เปิดความเชื่อพิธีกรรมงานศพของชาวมอญ ทำไมถึงต้องเก็บศพไว้ 3 ปี?

12 ก.ย. 68

15:34 น.

แชร์

เปิดความเชื่อพิธีกรรมงานศพของชาวมอญตาม ทำไมถึงต้องเก็บศพไว้ 3 ปี แล้วค่อยทำพิธีฌาปนกิจร่าง ตามคัมภีร์โลกสมมติ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

ครอบครัว"หัวหน้าเจียน" เหยื่อสิงโตขย้ำ เก็บศพ 3 ปีตามความเชื่อของคนมอญ

ร่างกายใช้เวลาย่อยสลายนานเท่าใด? หากไม่ต้องทำการรักษาศพ

มารยาทในการไปงานศพ ที่ควรปฏิบัติทั้งในฐานะเจ้าภาพและแขกผู้ร่วมงาน

ชาวมอญเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ปัจจุบันอาศัยอยู่เป็นกลุ่มหลักในเมียนมาร์โดยเฉพาะในรัฐมอญ และมีการขยายมาตั้งถิ่นฐานอยู่ในประเทศไทยด้วย ทำให้ปัจจุบันมีคนไทยเชื้อสายมอญตั้งถิ่นฐานกระจายอยู่ในหลายจังหวัดทั่วประเทศ

ชาวมอญเป็นกลุ่มคนที่มีความเชื่อเกี่ยวกับพุทธศาสนาและผีอย่างเคร่งครัดมาช้านาน วิถีชีวิตของคนมอญตั้งแต่เกิดจนตายล้วนผูกพันธ์อยู่กับความเชื่อทุกขั้นตอนของชีวิต และยังคงสืบทอดต่อกันมาจากบรรพชนมาจนถึงคนในยุคนี้ มีพิธีกรรมที่สําคัญอยู่ 2 ประเภทคือ พิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับชีวิตและพิธีกรรมทางพุทธศาสนา ซึ่งชาวมอญให้ความสําคัญกับช่วงของการเปลี่ยนผ่านชีวิตเป็นอย่างมาก ตั้งแต่ประเพณีการโกนจุก บวชนาค แต่งงาน และ งานศพ ก็เป็นพิธีกรรมที่ชาวมอญให้ความสําคัญและเคร่งครัดในการปฏิบัติกับผู้ตายเป็นอย่างมาก

อย่างล่าสุดกรณีข่าวการเสียชีวิตของคนดูแลสิงโตในสวนสัตว์ซาฟารีเวิลด์ ก็ได้เห็นข่าวการประกอบพิธีงานศพในแบบฉบับชาวมอญ ที่ยึดตามความเชื่อใน คัมภีร์โลกสมมติ ซึ่งเป็นตำราว่าด้วยการทำศพตามลักษณะการป่วยและการตายของคนมอญที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมาช้านาน

คัมภีร์โลกสมมติ ตามที่ระบุในบทความพิธีกรรมความตายของกลุ่มชาติพันธุ์มอญ ระบุว่า ได้มาจากเมืองหงสาวดี เนื้อหาในคัมภีร์ว่าด้วยเรื่องความรู้ทั่วไป เช่น การปลูกต้นไม้ การตัดไม้ การปลูกบ้าน การทํานายฝัน เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีเรื่องของข้อปฏิบัติพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับการตาย ซึ่งได้กล่าวไว้อย่างละเอียด คัมภีร์โลกสมมตินี้ พระสงฆ์รูปหนึ่งเป็นผู้สร้างไว้ เป็นเรื่องเกี่ยวกับวิธีการจัดการศพที่ตายในลักษณะต่างๆ ว่าด้วยข้อปฏิบัติเมื่อสตรีมีครรภ์เสียชีวิต เด็กเสียชีวิต แบบทําโลงบรรจุศพ เป็นต้น

"จวน เครือวิชฌาจารย์" ปราชญ์พื้นบ้านชาวไทยเชื้อสายมอญ เคยเขียนอธิบายไว้ในหนังสือ วิถีชีวิตชาวมอญ (2537) กล่าวว่า ชาวมอญถือว่าคัมภีร์นี้สําคัญที่สุดในการดําเนินชีวิตและได้ปฏิบัติสืบต่อกันมา และจะใช้ความรู้ในการจัดการคนตายโดยยึดตามคัมภีร์โลกสมมติเป็นสําคัญ เมื่อมีการตายจะมีการแยกประเภทของการตายเป็นตายดีกับตายไม่ดี

ตายดี คือ การตายที่มาจาก ความชราสังขารร่วงโรย หรือตายจากอาการป่วยไข้ การตายดี มี 2 ประการคือ ผู้ตายเป็นผู้สูงอายุ และเสียชีวิตจากความชรา หรือเจ็บป่วยและจะต้องตายในบ้านของตนเท่านั้น เพราะถ้าตายนอกบ้านคนมอญจะห้ามนําศพเข้าบ้านเด็ดขาด จึงทําให้จัดงานศพที่บ้านไม่ได้ ฉะนั้นเมื่อคนมอญไม่สบายไปรักษาตัวที่โรงพยาบาล ถ้าหมดโอกาสในการรักษา ญาติจะนําตัวผู้ป่วยกลับมาบ้าน เมื่อสิ้นชีวิตแล้วคนในบ้านจะบอกกล่าวญาติพี่น้องและจะเป็นการบอกกล่าว เพื่อนบ้านต่อๆ กันไปให้มาช่วยงาน

ส่วน ตายไม่ดี ได้แก่ การตายที่เกิดขึ้นกระทันหัน อุบัติเหตุ ฟ้าผ่า หรือฆ่าตัวตาย รวมทั้งการตายของเด็ก ซึ่งจะมีข้อห้ามข้อปฏิบัติที่ยังปฏิบัติสืบกันมาอย่างเคร่งครัด

คัมภีร์โลกสมมติ กล่าวถึงการตายไม่ดี ได้แก่ การตายขณะตั้งครรภ์ ห้ามเก็บศพค้างคืน, เด็กอายุ ยังไม่ถึง 12 ปีเสียชีวิต, การตายจากโรคลมบ้าหมู วิกลจริต การตายจากการตกต้นไม้ หรือ ผูกคอตาย ห้ามอาบน้ำศพ ห้ามรับของช่วยเหลือ การตายจากการจมน้ำ ห้ามรับของช่วยเหลือ ห้ามสวด พระอภิธรรม ห้ามเลี้ยงพระ ต้องให้พ้น 7 วันหรือ 1 เดือนไปแล้วจึงทําได้

ข้อห้ามข้อปฏิบัติในงานศพที่ตายไม่ดีหรือศพตายโหงนี้จะไม่มีการเผาหรือทําพิธีใดๆ จะต้องฝังทันทีหรือมีการเก็บไว้ 1-3 ปี จึงนํากระดูกมาทําบุญให้ โดยมีความเชื่อกันว่าหากดําเนินพิธีกรรมตามปกติจะทําให้เกิดการตายโหงกับคนในวงศ์ตระกูลขึ้นอีก