"ต๋าว" หรือ ลูกชิด อาหารที่เราคุ้นเคยในฐานะของหวานที่ทานกับไอศกรีมหรือน้ำแข็งใสนั้น เป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญอย่างหนึ่งของชาวอำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน หนึ่งในนั้นคือบ้านดงผาปูน หมู่บ้านเล็กๆ ในตำบลบ่อเกลือใต้ ซึ่งความสำคัญของ “ต๋าว” ต่อหมู่บ้านเล็กๆ แห่งนี้ ไม่ได้เป็นเพียงพืชเศรษฐกิจที่สร้างรายได้เสริมให้ชาวบ้านในช่วงหลังฤดูเก็บเกี่ยวเท่านั้น แต่ยังเป็นพืชที่เชื่อมความรัก ความสามัคคีของคนในหมู่บ้าน รวมถึงเชื่อมความผูกพันที่ชาวบ้านมีต่อผืนป่าของชุมชนอีกด้วย
ที่บ้านดงผาปูนจะมีกิจกรรมเก็บผลผลิตต๋าวจากป่าชุมชนเพื่อนำมาแปรรูปเพียงปีละ 1 ครั้ง โดยจะมีชาวบ้านตัวแทนจากแต่ละครัวเรือนมาช่วยในทุกกระบวนการผลิต ตั้งแต่ตัดต๋าว ต้มต๋าว จนถึงกระบวนการแปรรูปต๋าว โดยแบ่งชาวบ้านเป็นกลุ่มหมุนเวียนกันไปในแต่ละปี เพื่อให้ทุกคนในชุมชนได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมเก็บต๋าว และมีรายได้อย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วยกระจายทั่วถึงกัน พร้อมทั้งยังมีการจัดสรรกำไรจากการขายเพื่อนำรายได้มาพัฒนาชุมชน ที่สำคัญ ที่นี่ยังมีวิธีการดูแลป่าเพื่อให้เอื้อประโยชน์ซึ่งกันและกัน ด้วยการปลูกต้นต๋าวทดแทนต้นที่ถูกตัดไป เพื่อให้วิถีชีวิตแบบดั้งเดิมที่มีมาตั้งแต่บรรพบุรุษไม่ส่งผลกระทบกับป่า และสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมั่นคง ยั่งยืน
ติดตามความสัมพันธ์ของต๋าวกับความรัก ความสามัคคี บนวิถีชุมชนที่สืบต่อกันมายาวนาน ในรายการ อาหารนำทาง ตอน อาหารสานสามัคคี วันอาทิตย์ที่ 12 มีนาคม 2566 นี้ เวลาเที่ยงตรง ทางอมรินทร์ทีวี เอชดี ช่อง 34
