มารยาทในการไปงานศพ ที่ควรปฏิบัติทั้งในฐานะเจ้าภาพและแขกผู้ร่วมงาน

การไปร่วมงานศพเป็นการแสดงความเคารพต่อผู้จากไปและให้กำลังใจแก่ครอบครัวของผู้เสียชีวิต มารยาทที่เหมาะสมจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้งานดำเนินไปอย่างสงบเรียบร้อยและไม่เป็นการรบกวนความรู้สึกของเจ้าภาพหรือแขกท่านอื่นๆ

มารยาทที่เจ้าภาพควรปฏิบัติ

1.บัตรเชิญควรเขียนด้วยปากกาสีดำ เขียนชื่อแขกให้ถูกต้อง

2.เจ้าภาพต้องแต่งกายชุดดำให้เรียบร้อย

3.ต้องคอยต้อนรับแขกด้วยอาการสำรวม ในงานศพนั้นคนไทยถือว่าแม้เจ้าภาพไม่บอกกล่าวก็ไปร่วมแสดงความเสียใจและทำบุญได้ ดังนั้นแขกที่มาในงานจึงมีทั้งที่เป็นเพื่อนคนตายและญาติ เจ้าภาพอาจรู้จักหรือไม่รู้จักก็ได้ เจ้าภาพจึงต้องระมัดระวังเรื่องการรับรองต้อนรับแขก

4.ในชนบทคนเดินทางกันมาไกล จะมาถึงเวลาใดก็ต้องเลี้ยงอาหาร ผิดกับในเมืองที่ศพตั้งอยู่ที่วัด การเลี้ยงอาหารจะทำกันครั้งเดียวคือหลังสวดพระอภิธรรมจบที่สามเท่านั้น เจ้าภาพต้องเตรียมอาหารให้เหมาะกับสถานที่ บางวัดห้ามนำอาหารมาเลี้ยง อนุญาตเฉพาะน้ำดื่มเท่านั้น เจ้าภาพจึงควรปฏิบัติให้ถูกต้อง

5.ต้องเตรียมของที่จำเป็นในแต่ละขั้นตอน แจกจ่ายงานให้ญาติแต่ละคนช่วยกันดูแลรับผิดชอบ

6.ดูแลการกินอยู่ของผู้ทำงานให้เรียบร้อยทั่วถึงทุกเวลา

7.ควรให้รางวัลแก่ผู้ทำงานเมื่อเสร็จงานแล้วทุกคน อาจให้เป็นเงินหรือให้เป็นของใช้ เช่น ผ้าขาวม้า ผ้าตัดเสื้อ ผ้าโสร่ง หรือสิ่งอื่นที่เหมาะสมกับวัยและบุคคล

8.เตรียมของชำร่วยที่จะแจกแขกให้พอเพียงกับจำนวนคน บางรายติดธุระมาไม่ได้ แต่ได้ฝากเงินทำบุญใส่ซองมากับมิตรสหาย เป็นหน้าที่ของเจ้าภาพที่จะต้องเตรียมของชำร่วยฝากกลับคืนไปให้ หรือเตรียมมอบด้วยตนเอง หลังวันงานก็ได้ หรืออย่างน้อยต้องมีรายชื่อไว้เพื่อแสดงความขอบคุณเมื่อมีโอกาส

9.เจ้าภาพต้องไหว้ขอบคุณทุกคนที่มาในงาน และแสดงความขอบคุณผู้ร่วมทำบุญด้วยไม่ว่าจะได้มาร่วมงานหรือไม่

10.การนิมนต์พระมาสวดในงานศพให้ใช้คำว่า นิมนต์มาสวดพระอภิธรรม

มารยาทสำหรับแขกที่ไปร่วมงานศพ

การแต่งกาย

ควรเลือกชุดที่สุภาพ เรียบร้อย และสีไม่ฉูดฉาด โดยทั่วไปนิยมสีดำ สีขาว หรือสีเทาเข้ม หากไม่มีชุดสีเหล่านี้ ก็สามารถใส่สีสุภาพอื่นๆ ที่เรียบร้อยได้ ควรหลีกเลี่ยงเสื้อผ้าที่เปิดเผย เช่น เสื้อแขนกุด สายเดี่ยว กางเกงขาสั้น หรือกระโปรงสั้นเหนือเข่ามากๆ รองเท้าควรเป็นรองเท้าหุ้มส้นที่สุภาพ

การแสดงความเสียใจ

เมื่อไปถึงงาน ควรเข้าไปแสดงความเสียใจต่อเจ้าภาพด้วยท่าทีที่นอบน้อม คำพูดสั้นๆ แต่จริงใจ เช่น "ขอแสดงความเสียใจด้วยนะครับ/คะ" หรือ "เสียใจด้วยนะครับ/คะ" ก็เพียงพอแล้ว ไม่จำเป็นต้องพูดอะไรยาวๆ ที่อาจรบกวนความรู้สึกของเจ้าภาพที่กำลังโศกเศร้า หลีกเลี่ยงการซักถามรายละเอียดเกี่ยวกับการเสียชีวิต หรือการพูดถึงเรื่องราวที่อาจทำให้เจ้าภาพต้องย้อนรำลึกถึงความเศร้า

