เบิกงบกินเปล่า โครงการซ่อมแซมถนนลูกรังทิพย์
SPOTLIGHT Anti Corruption Season 3 ในตอนนี้ ร่วมถอดบทเรียนการทุจริตในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้างที่ถนนพังจริง มีการเบิกจ่ายจริง แต่สิ่งที่ได้กลับกลายเป็น “โครงการจ้างเหมาซ่อมถนนลูกรังทิพย์” ซึ่งเจ้าหน้าที่ของรัฐมีส่วนร่วมในขบวนการ
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ปลอมแปลงเอกสารโครงการซ่อมแซมถนน
นายกฤษฎา อินทามระ ผู้ที่ได้รับฉายาจากสื่อมวลชนว่า “ทนายปราบโกง” ให้สัมภาษณ์กับทีมงาน SPOTLIGHT ว่ารูปแบบหนึ่งของการทุจริตในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง คือการเบิกจ่ายงบประมาณในโครงการซ่อมแซมถนน ซึ่งมักมีลักษณะการเสนอพร้อม ๆ กัน 10 - 20 โครงการ คิดเป็นเงินงบประมาณหลายสิบล้านบาท โดยผู้รับเหมามักมีพฤติการณ์การกระทำความผิดร่วมกับเจ้าหน้าที่รัฐในการปลอมแปลงเอกสารเพื่อการเบิกจ่ายโครงการซ่อมแซมถนน ซึ่งท้ายที่สุดแล้วมักไม่มีการดำเนินการจริง
การมีส่วนร่วมของประชาชนในการต่อต้านทุจริต
นายนฤชา โฆษาศิวิไลซ์ อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ให้สัมภาษณ์กับทีมงาน SPOTLIGHT ว่าในตอนนี้ประชาชนในท้องถิ่นยังหันเข้ามามีส่วนร่วมในการตรวจสอบทุจริตในหน่วยงานของรัฐมากขึ้น สะท้อนจากการร้องเรียนเรื่องกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง ซึ่งเป็นหนึ่งในเรื่องที่ประชาชนในท้องถิ่นร้องเรียนเข้ามามากที่สุดเป็นอันดับ 3 รองจากอันดับ 1 คือการบริการสาธารณะ เช่น ถนนชำรุดเป็นหลุมเป็นบ่อ ขาดการซ่อมแซม และอันดับ 2 คือความประพฤติของเจ้าหน้าที่รัฐที่ไม่เหมาะสม
ทางด้านนายณัฐภัทร เนียวกุล บริษัท แฮนด์ วิสาหกิจเพื่อสังคม จํากัด ให้สัมภาษณ์กับทีมงาน SPOTLIGHT ว่าการแก้ไขปัญหาทุจริตในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้างยังคงมีช่องโหว่อยู่ แม้ว่าในตอนนี้ พ.ร.บ.การจัดซื้อจัดจ้างฯ จะเพิ่มการมีส่วนร่วมของประชาชน เพื่อเพิ่มความโปร่งใสในการจัดซื้อจัดจ้างของภาครัฐ โดยมีการกำหนด ‘ข้อตกลงคุณธรรม’ เพื่อสร้างกลไกตรวจสอบถ่วงดุลสำหรับโครงการขนาดใหญ่ระดับ 1,000 ล้านบาทในส่วนกลาง ซึ่งหน่วยงานรัฐที่เป็นเจ้าของโครงการต้องเปิดเผยข้อมูลทุกขั้นตอนให้ผู้ประมูลยอมรับข้อตกลง ส่วนบริษัทเอกชนที่เข้าประมูลหรือเสนอราคา ก็ต้องไม่ให้สินบนกับหน่วยรัฐเจ้าของโครงการ และยินยอมให้มีผู้สังเกตการณ์อิสระหรือประชาชนเข้าไปตรวจสอบการประมูลได้ทุกขั้นตอน ทั้งนี้ หากประชาชนพบเห็นความผิดปกติก็ต้องรีบแจ้งให้หน่วยงานรัฐเจ้าของโครงการ หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องรับทราบทันที อย่างไรก็ตาม ช่องโหว่ของ ‘ข้อตกลงคุณธรรม’ ยังจำกัดอยู่ที่โครงการขนาดใหญ่เท่านั้น ซึ่งอาจไม่ครอบคลุมโครงการเล็ก ๆ ในท้องถิ่น
ความล่าช้าในการขึ้นบัญชีผู้ทิ้งงาน
อีกประเด็นของการทุจริตในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้างที่นายณัฐภัทรเห็นว่าเป็นจุดอ่อนอีกเช่นกัน คือ ‘การทิ้งงาน’ ของผู้รับเหมาก่อสร้าง ซึ่งมีรูปแบบซ้ำ ๆ คือการส่งมอบงานงวดแรกเพื่อทำเรื่องเบิกจ่าย เสร็จแล้วก็หนีหายทิ้งงานไป ขณะที่กระบวนการของรัฐก็มีขั้นตอนที่ใช้ระยะเวลา และมีเจ้าหน้าที่ไม่เพียงพอในการตรวจสอบ เพื่อขึ้นบัญชีผู้รับเหมาฯ ทิ้งงาน ส่งผลให้ผู้กระทำความผิดตระเวนรับงานในจังหวัดต่าง ๆ กลายเป็นความเสียหายที่ขยายวงกว้าง ดังนั้นการเปิดเผยข้อมูลอย่างสม่ำเสมอจะช่วยยับยั้งปัญหานี้ได้
ขณะเดียวกัน ‘ราคากลาง’ ที่เป็นปัญหาสำคัญในกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง ควรตั้งให้เป็น “ตลาดกลางออนไลน์” เพื่อให้คู่ค้ามาจดทะเบียนสินค้า เพื่อให้หน่วยงานรัฐสามารถเข้าไปดูคุณลักษณะสินค้าแต่ละประเภทและราคาตลาดได้โดยง่าย เพื่อเป็นการเปิดกว้างให้หน่วยงานรัฐเห็นราคาสินค้าจากหลายแหล่ง ทำให้เกิดการเปรียบเทียบ และคัดเลือกสิ่งที่คุ้มค่าที่สุดในการใช้งบประมาณ
เมื่องบประมาณแผ่นดินคือเงินที่ได้มาจากภาษีของประชาชน กระบวนการจัดซื้อจัดจ้างและการใช้งบประมาณต่าง ๆ จึงควรมีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ทุกขั้นตอน เพื่อประโยชน์ของชาติและของประชาชนเป็นสำคัญ ซึ่งการแก้ไขปัญหาคอร์รัปชันอย่างยั่งยืน ยังคงต้องอาศัยความร่วมจากทุกฝ่าย โดยเฉพาะภาคประชาชนที่มีความใกล้ชิด และการไม่อดทนต่อการทุจริตภายในหน่วยงานรัฐ
Advertisement
