที่ช้าจะส่งผลต่อการผลิตพลังงานในเซลล์ การซ่อมแซม และการสะสมของเสีย รวมถึงการเกิดผลิตภัณฑ์ไกลเคชันขั้นสูงที่ทำลายคอลลาเจนและอีลาสติน อาจทำให้ผิวแห้ง หย่อนคล้อยแก่ก่อนวัย เกิดริ้วรอยและการสูญเสียความยืดหยุ่นของผิว

6. รู้สึกหนาว

ระบบเผาผลาญที่ช้าอาจนำไปสู่ความยากลำบากในการรักษาอุณหภูมิร่างกายให้เหมาะสม เมื่อระบบเผาผลาญทำงานช้า ร่างกายจะผลิตความร้อนได้น้อยลง คุณอาจมีอาการแพ้อากาศเย็น และมักจะรู้สึกหนาวกว่าปกติ

อะไรบ้างที่ส่งผลต่อการเผาผลาญ?

อายุ โดยทั่วไประบบเผาผลาญจะช้าลงตามอายุที่มากขึ้น

องค์ประกอบของร่างกาย การมีมวลกล้ามเนื้อน้อยลงและไขมันเพิ่มขึ้นทำให้ระบบเผาผลาญทำงานช้าลง

อาหาร การได้รับแคลอรี่ไม่เพียงพออาจทำให้ระบบเผาผลาญช้าลง เนื่องจากร่างกายพยายามรักษาพลังงานไว้

พันธุกรรม ยีนของคนเราอาจส่งผลต่อระบบเผาผลาญโดยรวม นอกจากนี้ยังมียีนเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของระบบเผาผลาญ ซึ่งทำให้ร่างกายย่อยสารอาหารบางชนิดได้ยาก

ยาหรือเวชภัณฑ์ ยาและเวชภัณฑ์ต่างๆ สามารถส่งผลต่อการเผาผลาญอาหาร

ฮอร์โมน ฮอร์โมนต่างๆ ส่งผลต่อการเผาผลาญ เช่น ฮอร์โมนไทรอยด์ ฮอร์โมนเพศ ฮอร์โมนการเจริญเติบโต คอร์ติซอล และอินซูลิน

ภาวะทางการแพทย์ การขาดสารอาหารและปัญหาเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์อาจทำให้ระบบเผาผลาญทำงานช้าลง การเจ็บป่วยและการติดเชื้อสามารถเพิ่มอัตราการเผาผลาญได้ เนื่องจากร่างกายทำงานซ่อมแซมเนื้อเยื่อและต่อสู้กับการติดเชื้อ

กิจกรรมทางกาย การใช้ชีวิตแบบอยู่ประจำที่ ส่งผลให้ระบบเผาผลาญทำงานช้าลง การออกกำลังกายบ่อยๆ ช่วยเผาผลาญแคลอรีและส่งผลต่ออัตราการเผาผลาญ

สถานะการตั้งครรภ์และการให้นมบุตร การตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรจะเพิ่มการเผาผลาญ โดยในช่วงตั้งครรภ์ร่างกายจะมีการปรับตัวทางเมแทบอลิซึมเพื่อสนับสนุนการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ ส่วนการให้นมบุตร ร่างกายแม่จะต้องใช้พลังงานในการผลิตน้ำนม ซึ่งช่วยในการเผาผลาญแคลอรี่

อัตราการเผาผลาญของคนเราส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับอายุ กิจกรรมทางกาย และองค์ประกอบของร่างกาย เราไม่สามารถควบคุมสิ่งเหล่านี้ได้ทั้งหมด แต่การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงอย่างสม่ำเสมอ เป็นอีกหนึ่งทางที่จะช่วยเพิ่มอัตราการเผาผลาญได้เช่นกัน รวมถึงการรับประทานอาหารที่สมดุลที่ให้ทั้งวิตามิน แร่ธาตุ และสารอาหารที่ร่างกายต้องการก็สำคัญเช่นกัน หลีกเลี่ยงการจำกัดแคลอรี่อย่างเข้มงวด เพราะการจำกัดแคลอรี่อาจส่งสัญญาณไปยังร่างกายให้ชะลอการเผาผลาญเพื่อรักษาพลังงานได้

ที่มา : 6 Ways Your Body Tells You Your Metabolism Is Slowing Down