โรคโกหกเป็นนิสัย เพื่อเพิ่มคุณค่าให้ตัวเอง พฤติกรรมแบบไหนเข้าข่าย?

โรคโกหกเป็นนิสัย (Pathological Liar) เพื่อเพิ่มคุณค่าให้ตัวเอง พฤติกรรมแบบไหนเข้าข่าย?

โรคโกหกเป็นนิสัย (Pathological liar) หรือบางครั้งเรียกว่าโรคมโน เป็นปัญหาทางสุขภาพจิต ซึ่งคนที่เป็นมักมีพฤติกรรมพูดโกหกบ่อยๆ ประจำจนติดเป็นนิสัย แม้เรื่องเล็กน้อยที่ไม่มีความจำเป็นต้องโกหก ก็ยังจะโกหกเพื่อให้คนอื่นเชื่อว่าตนเองเป็นหรือเผชิญเรื่องราวในคำบอกเล่า (โกหก) อยู่เรื่อยๆ โดยไม่สนใจว่าจะถูกหรือผิด เพื่อตบตาคนอื่นและเพิ่มคุณค่าให้ตัวเอง ต้องการให้สังคมยอมรับ ลดปมในอดีต หรือแม้แต่การหนีปัญหาที่กำลังเจอก็เช่นกัน

โรคโกหกเป็นนิสัย จะโกหกกี่ครั้งต่อวัน?

อ้างอิงจากบทความในเว็บไซต์ sandstone care ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มช่วยดูแลผู้ติดยาเสพติดและผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิตด้วยทีมแพทย์และนักบำบัด ระบุว่า ในขณะที่คนส่วนใหญ่มักจะโกหกเรื่องเล็กๆ น้อยๆ บ้างเป็นครั้งคราว แต่คนที่โกหกเป็นนิสัยหรือ Pathological Liar นั้น จะโกหกมากกว่าวันละ 5 ครั้ง บางคน 10-20 ครั้ง หรือมากกว่านั้นด้วยซ้ำ

ตัวอย่างของคนที่โกหกเป็นนิสัย เช่น แต่งเรื่องเท็จขึ้นมาบอกว่าตนประสบความสำเร็จในบางสิ่งบางอย่าง ทั้งที่ไม่ได้สำเร็จจริง หรืออาจจริงแต่ไม่ใช่ทั้งหมดตามที่บอกเล่า หรือ พยายามสร้างความประทับใจให้ใครบางคนด้วยคำโกหก เป็นต้น

สาเหตุของโรคโกหกเป็นนิสัย

• โกหกเพราะต้องการลดความเครียด วิตกกังวล หรือความเจ็บปวดในการเผชิญหน้ากับสถานการณ์จริงที่เกิดขึ้นในชีวิต

• เพราะต้องการความเห็นใจ เป็นปมบาดแผลทางใจที่เคยถูกทำร้ายในวัยเด็ก บางครั้งมักเล่นบทเหยื่อเพื่อให้ผู้อื่นเห็นใจในทุกสถานการณ์

• อาจมีภาวะซึมเศร้า หรือความต้องการความสนใจและการยอมรับจากสังคม

• โกหกเนื่องจากสาเหตุของโรคบุคลิกภาพบกพร่อง เช่น ความผิดปกติทางบุคลิกภาพแบบหลงตัวเอง (Narcissistic Personality Disorder) หรือแบบก้ำกึ่ง (Borderline Personality Disorder) โดยไม่สนว่าคนอื่นจะรู้สึกอย่างไร หรือมีผลกระทบจากการโกหกนี้อย่างไร สนใจแค่ความรู้สึกตัวเอง

• โกหกเพราะต้องการให้อีกฝ่ายเห็นแต่สิ่งที่ตัวเองสร้างให้เป็นเช่นนั้น เพื่อต้องการควบคุมจิตใจผู้อื่น ให้รู้สึกมีอำนาจเหนือคนอื่น เมื่อมีคนเชื่อก็จะสามารถควบคุมชีวิตคนอื่นได้ ใช้การโกหกเป็นเครื่องมือ

สังเกตง่ายๆ ว่าใครที่กำลังเป็นโรคโกหกเป็นนิสัย

1. เล่าเรื่องเกินจริง

2. เล่าประสบการณ์และความสำเร็จที่ดูเหมือนว่าตัวเองเป็นฮีโร่ หรือในทางกลับกันเป็นเหตุการณ์ที่ตนตกเป็นเหยื่อ เพื่อต้องการความเห็นอกเห็นใจ ต้องการประสบความสำเร็จเหนือกว่าใครๆ

3. เรื่องเดียวกันแต่เล่าหลายเวอร์ชั่น เพราะลืมรายละเอียดที่เล่าไปแล้วในครั้งแรก

4. หัวไว โต้ตอบได้ทันที มีคำอธิบายเมื่อถูกสงสัย แต่เต็มไปด้วยความคลุมเครือจนจับสังเกตได้ เมื่อถูกจี้หนักๆ จะเปลี่ยนเรื่องหรือหัวข้อสนทนานั้นๆ ทันที

5. โกหกบ่อย สร้างเรื่องที่ดูเกินจริงจนคนอื่นเชื่อ เพิ่มระดับการโกหกที่ซับซ้อนขึ้น และต้องการปกปิดเรื่องเดิมที่เคยโกหกไว้

6. ไม่ยอมรับความจริง ไม่ยอมรับการเปลี่ยนแปลง คำติชมหรือคำวิจารณ์

โรคโกหกเป็นนิสัย ถือเป็นความผิดปกติทางจิตหรือไม่?

