มากกว่าแค่อ้วน! "Junk Food" ไม่ได้ทำลายแค่สุขภาพ แต่ยังทำลายสมองด้วย
มากกว่าแค่อ้วน! อาหารขยะ หรือ Junk Food อร่อยปากแต่โภชนาการต่ำ ไม่ได้ทำลายแค่สุขภาพ แต่ยังทำลายสมองด้วย
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
อาหารขยะ หรือที่เราเรียกกันว่า Junk Food เป็นคำใช้เพื่อสื่อถึงอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการต่ำ แต่อุดมไปด้วยไขมัน น้ำตาล และแคลอรีที่สูงลิบ ไม่ได้มีผลดีต่อสุขภาพ เช่น ของทอดต่างๆ ขนมหวาน ขนมขบเคี้ยว เครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง รวมถึงอาหารแปรรูปต่างๆ
แม้จะขึ้นชื่อว่าเป็นอาหารขยะ แต่ว่าอาหารเหล่านี้กลับไม่ได้ส่งผลเสียต่อร่างกายในทันทีทันใดที่รับประทานเข้าไป แต่จะสะสมไปเรื่อยๆ จนถึงวันที่ร่างกายบดบังไว้ไม่ไหว แสดงออกมาผ่านภาวะโรคอ้วน โรคเรื้อรังอย่างเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ ไขมันในเลือดสูง เป็นต้น
และที่สำคัญไปกว่านั้นอาหาร Junk Food ไม่ได้ทำลายแค่สุขภาพ แต่ยังทำลายสมองของเราด้วย เรื่องนี้ ผศ.นพ.สุรัตน์ ตันประเวช แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสมองและระบบประสาท พาเปิดเบื้องหลังอาหาร Junk Food ทำลายสมองอย่างไร ผ่านเพจ สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์
กินอาหารขยะ ต้องขยับ! อย่าเสียสมองเพราะ Junk Food
“ข้าวเหนียวหมูปิ้งตอนเช้า… บ่ายต่อด้วยพิซซ่า เย็นจบที่ไก่ทอดและน้ำอัดลม”
ใครเคยมีวันแบบนี้บ้างครับ? (ยกมือในใจได้นะ)
พออิ่มแบบนั้นแล้ว นอกจากท้องตึง หนังตาหย่อน สมองมัน... หน่วงๆ มึนๆ คิดอะไรช้าลง เหมือนโหลดไม่ขึ้น? ด้วยใช่ไหมครับ
นั่นแหละ ไม่ใช่แค่ทำให้ร่างกายแย่ แต่สมองแย่ตามหากทานอาหาร Junk food บ่อยๆ
อาหารขยะ ไม่ได้ทำลายแค่ร่างกาย — สมองก็โดนด้วย
งานวิจัยล่าสุดจาก University College Cork ประเทศไอร์แลนด์ นำโดย ศาสตราจารย์ Yvonne Nolan ได้ทดลองกับหนูที่กินอาหารสไตล์คาเฟเทเรีย หรือ Western-style diet (ที่เต็มไปด้วยไขมันสูง น้ำตาลสูง เหมือนอาหารฟาสต์ฟู้ดทั่วไป) ผลคือ
- หนูแสดงพฤติกรรมคล้ายซึมเศร้า (depression-like behavior)
- ระดับ อินซูลิน และ เลปติน (ฮอร์โมนสำคัญที่เกี่ยวกับความหิวและอารมณ์) สูงผิดปกติ
- การสร้างเซลล์สมองใหม่ในฮิปโปแคมปัส ซึ่งเป็นศูนย์ความจำและอารมณ์ ลดลงอย่างชัดเจน
- เมตะบอลิซึมในลำไส้ถูกเปลี่ยนแปลง (100 จาก 175 สารเคมีในลำไส้ผิดเพี้ยน) โดยเฉพาะสารที่เกี่ยวกับอารมณ์ เช่น Anserine , Indole-3-carboxylate และ Deoxyinosine ทั้งหมดนี้ลดลงเมื่อกินอาหารแย่
พูดง่ายๆ คือ อาหารจานด่วนที่เราคุ้นเคย อาจเป็นตัวบ่อนทำลายสมดุลทางเคมีในสมอง โดยที่เราไม่รู้ตัว แต่ข่าวดีคือ แค่ขยับก็ช่วยได้ ในกลุ่มหนูที่ได้ออกกำลังกายโดยการวิ่งบนล้อ ผลลัพธ์ชัดเจนครับว่า
- พฤติกรรมคล้ายซึมเศร้าลดลง
- ระดับอินซูลินและเลปตินกลับมาใกล้เคียงปกติ
- สารเคมีในลำไส้ (gut metabolites) ฟื้นกลับมา โดยเฉพาะสารที่เกี่ยวกับอารมณ์ดี
- ความสามารถในการเรียนรู้และจดจำดีขึ้น
- มีแนวโน้มลดความวิตกกังวล
ทีมวิจัยสรุปว่า แม้จะกินอาหารแย่… แต่การออกกำลังกายยังช่วยให้สมองฟื้นตัวได้ ถ้ากิน Junk Food แล้วไม่ขยับ สมองอาจติดหล่ม แต่ถ้าเรายอมลุกขึ้นวิ่ง สมองจะเปลี่ยนจากโหมดน็อคมาเป็นพร้อมลุยได้อีกครั้ง
แต่เดี๋ยว...ขยับอย่างเดียวอาจไม่พอ แม้ว่าการออกกำลังกายจะช่วยเรื่องอารมณ์และฮอร์โมน แต่ในแง่ของ การสร้างเซลล์สมองใหม่ (Adult hippocampal neurogenesis) นักวิจัยพบว่า หนูที่กินอาหารดี + วิ่ง = สมองฟื้นแบบเต็มระบบ แต่ หนูที่กินอาหารขยะ + วิ่ง = สมองฟื้นไม่สุด
กล่าวคือ อาหารแย่สามารถจำกัดผลดีของการออกกำลังกายต่อสมองได้ เพราะอาหารไปขัดขวางการตอบสนองระดับเซลล์ เช่น การเพิ่ม doublecortin-positive cells ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้การเกิดเซลล์สมองใหม่นั่นเอง
สรุป ออกกำลัง กินดี ร่างกายดี สมองดี
ที่มา : เพจ สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์
Advertisement