พิธีรดน้ำศพ

1.การแสดงความเคารพในการรดน้ำศพนิยมทำกันเฉพาะผู้ที่มีอายุสูงกว่าตนหรืออายุรุ่นราวคราวเดียวกันเท่านั้น ไม่นิยมรดน้ำขอขมาผู้ที่มีอายุน้อยกว่าตน โบราณเรียกว่าอาบน้ำศพ ไม่เรียกรดน้ำเพราะมีธรรมเนียมให้ลูกหลานอาบน้ำชำระศพ แล้วแต่งตัวให้สะอาด

2.ก่อนจะรดน้ำศพ ควรแสดงคารวะศพด้วยการไหว้หรือการโค้งคำนับ แล้วแต่ความเหมาะสม เช่น ทหาร ตำรวจ ในเครื่องแบบ ใช้การโค้งคำนับ พลเรือนใช้วิธีไหว้

3. ขณะทำความเคารพ ควรอโหสิกรรมในใจว่า กายะกัมมัง วจีกัมมัง มโนกัมมัง อโหสิกัมมัง โหตุ แปลว่า หากข้าพเจ้าล่วงเกินท่านด้วยทางกาย ทางวาจา หรือทางใจ ขอท่านโปรดอโหสิกรรมให้แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด

4.ค่อยๆ รินน้ำอบหรือน้ำหอมลงบนมือขวาของศพ พร้อมกับนึกในใจว่า อิทัง มะตะกะสรีรัง อาสัญจิดตทะกัง วิยะ อโหสิกัมมัง แปลว่า ร่างกายที่ตายแล้วนี้ ย่อมเป็นอโหสิกรรม ไม่มีโทษเหมือนน้ำที่รดแล้วฉันนั้น

5.เมื่อรดน้ำเสร็จแล้วให้ทำความเคารพอีกครั้ง พร้อมกับแผ่กุศลในใจว่า ขอจงไปสู่สุคติเถิด

การไปฟังสวดพระอภิธรรม

1.แต่งกายไว้ทุกข์แบบสุภาพ

2. นำดอกไม้ พวงมาลัย หรือพวงหรีดไปเคารพศพ ถ้าไม่นำดอกไม้ไป ควรนำซองใส่เงินมอบให้เจ้าภาพเพื่อใช้จ่ายเกี่ยวกับงานศพ เพราะงานศพเป็นงานที่ต้องใช้จ่ายมาก บางรายเจ้าภาพประกาศงดพวงหรีดเพราะต้องการเงินไปตั้งทุนหรือสมทบทุนให้ผู้ตายต่อไป

3.ควรไปคารวะทักทายแสดงความเสียใจต่อเจ้าภาพ

4.ไปกราบพระพุทธรูป 3 ครั้ง แบบเบญจางคประดิษฐ์

5.จุดธูป 1 ดอก ปักลงในกระถาง นั่งพับเพียบกราบศพ 1 ครั้งไม่แบมือ ถ้าศพในพระบรมราชานุเคราะห์ไม่ต้องจุดธูป

6.หาที่นั่งที่เหมาะสม ให้สังเกตที่นั่ง บางงานจัดที่ด้านหน้าไว้สำหรับประธานของเจ้าภาพ งานสวดพระอภิธรรม ถ้าท่านเป็นแขกธรรมดาไม่ควรนั่งในที่ซึ่งจัดไว้เป็นพิเศษนั้น

7.นั่งประนมมือฟังพระสวดด้วยอาการสงบ ไม่ควรคุยส่งเสียงดังขณะพระสวดเพราะจะไปทำลายรบกวนสมาธิผู้อื่น และควรอยู่ฟังสวดให้ครบทั้ง 4 จบ เมื่อจะกลับควรลาเจ้าภาพด้วย หากแขกผู้ใดไม่สามารถอยู่ครบทั้ง 4 จบ ควรบอกเจ้าภาพในตอนที่มาถึงให้ทราบเสียก่อน ด้วยการขออภัยเจ้าภาพ การแจ้งล่วงหน้าเป็นการป้องกันไม่ให้เจ้าภาพสงสัยว่าเกิดอะไรขึ้นแขกหายไปไหน

งานฌาปนกิจหรือพระราชทานเพลิงศพ

1.ควรแต่งชุดดำสุภาพ ถ้าเป็นงานพระราชทานเพลิงศพ สตรีควรสวมถุงน่อง บุรุษใส่ชุดพระราชทานหรือสวมเสื้อเชิ้ตขาวผูกเนคไท

2.ไปถึงงานควรแสดงความเคารพเจ้าภาพก่อน และหาที่นั่งที่เหมาะสม

3.ถ้ามีการเป่าแตรนอนเป็นเกียรติแก่ศพ ทุกคนต้องยืนตรงเพื่อแสดงความเคารพและให้เกียรติแก่ผู้ตาย

4.ควรเรียงแถวทยอยกันขึ้นวางดอกไม้จันทน์จุดเพลิงศพตามลำดับ ให้ขึ้นสองแถวและลงสองแถวตามที่จัดไว้

5.แสดงความเคารพศพด้วยการคำนับหรือไหว้ ก่อนวางดอกไม้จันทน์

การปฏิบัติตนตามมารยาทเหล่านี้จะช่วยให้คุณสามารถเข้าร่วมงานศพได้อย่างเหมาะสม และเป็นการแสดงความเคารพต่อผู้ล่วงลับและน้ำใจแก่เจ้าภาพได้อย่างดีที่สุด