รู้จัก พิธีตัดผัวตัดเมีย หรือ "ผ่าจ้าน" เป็นพิธีกรรมแต่โบราณชาวล้านนาซึ่งเป็นความเชื่อที่ว่าระหว่างผีกับคนจะอยู่ร่วมกันไม่ได้
พิธีการดังกล่าวก่อนที่จะมีการ ตัดเชือก โดยจะทำกรวยใช้ใบตองกล้วยพร้อมดอกไม้ ธูป เทียน และที่ขาดไปไม่ได้คือ หัวปลีกล้วยซึ่งคนที่จะตัดจะต้องมีวิชาอาคม โดยเฉพาะเคยผ่านการบวชพระภิกษุสงฆ์มาก่อนซึ่งจะท่องมนต์คาถาอาคม
พิธีผ่าจ้าน หรือ ตัดผัวตัดเมียออกจากกัน ถูกเปิดเผยจากเพจเฟซบุ๊กชื่อ สุวรรณบ้านดอน (ศิลปินซอพื้นบ้าน) ได้นำคลิปดังกล่าวมาลงในเพจเพื่อเป็นการอาลัยถึงแม่ครูซึ่งถือว่าเป็นปูชนียบุคคลด้านการร้องเพลงหรือซอ ที่ได้จากไปด้วยโรครุมเร้าในวัยชรา
ซึ่งพิธีดังกล่าวเป็นความเชื่อของชาวล้านนาที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณจนถึงปัจจุบันก็ยังพบเห็นพิธีกรรมดังกล่าวในงานพิธีฌาปณกิจศพซึ่งส่วนมากพิธีดังกล่าวจะต้องทำกับคู่ผัวเมีย ส่วนใหญ่เชื่อว่าเมื่อได้ตายจากกันไปก็จะต้องทำพิธีผ่าจ้านเพื่อจะได้ตัดขาดจากกัน
จากการสอบถามผู้เฒ่าผู้แก่ก็จะบอกว่าทางภาคเหนือตอนบน โดยเฉพาะชาวพื้นบ้านที่เป็นเชื้อสายคนพื้นเมืองไทยล้านนาก็จะมีพิธีการดังกล่าว ถือว่าเป็นพิธีที่แปลกตาจากคนภาคอื่นๆ
สำหรับพิธีดังกล่าวเป็นการตัดสัมพันธ์ระหว่าง นายอุ่นเรือน หงษ์ทอง อายุ 72 ปี กับ นางบุญมี อายุ 68 ปี ซึ่งถือว่าอยู่กินกันมายาวนานถึง 49 ปี
สถานที่การทำพิธีที่ บ้านเลขที่ 70 หมู่ 8 ต.เมืองงาย อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ และคุณลุงอุ่นเรือนได้เล่าว่าภรรยาได้ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่2 ก.ย.2566 และได้ทำพิธีปลงศพหรือฌาปณกิจไปเมื่อวันที่ 5 ก.ย. ที่ผ่านมา ที่บ้านเกิด อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่
หลายคนก็นำเอาอายุของคนตายไปตีเป็นหวยและเสี่ยงโชคกันตามความเชื่อเรื่องของโชคลาภกันต่อไป
