อัฟกานิสถานแบนหนังสือเขียนโดยผู้หญิงในมหา’ลัยขัดชารีอะห์-นโยบายตาลีบัน
19 กันยายน 2568 รัฐบาลตาลีบันสั่งห้ามหนังสือที่เขียนโดยผู้หญิงในมหาวิทยาลัยทั่วประเทศอัฟกานิสถาน ตามคำสั่งห้ามชุดใหม่ ซึ่งรวมถึงการสั่งห้ามการสอนเรื่องสิทธิมนุษยชนและการคุกคามทางเพศด้วย
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ลบผู้หญิงจากอุดมศึกษา
หนังสือกว่า 140 เล่มที่เขียนโดยนักเขียนผู้หญิง แม้แต่หนังสือ “ความปลอดภัยในการใช้ห้องแลปเคมี” (Safety in the Chemical Laboratory) ถูกแบนรวมกับหนังสืออื่นอีกรวม 680 เล่ม เพราะความกังวลของรัฐบาลว่า “ขัดแย้งกฎหมายชารีอะห์และนโยบายตาลีบัน”
รัฐบาลยังสั่งห้ามมหาวิทยาลัยต่าง ๆ สอน 18 วิชา อ้างว่า “ค้านต่อหลักการกฎหมายชารีอะห์และนโยบายของระบบ”
กฎหมายดังกล่าวเป็นข้อบังคับล่าสุดในชุดข้อจำกัดที่ตาลีบันตั้งขึ้น ตั้งแต่ขึ้นสู่อำนาจเมื่อ 4 ปีก่อน
และภายในอาทิตย์นี้เอง อินเทอร์เน็ตไฟเบอร์ออปติกถูกแบนในจังหวัดอย่างน้อย 10 แห่ง ตามคำสั่งของผู้นำสูงสุดตาลีบัน เพื่อป้องกันการทำผิดศีลธรรม
กฎข้อห้ามของตาลีบันมีผลต่อชีวิตผู้คนในหลายมิติ และกลุ่มที่ได้รับผลมากที่สุดคือผู้หญิงและเด็กผู้หญิง พวกเธอถูกจำกัดไม่ให้เข้าถึงการศึกษาสูงกว่าระดับชั้นป.6 แม้แต่ทางสุดท้ายในการได้รับการฝึกอบรม อย่าง “หลักสูตรการผดุงครรภ์” ก็ถูกยุติไปอย่างเงียบ ๆ ในปี 2567
และขณะนี้ แม้แต่วิชาที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับผู้หญิงก็ตกเป็นเป้าเช่นกัน วิชาเรียน 6 จาก 18 วิชามีเนื้อหาเกี่ยวกับผู้หญิง อย่าง เพศและการพัฒนา บทบาทของผู้หญิงในวงการสื่อสาร และสังคมวิทยาสตรี
รัฐบาลตาลีบันเคยกล่าวว่า พวกเขาเคารพสิทธิผู้หญิงที่เป็นไปตามการตีความวัฒนธรรมอัฟกานิสถานและกฎของอิสลาม
สมาชิกคณะกรรมการตรวจทานหนังสือยืนยันกับ BBC Afghan ว่า มีคำสั่งห้ามหนังสือทั้งหมดที่เขียนโดยผู้หญิง
“ไม่อนุญาตให้สอนหนังสือทั้งหมดที่เขียนโดยผู้หญิง”
ซาเกีย อะเดลี ผู้เคยรับตำแหน่งรองรัฐมนตรียุติธรรมก่อนหน้าตาลีบันกลับสู่อำนาจ และเป็นเจ้าของหนังสือที่ตาลีบันสั่งแบนกล่าวว่า เธอไม่ได้เซอร์ไพรส์นัก
“พอคิดถึงสิ่งที่ทำตลอด 4 ปีที่ผ่านมา การเปลี่ยนแปลงหลักสูตรก็ไม่ใช่เรื่องไกลเกินจริง” เธอกล่าว
“ตาลีบันมีแนวคิดและนโยบายที่เกลียดผู้หญิง เป็นเรื่องธรรมดาที่เมื่อผู้หญิงไม่ได้รับอนุญาตให้เรียน มุมมอง แนวคิด และงานเขียนของพวกเธอก็จะถูกกดทับไปด้วย”
กฎใหม่นี้ BBC Afghan เผยว่า พิมพ์ออกมาเมื่อเดือนสิงหาคม
ซิอูร์ ราห์มาน อาริวบี รองผู้อำนวยการด้านการศึกษา กระทรวงการอุดมศึกษาในรัฐบาลตาลีบัน กล่าวในหนังสือส่งตรงถึงมหาวิทยาลัยว่า ข้อกำหนดนี้ได้ถูกตัดสินใจโดย “คณะผู้ทรงคุณวุฒิด้านศาสนา”
ลบนักเขียนอิหร่าน เพิ่มช่องว่างการศึกษา
นอกจากหนังสือที่เขียนโดยผู้หญิง หนังสือที่เขียนโดยนักเขียนชาวอิหร่าน หรือพิมพ์โดยสำนักพิมพ์อิหร่าน เป็นอีกกลุ่มที่ถูกสั่งห้ามโดยคณะผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อป้องกันการ ป้องกันเนื้อหาแบบอิหร่านแทรกซึมเข้าสู่อัฟกานิสถาน
รายชื่อสิ่งที่ต้องถูกแบนกว่า 50 หน้าถูกส่งไปตามมหาวิทยาลัยต่าง ๆ จาก 310 ใน 679 รายชื่อที่ปรากฎ เป็นหนังสือของนักเขียนอิหร่าน หรือจัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์อิหร่าน
อาจารย์คนหนึ่งที่สถาบันแห่งหนึ่ง ซึ่งพูดโดยไม่ระบุตัวตน ชี้ถึงความกังวลว่า อาจไม่สามารถทดแทนช่องว่างที่หายไปได้
“หนังสือโดยนักเขียนและนักแปลชาวอิหร่านเป็นตัวเชื่อมหลักระหว่างมหาวิทยาลัยของอัฟกานิสถานและชุมชนวิชาการของโลก การถอดถอนหนังสือเหล่านี้ไป ทำให้เกิดช่องว่างมหึมาในการศึกษาชั้นอุดมศึกษา”
อาจารย์มหาวิทยาลัยคาบูลกล่าวกับ BBC ว่า ในสถานการณ์อย่างนี้ พวกเขาจำเป็นต้องเตรียมเนื้อหาที่สอนด้วยตัวเอง พร้อมมีรายการสิ่งที่ทำได้และไม่ได้ที่ตาลีบันกำหนดไว้
แต่คำถามสำคัญก็คือ เนื้อหาเหล่านั้นเตรียมขึ้นตามมาตราฐานสากลหรือไม่
