รู้จัก “Bell 212” เฮลิคอปเตอร์คู่ใจที่ยังบินในไทย

ในโลกของการบินเฮลิคอปเตอร์บางรุ่นโดดเด่นออกมาด้วยความทนทาน ความน่าเชื่อถือ และความสามารถรอบด้าน หนึ่งในนั้นคือ “Bell 212” ซึ่งเป็นเฮลิคอปเตอร์สองเครื่องยนต์ที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าสามารถปฏิบัติภารกิจได้หลากหลาย ตั้งแต่การขนส่งผู้โดยสารและสัมภาระ ไปจนถึงการกู้ภัยฉุกเฉิน และภารกิจทางทหาร

 

Bell 212 เป็นเฮลิคอปเตอร์ที่ได้รับการยอมรับว่าเป็น "ม้างานอเนกประสงค์” มีชื่อเสียงด้านความน่าเชื่อถือ ความทนทาน และความสามารถในการปรับเปลี่ยนภารกิจได้หลากหลาย ทำให้มีการใช้งานอย่างยาวนานทั่วโลก รวมถึงในประเทศไทยด้วย

 

จุดเด่นของ Bell 212

 

ความน่าเชื่อถือสูง - การมีสองเครื่องยนต์ (Pratt & Whitney Canada PT6T-3 Twin-Pac) ช่วยเพิ่มความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน หากเครื่องยนต์หนึ่งขัดข้อง อีกเครื่องยังสามารถทำงานต่อได้

 

ความอเนกประสงค์ - สามารถปรับใช้ในภารกิจได้หลากหลาย เช่น ขนส่งกำลังพลและสัมภาระ (สูงสุด 14 คน ไม่รวมนักบิน หรือ 15 ที่นั่งรวมนักบิน 1 คน), ดับเพลิง, ค้นหาและกู้ภัย, การแพทย์ฉุกเฉิน, และภารกิจสนับสนุนอื่นๆ

 

ความทนทาน - ออกแบบมาให้แข็งแกร่ง เหมาะกับการใช้งานในสภาพแวดล้อมที่ท้าทาย

 

ความสามารถในการปรับปรุง - สามารถอัปเกรดระบบต่างๆ เพื่อยืดอายุการใช้งานและเพิ่มขีดความสามารถได้ ซึ่งกองทัพบกไทยก็ได้มีการลงทุนในส่วนนี้

 

อายุงานและข้อจำกัด

 

อายุการใช้งาน - หลายลำมีอายุการใช้งานที่ยาวนาน (บางลำกว่า 40 ปี) ทำให้มีค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาที่สูงขึ้น และอาจมีความเสี่ยงด้านความปลอดภัย โดยเฉพาะในฝูงบินของสำนักงานตำรวจแห่งชาติที่ประสบอุบัติเหตุล่าสุด

 

ค่าใช้จ่าย - เมื่อเทียบกับเฮลิคอปเตอร์รุ่นใหม่ Bell 212 อาจมีค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานที่สูงกว่า

 

เทคโนโลยี - แม้จะปรับปรุงได้ แต่เทคโนโลยีโดยรวมอาจไม่ทันสมัยเท่าเฮลิคอปเตอร์รุ่นใหม่ๆ อย่าง Bell 412 (ซึ่งพัฒนาต่อยอดมาจาก Bell 212) หรือรุ่นอื่นๆ ที่มีระบบการบินที่ก้าวหน้ากว่า

 

สถานะการใช้งาน Bell 212 ในหน่วยงานไทย

 

กองทัพบกไทย (Royal Thai Army - RTA) - จำนวนประมาณ 40 ลำ

 

กองทัพบกคือผู้ใช้งานหลักของ Bell 212 ในประเทศไทย โดยยังคงมีลำที่ใช้งานได้จำนวนมาก และมีการลงทุนปรับปรุงระบบต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านเครื่องยนต์ ระบบควบคุม และโครงสร้าง เพื่อยืดอายุการใช้งานให้คุ้มค่ากับทรัพยากรที่มี

 

กองทัพเรือไทย (Royal Thai Navy - RTN) - จำนวน 7 ลำ

 

รุ่นที่ประจำการอยู่ในกองทัพเรือคือ Bell UH-1N Twin Huey ซึ่งก็คือชื่อทางทหารของ Bell 212 โดยเฉพาะในภารกิจที่เกี่ยวข้องกับการลำเลียงบนฝั่งและการฝึกทางยุทธวิธี

