นักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยี AI บันทึกความฝันของมนุษย์

ใครจะคิดว่า "ความฝัน" กลายเป็นสิ่งที่เราสามารถ “บันทึก” ได้เหมือนคลิปวิดีโอ ด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี สามารถทำให้คำว่า “เป็นไปไม่ได้” อาจ “เป็นไปได้” ด้วยปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI ที่สามารถแปลงภาพจากความฝันออกมาเป็นวิดีโอได้อย่างน่าทึ่ง

 

จุดเริ่มต้นจากสมองที่ยังไม่หลับลึก

 

ในปี 2023 งานวิจัยของญี่ปุ่นเปิดเผยผลการศึกษาชุดหนึ่งที่ใช้ fMRI (Functional Magnetic Resonance Imaging) ตรวจจับกิจกรรมทางสมองของผู้เข้าร่วมงานวิจัย ขณะกำลังเข้าสู่ช่วงเริ่มต้นของการนอนหลับ พวกเขานำข้อมูลนี้มาประมวลด้วย Machine Learning เพื่อระบุสิ่งที่ผู้ทดลอง “เห็น” เช่น รูปร่างของกุญแจ เก้าอี้ หรือคน

 

แม้ว่างานวิจัยนี้ยังไม่แตะถึง “ความฝันโดยตรง” เพราะเน้นช่วงภาพลวงตาก่อนที่จะหลับลึก (hallucinations) แต่มันคือก้าวแรกสู่การถอดรหัสโลกแห่งความฝัน

 

ความฝันโลกที่ยังเข้าถึงได้ยาก

 

            การบันทึกความฝันยังมีอุปสรรคสำคัญ เพราะเราไม่สามารถรู้ได้แน่ชัดว่าความฝันที่ผู้คนจำได้หลังตื่นนั้นแม่นยำมากน้อยมากแค่ไหน และเราจะต้องมีข้อมูลสมองจำนวนมหาศาล จากผู้ที่สามารถบรรยายความฝันได้อย่างละเอียด

 

เพื่อฝึก AI ให้แม่นยำมากพอ ในการสร้างภาพที่คล้ายกับสิ่งที่ฝัน ที่สำคัญเรายังต้องมี เครื่อง fMRI แบบพกพาที่เงียบพอจะไม่รบกวนการนอนหลับอีกด้วย นักวิจัยจึงต้องอาศัยวิธีอ้อม เช่น การใช้ข้อมูลจากผู้ที่ตื่นอยู่แล้วดูวิดีโอ อ่านข้อความ หรือฟังเสียง เพื่อฝึก AI ให้เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างรูปแบบสมองกับสิ่งที่รับรู้ ซึ่งเป็นรากฐานเดียวกันกับการตีความความฝัน

 

AI สร้างวิดีโอจากความฝันได้จริงหรือ?

 

ลองจินตนาการว่าในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า หากเรามีข้อมูลเพียงพอในการฝึก AI และมีเครื่อง fMRI แบบพกพาที่เงียบพอจะใช้ขณะนอนหลับได้ เราก็แทบจะมีทุกอย่างพร้อมสำหรับ “เครื่องฉายฝัน” ที่สามารถทำงานได้จริง

 

ปัจจุบันมี AI สร้างภาพเคลื่อนไหวอย่าง Sora จาก OpenAI และ Lumiere จาก Google DeepMind ที่สามารถสร้างวิดีโอที่ดูเหมือนฝันได้ เพียงแค่ป้อนคำอธิบายคร่าวๆ ระบบเหล่านี้ก็สามารถรังสรรค์วิดีโอที่จำลองความฝันออกมาได้ในเวลาไม่นาน

 

ระหว่างความฝันและความจริง

 

            ถึงแม้ว่าเทคโนโลยีจะก้าวหน้าไปมาก แต่ต้องเข้าใจว่าระบบเหล่านี้ “ไม่ได้อ่านใจ” เราจริงๆ มันเพียงจับคู่ระหว่างกิจกรรมในสมองกับข้อมูลที่เคยเรียนรู้ เช่น ภาพหรือเสียงที่เคยเห็นมาแล้ว ส่วน AI ที่สร้างภาพก็ไม่ได้รู้ว่าสิ่งที่มันสร้างขึ้นคล้ายกับสิ่งที่เราฝันหรือไม่

 

เป็นเพียงความพยายามประกอบเรื่องราวตามแบบที่มนุษย์ได้เคยบันทึกไว้ เช่นกันกับวิดีโอความฝันจาก AI อาจ “คล้าย” ความฝันของคุณ แต่มันไม่ใช่ความฝันของคุณจริงๆ

 

อย่างไรก็ตามสิ่งนี้อาจไม่แม่นยำ 100% แม้ผลลัพธ์ยังไม่สมบูรณ์แบบ แต่เทคโนโลยีนี้นับเป็นความก้าวหน้าครั้งสำคัญในการทำความเข้าใจกลไกอันซับซ้อนของสมองมนุษย์

 

ข้อมูลอ้างอิงจาก : https://www.sciencefocus.com/the-human-body/heres-how-ai-could-soon-decode-your-dreams