สมองเสื่อม กับ โรคอัลไซเมอร์ เหมือนกันหรือเปล่า ขี้ลืมแบบไหนผิดปกติ
เช็กด่วน! "ขี้ลืม" หรือ "หลงลืม" ภาวะสมองเสื่อม พฤติกรรมเหล่านี้ถ้าทำ แปลว่าคุณ "ไม่รู้ตัวว่ากำลังลืม" และนั่นอาจคือสัญญาณเตือน ควรรีบพบแพทย์
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
หลายคนมักสับสนและใช้คำว่า "สมองเสื่อม" และ "อัลไซเมอร์" แทนกัน จนทำให้เกิดความเข้าใจผิดว่าทั้งสองคำนี้คือโรคเดียวกัน แต่ในความเป็นจริงแล้ว ทั้งสองอย่างนี้มี ความแตกต่าง ที่สำคัญอย่างยิ่ง!
ดร.ไมค์ หมอสมอง เผยว่า "บางคนเรียก โรคสมองเสื่อม กับ โรคอัลไซเมอร์ เป็นโรคๆ เดียวกัน แต่จริง ๆ แล้วคำว่า สมองเสื่อม เป็นแค่ภาวะหนึ่งครับ ภาวะสมองเสื่อมก็คือว่า มีปัญหาเรื่องความคิด ความจำ การเข้าสังคม พฤติกรรมบางอย่างผิดปกติ ซึ่งโรคที่เจอส่วนใหญ่ในคนไข้ที่เป็นภาวะสมองเสื่อมคือ โรคอัลไซเมอร์ ครับ
โรคอัลไซเมอร์ เป็นชื่อของจิตแพทย์ท่านหนึ่งกับนักประสาทวิทยาชาวโปแลนด์ ที่ค้นพบว่าโรคๆ นี้เกิดในผู้สูงวัย แล้วก็มีสารพิษอุดในสมอง ทำให้เกิดความจำหลงลืมได้
ซึ่งอยากให้คุณเข้าใจว่า ภาวะสมองเสื่อมมีอีกหลายสาเหตุ เช่น ภาวะซึมเศร้าก็สมองเสื่อมได้ โรคไทรอยด์ต่ำ โรคซิฟิลิส โรคเอดส์ ทำให้เป็นโรคเกิดภาวะสมองเสื่อมได้ แต่โรคอัลไซเมอร์เป็นโรคที่พบที่บ่อยที่สุดในคนไข้ที่เป็นภาวะสมองเสื่อมครับ"
สรุป : สมองเสื่อม กับ โรคอัลไซเมอร์ ต่างกันอย่างไร
ภาวะสมองเสื่อม (Dementia) คือ "กลุ่มอาการ" ที่เกิดจากความเสื่อมของสมอง ซึ่งส่งผลให้ความสามารถในการคิด ความจำ ภาษา และการตัดสินใจลดลง จนกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s Disease) คือ "โรคเฉพาะ" ชนิดหนึ่งที่เป็น สาเหตุหลักที่พบบ่อยที่สุด ที่ทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อม ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่า ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ทุกคนจะมีภาวะสมองเสื่อม แต่ ผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อม อาจไม่ได้เป็นโรคอัลไซเมอร์เสมอไป เพราะยังมีอีกหลายโรคที่เป็นสาเหตุของภาวะสมองเสื่อมได้เช่นกัน
ความแตกต่างระหว่าง "ขี้ลืม" หรือ "หลงลืม" สัญญาณภาวะสมองเสื่อม
