เจ้าของบัญชีเสียชีวิต ใครมีสิทธิ์เป็นเจ้าของ?

ภาพยนตร์เรื่อง “ลักกันวันตาย” ภาพยนตร์ไทยเรื่องใหม่จาก Netflix ที่เล่าถึงพนักงานธนาคารที่วางแผนขโมยเงินในบัญชีของลูกค้าที่เสียชีวิตไปแล้ว เพื่อแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตัว แต่จากเรื่องราวของหนังเรื่องนี้ ทําให้หลายคนเกิดคําถามว่า “หากเจ้าของบัญชีเสียชีวิตไปแล้ว เงินในบัญชีจะตกเป็นของใคร ?” SPOTLIGHT มีคำตอบ

เมื่อเสียชีวิต เงินในบัญชีจะตกเป็นของใคร?

เงินฝากในธนาคารถือเป็นทรัพย์สินส่วนหนึ่ง ดังนั้น หากเราเสียชีวิตไปผู้ที่มีสิทธิ์ได้จะรับมรดกสามารถติดต่อธนาคารเพื่อดำเนินการได้ ไม่ว่าจะเป็นการถอน ปิดบัญชี หรือโอนเงินเข้าบัญชีของตนได้ แต่สิทธิ์เหล่านี้จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อบุคคลนั้นเป็น “ทายาท” ที่ชอบด้วยกฎหมายเท่านั้น

สิ่งที่ควรรู้คือ “ทายาท” แบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่

1. ทายาทโดยธรรม (กรณีผู้ตายไม่มีพินัยกรรม) หรือผู้มีสิทธิ์ในการรับมรดกตามกฎหมายที่เป็นญาติร่วมสายเลือดเดียวกัน รวมถึงคู่สมรส ซึ่งแบ่งออกตามลำดับดังนี้

1) คู่สมรส และผู้สืบสันดาน เช่น ลูก หลาน เหลน ของผู้เสียชีวิต

2) บิดา มารดา ของผู้เสียชีวิต (เฉพาะบิดาที่ชอบด้วยกฎหมายเท่านั้นที่มีสิทธิรับมรดก)

3) พี่น้อง ร่วมบิดามารดาเดียวกันกับผู้เสียชีวิต

4) พี่น้อง ร่วมบิดาหรือมารดาเดียวกันกับผู้เสียชีวิต

5) ปู่ ย่า ตา ยาย ของผู้เสียชีวิต

6) ลุง ป้า น้า อา ของผู้เสียชีวิต

สำหรับคู่สมรสของผู้เสียชีวิตถือเป็นทายาทโดยธรรม จะต้องเป็นคู่สมรสที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมายเท่านั้น ถึงจะได้รับมรดกตามสัดส่วน ซึ่งทายาทโดยธรรมประเภทญาติทั้ง 6 ลำดับนี้

ไม่ได้มีสิทธิ์รับมรดกด้วยกันหมดทุกคน โดยหาก 2 ลำดับแรกรับมรดกแล้ว ลำดับ 3 ถึง 6 ก็จะไม่มีสิทธิ์ในการรับมรดก

สัดส่วนการแบ่งมรดกให้คู่สมรสและทายาท

หมายเหตุ : หากไม่มีทายาทโดยธรรมทั้งญาติและคู่สมรส และไม่มีการทำพินัยกรรมไว้ มรดกจะตกเป็นของแผ่นดิน

2. ทายาทโดยพินัยกรรม หากผู้เสียชีวิตได้จัดทำพินัยกรรมระบุชื่อผู้รับมรดกไว้ชัดเจน บุคคลนั้นจะมีสิทธิ์รับมรดกตามที่ระบุไว้ในเอกสาร แต่เพื่อให้มีผลตามกฎหมาย พินัยกรรมนั้นต้องถูกต้องตามรูปแบบที่กำหนด