 

กองทัพอากาศไทย (Royal Thai Air Force - RTAF) - ไม่มีประจำการแล้ว

 

Bell 212 เคยประจำการในกองทัพอากาศเพียง 2 ลำ ก่อนจะ ปลดประจำการในปี 2525 (1982) และปัจจุบันไม่มีการใช้งานรุ่นนี้อีก

 

สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (Royal Thai Police - RTP) - จำนวนในบัญชี 13 ลำ

 

ใช้งานได้จริงก่อนเหตุการณ์เฮลิคอปเตอร์ตกที่พื้นที่สามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ (เดือนพฤษภาคม 2568 ) จำนวน 3 ลำ และใช้งานได้จริงหลังเหตุการณ์ดังกล่าว จำนวน 2 ลำ

ปัจจุบัน (ตามรายงาน) มีคำสั่งระงับการบินอากาศยานทั้งหมดของกองบินตำรวจชั่วคราว และกำลังพิจารณาปลดประจำการอากาศยานรุ่นเก่า

 

สถิติอุบัติเหตุในไทย บันทึกจาก Aviation Safety Network

 

Aviation Safety Network (ASN) หรือ เครือข่ายความปลอดภัยทางการบิน คือฐานข้อมูลออนไลน์ที่รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับอุบัติเหตุทางการบินและเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยในการบินทั่วโลก ได้แสดงข้อมูลว่า เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 เกิดอุบัติเหตุที่เกิดในประเทศไทย รวมทั้งสิ้น 13 ครั้ง

 

ครั้งที่ 1 : วันที่ 8 ก.ย. 2520 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่เทือกเขาภูพาน อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี มีผู้เสียชีวิต 4 คน

 

ครั้งที่ 2 : วันที่ 12 ม.ค. 2533 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่ตำบลบ้านกลาง อำเภอปะนาเระ จังหวัดปัตตานี ไม่มีรายงานผู้เสียชีวิต

 

ครั้งที่ 3 : วันที่ 18 ก.ค. 2534 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ไม่มีรายงานสถานที่ตกและไม่มีรายงานผู้เสียชีวิต

 

ครั้งที่ 4 : วันที่ 25 ก.พ. 2543 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่อำเภอท่ามะนาว จังหวัดกาญจนบุรี มีผู้เสียชีวิต 11 คน

 

ครั้งที่ 5 : วันที่ 26 พ.ค. 2544 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212ASW กองทัพเรือ)

-          ตกที่อ่าวไทย มีผู้เสียชีวิต 6 ราย

 

ครั้งที่ 6 : วันที่ 13 ต.ค. 2545 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่โคราช ไม่มีผู้เสียชีวิต

 

ครั้งที่ 7 : วันที่ 12 พ.ย. 2550 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 สำนักงานตำรวจแห่งชาติ)

-          ตกที่อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา มีผู้เสียชีวิต 3 คน

 

ครั้งที่ 8 : วันที่ 20 มิ.ย. 2551 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่ตำบลบันนังสตา อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา มีผู้เสียชีวิต 10 คน

 

ครั้งที่ 9 : วันที่ 24 ก.ค. 2554 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี มีผู้เสียชีวิต 3 คน

 

ครั้งที่ 10 : วันที่17 พ.ย. 2557 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่บ้านดอกบัว ตำบลท่าวังทอง จังหวัดพะเยา มีผู้เสียชีวิต 9 คน

 

ครั้งที่ 11 : วันที่ 25 ส.ค. 2559 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 สำนักงานตำรวจแห่งชาติ)

-          ตกที่ตำบลแม่หวาด จังหวัดยะลา ไม่มีผู้เสียชีวิต

 

ครั้งที่ 12 : วันที่ 17 พ.ย. 2563 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 กองทัพไทย)

-          ตกที่ตำบลแม่ศึก อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ไม่มีผู้เสียชีวิต

 

ครั้งที่ 13 : วันที่ 24 พ.ค. 2568 (เฮลิคอปเตอร์ Bell 212 สำนักงานตำรวจแห่งชาติ)

-          เหตุการณ์ล่าสุดตกที่อำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีผู้เสียชีวิต 3 คน

 

อ้างอิงข้อมูล : https://asn.flightsafety.org/asndb/type/B212/1/HS