บางคนอาจเริ่มรู้สึกว่า “ทำไมเราลืมเก่งขึ้น” เช่น เดินออกจากห้องแล้วนึกไม่ออกว่าจะไปหยิบอะไร หรือวางโทรศัพท์ไว้ตรงไหนก็จำไม่ได้ แบบนี้จริง ๆ แล้วถือเป็นเรื่อง ปกติของสมองตามวัย เพราะเมื่ออายุมากขึ้น ระบบการเข้ารหัสความจำของสมอง ทำงานช้าลง สมองอาจต้องใช้เวลา “ค้นหา” ข้อมูลที่เก็บไว้ในความทรงจำมากกว่าเดิม แต่ถ้ามีคนช่วยเตือน เช่น “เมื่อกี้เธอบอกว่าจะไปเอาแว่น” แล้วเรานึกออกทันที — แบบนี้ยังไม่ถือว่าผิดปกติ
ในทางตรงกันข้าม ถ้าเป็นการลืมในลักษณะที่ “เตือนเท่าไรก็จำไม่ได้” หรือ “จำผิดไปเลย” เช่น ลืมว่าเพิ่งกินข้าวไปเมื่อครู่ แล้วบอกว่ายังไม่ได้กิน หรือลืมแม้แต่ทางกลับบ้าน ทั้งที่อยู่มาหลายสิบปี — แบบนี้เริ่มเป็นสัญญาณเตือนของ ความผิดปกติของสมองส่วนความจำ โดยเฉพาะบริเวณ “ฮิปโปแคมปัส” (Hippocampus) ที่เกี่ยวข้องกับการจัดเก็บความทรงจำระยะยาว
อีกจุดที่ต่างกันคือ ผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน
การลืมตามวัยมักเป็นเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ไม่ทำให้ชีวิตเสียหาย เช่น ลืมชื่อคนที่เพิ่งเจอ ลืมเปิดไฟ ลืมซื้อของบางอย่าง แต่สุดท้ายยังจัดการได้เอง
แต่ถ้าเริ่มลืมเรื่องสำคัญที่ทำให้ “ชีวิตประจำวันรวน” เช่น ลืมเส้นทางที่คุ้นเคย ลืมวิธีทำอาหารที่เคยทำประจำ หรือแม้แต่ลืมวิธีใช้ของพื้นฐาน เช่น โทรศัพท์หรือกุญแจ แบบนี้ไม่ใช่แค่ความหลงลืมทั่วไปอีกต่อไป
ส่วนเรื่อง อารมณ์และพฤติกรรมก็เป็นอีกจุดที่บอกได้ดี
คนที่แค่หลงลืมตามวัยมักยังมีอารมณ์คงที่ พูดจามีเหตุผล รู้ตัวว่าตัวเองขี้ลืม แต่คนที่เริ่มมีภาวะสมองเสื่อม มักมี อารมณ์เปลี่ยนไปจากเดิม เช่น หงุดหงิดง่าย ไม่ค่อยมีเหตุผล ซึมเศร้า หรือกลายเป็นคนหวาดระแวง คิดว่าคนอื่นขโมยของ เพราะจำไม่ได้ว่าตัวเองเป็นคนวางไว้ผิด
อีกสัญญาณหนึ่งที่เห็นชัด คือการ “ถามซ้ำ” หรือ “พูดซ้ำ” เช่น ถามว่า “วันนี้วันอะไรนะ” ทั้งที่เพิ่งได้ยินคำตอบเมื่อไม่กี่นาที หรือเล่าเรื่องเดิมซ้ำ ๆ โดยไม่รู้ตัว อันนี้ถือเป็นหนึ่งในอาการเริ่มต้นของ ภาวะสมองเสื่อมระยะต้น
สุดท้ายคือเรื่อง “การตระหนักรู้ตัวเอง”
คนที่ลืมตามวัยจะรู้ตัวว่าตัวเองขี้ลืม และพยายามหาทางแก้ เช่น จดโน้ต ติดป้ายเตือน หรือใช้มือถือช่วยเตือน แต่ผู้ที่เข้าสู่ภาวะสมองเสื่อม มัก “ไม่รู้ตัว” ว่าตัวเองกำลังลืม และอาจโต้แย้งว่า “ไม่ได้ลืม” ทั้งที่คนรอบข้างเห็นชัดว่ามีปัญหา
พูดให้เข้าใจง่าย ๆ คือ
> ถ้าลืมแต่ยังจำได้เมื่อนึก หรือมีคนเตือน — มักไม่ต้องกังวล
> แต่ถ้าลืมจนจำไม่ได้จริง ๆ แม้จะเตือนแล้ว และเริ่มกระทบชีวิตประจำวัน — ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจสมองโดยเร็ว
Advertisement