1) พินัยกรรมแบบธรรมดา

ทำเป็นหนังสือแจกแจงรายละเอียด ที่จะใช้การเขียนหรือพิมพ์ก็ได้และลงวันที่ชัดเจน โดยจะต้องลงลายมือชื่อต่อหน้าพยาน 2 คนพร้อมกัน และพยานต้องลงลายมือชื่อรับรองการทำด้วย

2) พินัยกรรมแบบเขียนเองทั้งฉบับ

เป็นพินัยกรรมที่ผู้ทำพินัยกรรมได้เขียนขึ้นด้วยลายมือทั้งฉบับ โดยลงวันที่และลายมือชื่อเอาไว้ด้วย ซึ่งจะมีหรือไม่มีพยานรับรองก็ได้

3) พินัยกรรมแบบเอกสารฝ่ายเมือง

เป็นพินัยกรรมที่ใช้การเขียนหรือพิมพ์ก็ได้ พร้อมลงลายมือชื่อ จากนั้นใส่ซองปิดผนึกแล้วลงลายมือชื่อกำกับในจุดที่ปิดผนึก จากนั้นนำไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่สำนักงานเขต หรือที่ว่าการอำเภอ พร้อมพยานอย่างน้อย 2 คน เพื่อให้เจ้าหน้าที่จดถ้อยคำของผู้ทำพินัยกรรม ลงวันที่ ประทับตรา พร้อมลงลายมือชื่อ

4) พินัยกรรมแบบเอกสารลับ

เป็นพินัยกรรมที่ใช้การเขียนหรือพิมพ์ก็ได้ พร้อมลงลายมือชื่อ จากนั้นใส่ซองปิดผนึกแล้วลงลายมือชื่อกำกับในจุดที่ปิดผนึก จากนั้นนำไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่สำนักงานเขต หรือที่ว่าการอำเภอ พร้อมพยานอย่างน้อย 2 คน เพื่อให้เจ้าหน้าที่จดถ้อยคำของผู้ทำพินัยกรรม ลงวันที่ ประทับตรา พร้อมลงลายมือชื่อ

5) พินัยกรรมแบบทำด้วยวาจา

เป็นพินัยกรรมที่ทำขึ้นในกรณีที่ผู้ทำพินัยกรรมอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่สามารถทำพินัยกรรมแบบอื่นที่กล่าวมาได้ เช่น อยู่ในสถานที่อันตราย อยู่ในภาวะสงคราม เป็นต้น โดยผู้ทำพินัยกรรมจะกล่าวเป็นคำพูดต่อหน้าพยาน 2 คนพร้อมกัน จากนั้นพยานต้องไปติดต่อที่สำนักงานเขต หรือที่ว่าการอำเภอให้เร็วที่สุด เพื่อบันทึกข้อมูล ลงวันที่ ระบุสถานที่ที่ทำพินัยกรรม

เอกสารที่ต้องใช้เพื่อจัดการบัญชีผู้เสียชีวิต

เมื่อเจ้าของบัญชีจากไป สิ่งที่ญาติควรทำคือ ติดต่อธนาคารพร้อมนําเอกสารสำคัญ เพื่อขอปิดบัญชีหรือถอนเงินที่เหลืออยู่ในบัญชี โดยเอกสารที่ต้องเตรียมไป ได้แก่

• หนังสือแต่งตั้งผู้จัดการมรดก และ หนังสือรับรองคดีถึงที่สุด

• สำเนาบัตรประชาชนของผู้จัดการมรดก
• สมุดคู่ฝากของผู้เสียชีวิต
• ใบมรณะบัตร

สำหรับทายาทไม่มีสมุดคู่เงินฝาก และไม่ทราบเลขบัญชีเงินฝาก จะต้องใช้จดหมายแจ้งตรวจสอบข้อมูลบัญชีของเจ้าของบัญชีร่วมด้วย เพื่อให้ทางธนาคารค้นหาเลขบัญชีพร้อมสาขาที่เปิดบัญชีเอาไว้

อ้างอิงข้อมูล: สมาคมนักวางแผนการเงินไทย ,  ธอส.