นักวิชาการเบรก! ปชน.เปลี่ยนตัวผู้สมัครสส.เขต33 เสี่ยงทำผิดกฎหมาย
นักวิชาการเบรก! พรรคประชาชนเปลี่ยนตัวผู้สมัคร สส.กทม. เขต 33 เสี่ยงทำผิดกฎหมายเลือกตั้ง ชี้ กกต. รับรองแล้ว "จบคือจบ"
วันที่ 30 ธ.ค. 68 ผศ.ดร.เชษฐา ทรัพย์เย็น ภาควิชาการบริหารและจัดการเมือง วิทยาลัยพัฒนามหานคร มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช แสดงความเห็นกรณีกระแสข่าว พรรคประชาชนอาจพิจารณาเปลี่ยนตัวผู้สมัคร สส.กทม. เขต 33 ภายหลังการรับสมัคร และจัดสรรหมายเลขผู้สมัครโดยคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ว่า มีข้อจำกัดทางกฎหมายอย่างมีนัยยะสำคัญ และอาจก่อให้เกิดปัญหาทางกฎหมายตามมา
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ภายใต้หลักกฎหมายเลือกตั้ง สถานะของบุคคลในฐานะ “ผู้สมัคร” จะสมบูรณ์ก็ต่อเมื่อ กกต. รับสมัคร ตรวจสอบเอกสาร ออกหนังสือรับรอง และจัดให้มีการจับสลากหมายเลขผู้สมัครแล้ว เมื่อขั้นตอนดังกล่าวเสร็จสิ้น บุคคลนั้นย่อมเป็นผู้สมัครโดยชอบด้วยกฎหมายอย่างสมบูรณ์ การเปลี่ยนแปลงภายหลังจึงไม่อาจกระทำได้ เว้นแต่จะมีบทบัญญัติแห่งกฎหมายให้อำนาจไว้อย่างชัดแจ้ง
ในกรณีผู้สมัคร สส.กทม. เขต 33 ของพรรคประชาชน ซึ่ง กกต. ได้รับสมัครและจัดสรรหมายเลขไปแล้วตั้งแต่วันที่ 27 ธ.ค. 68 ถือว่ากระบวนการสมัครเสร็จสิ้นตามกฎหมาย สิทธิของพรรคในการส่งผู้สมัครในเขตดังกล่าวจึงสิ้นสุดลงตามหลัก “หนึ่งพรรคหนึ่งผู้สมัครต่อหนึ่งเขต” การส่งบุคคลอื่นเข้ามาแทนที่อาจเข้าข่ายใช้สิทธิเกินกว่าที่กฎหมายกำหนด
ผศ.ดร.เชษฐา ยังชี้ว่า กฎหมายเลือกตั้งไม่ได้เปิดช่องให้ผู้สมัครถอนตัวได้อย่างเสรีหลังจากได้รับการรับรองแล้ว ยกเว้นกรณีที่ศาลหรือ กกต. มีคำวินิจฉัยว่าขาดคุณสมบัติหรือมีลักษณะต้องห้าม ซึ่งเป็นกระบวนการ “ตัดสิทธิ” ไม่ใช่การ “เปลี่ยนตัว” หาก กกต. จะอนุญาตให้พรรคการเมืองส่งผู้สมัครรายใหม่แทน จึงต้องมีฐานอำนาจทางกฎหมายที่ชัดเจน มิฉะนั้นอาจถูกมองว่าเป็นการใช้อำนาจเกินขอบเขต
นอกจากนี้ รัฐธรรมนูญยังกำหนดให้การเลือกตั้งต้องเป็นไปโดยสุจริต เที่ยงธรรม และเสมอภาค หากมีการอนุญาตให้พรรคการเมืองหนึ่งเปลี่ยนตัวผู้สมัครภายหลังจากขั้นตอนรับสมัครเสร็จสิ้น ขณะที่พรรคอื่นไม่สามารถทำได้ในลักษณะเดียวกัน อาจถูกตีความว่าเป็นการเลือกปฏิบัติ และบั่นทอนความเชื่อมั่นของสาธารณชนต่อความเป็นกลางขององค์กรอิสระ
ผศ.ดร.เชษฐา เตือนว่า หากมีการเปลี่ยนตัวผู้สมัครโดยไม่มีฐานกฎหมายรองรับอย่างชัดเจน อาจนำไปสู่การร้องเรียน การฟ้องคดีเลือกตั้ง หรือแม้กระทั่งการขอให้ศาลวินิจฉัยให้การเลือกตั้งในเขตดังกล่าวเป็นโมฆะในอนาคต
ทั้งนี้ โดยทั่วไปการเปลี่ยนตัวผู้สมัครจะทำได้เฉพาะในช่วงที่ กกต. ยังไม่รับรองการสมัครเท่านั้น เมื่อมีการออกหนังสือรับรองแล้ว สถานะทางกฎหมายย่อมเปลี่ยนไป และกฎหมายไม่ได้เปิดช่องให้แก้ไขได้โดยง่าย กรณีนี้จึงถือเป็นสถานการณ์ที่ต้องใช้ความระมัดระวังอย่างสูง เพื่อไม่ให้ขัดต่อหลักกฎหมายเลือกตั้งและหลักรัฐธรรมนูญโดยรวม
Advertisement