อ้างอิงตามคู่มือการวินิจฉัยและสถิติความผิดปกติทางจิต (DSM) ที่จัดทำโดยสมาคมจิตแพทย์อเมริกัน (APA) ระบุว่า Pathological Liar เป็นอาการของโรคทางจิต เช่น โรคบุคลิกภาพต่อต้านสังคม (Antisocial Personality Disorder : ASPD) ซึ่งเป็นภาวะสุขภาพจิตที่ส่งผลต่อวิธีคิดและการโต้ตอบกับผู้อื่น มักไม่รู้สึกเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ยึดถือความพึงพอใจของตัวเองเป็นหลัก ไม่พอใจเมื่อต้องอยู่ภายใต้กฎระเบียบที่ขัดแย้งกับความต้องการของตน จึงมีพฤติกรรมแหกกฎอยู่บ่อยครั้ง และนำไปสู่การหลอกลวงผู้อื่น แสวงหาผลประโยชน์หรือเอาเปรียบผู้อื่นเพื่อประโยชน์ของตนเอง โดยไม่สนใจกฎหมายหรือสิทธิของผู้อื่น

และยังรวมถึง โรคบุคลิกภาพแบบหลงตัวเอง (Narcissistic Personality Disorder : NPD) โรคบุคลิกภาพผิดปกติชนิดหนึ่ง ที่ชอบยึดตัวเองเป็นศูนย์กลาง ต้องการการยกยอชื่นชม ขาดความเห็นใจผู้อื่น มักหมกมุ่นอยู่กับการโอ้อวดตัวตนของตัวเอง เช่น ความสำเร็จ ฐานะทางการเงินและสังคม โดยมีชุดความเชื่อว่าตนเองนั้นเหนือกว่าผู้อื่น ชอบคบค้าสมาคมกับคนที่เห็นว่ามีความพิเศษหรือสำคัญมาก เพื่อช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นให้ตนเองมากขึ้น ในขณะเดียวกันก็มีความนับถือตัวเองต่ำ ไม่สามารถทนการวิพากษ์วิจารณ์ได้ และมักอับอายหรือรู้สึกอ้างว้างเมื่อถูกปฏิเสธหรือได้รับการวิจารณ์ข้อเสียของตัวเอง

อย่างไรก็ตาม Pathological Liar ไม่ได้ถูกจัดอยู่ในประเภทความผิดปกติทางสุขภาพจิตโดยตัวมันเอง

คนที่มีอาการ Pathological Liar ส่วนใหญ่ไม่ได้มีเจตนาที่จะทำร้ายผู้อื่น แต่การโกหกมากเกินไปมักเกิดจากนิสัยและความต้องการที่อยากให้รู้สึกว่า "ตัวเองสำคัญ" แต่กลับสร้างความทุกข์ให้กับคนรอบข้าง ทำลายมิตรภาพดีๆ ความใกล้ชิด และความสนิทใจ ในทุกความสัมพันธ์ไม่ว่าจะครอบครัว คนรัก เพื่อน/เพื่อนร่วมงาน หากเป็นผู้นำก็จะทำให้สูญเสียความเชื่อมั่นต่อสาธารณะชน เนื่องจากการพูดโกหกบ่อยจนนับครั้งไม่ถ้วน

นอกจากนี้การโกหกซ้ำๆ ยังเป็นเสมือนระเบิดเวลาที่พร้อมจะระเบิดได้ทุกครั้ง ทำให้ผู้ที่มีอาการ Pathological Liar ต้องใช้ชีวิตอยู่ด้วยความเครียด ความกังวล หวาดกลัวว่าวันหนึ่งวันใดคำโกหกนั้นจะถูกจับได้ และหากเมื่อคำโกหกถูกเปิดเผย ความสัมพันธ์อันดีที่เคยมีมาก็จะเกิดรอยร้าว ยากที่จะสมานความสัมพันธ์นั้นให้กลับมาเหมือนเดิมได้ นำไปสู่การแยกตัวจากสังคม เนื่องจากเพื่อน ครอบครัว หรือเพื่อนร่วมงานต่างก็ห่างเหินกันไป เนื่องจากไม่สามารถรับกับพฤติกรรมดังกล่าวได้

ที่มา : sandstone care , Antisocial Personality Disorder , โรคหลงตัวเอง (Narcissistic Personality Disorder)