‘ฟินแลนด์’ ครองแชมป์ ‘ประเทศที่มีความสุขที่สุดในโลก’ 6 ปีรวด ไทยที่ 60

‘ฟินแลนด์’ ครองแชมป์เป็น ‘ประเทศที่ประชากรมีความสุขที่สุดในโลก’ เป็นปีที่ 6 ติดต่อกัน ในรายงาน World Happiness Report ที่เปิดเผยออกมาในวันความสุขสากล (International Day of Happiness) ขององค์การสหประชาชาติ ในวันที่ 20 มีนาคมที่ผ่านมา

รายงานนี้เป็นรายงานที่จัดทำโดยทีมนักวิจัยจากสหรัฐฯ และยุโรปจาก Sustainable Development Solutions Network (SDSN) หรือเครือข่ายระดับโลกที่ทำงานใกล้ชิดกับองค์การสหประชาชาติเป็นประจำทุกปี โดยรายงานฉบับล่าสุดนี้เป็นการวัดระดับความสุขของประชากรในช่วงปี 2020-2022 ของแต่ละประเทศใน 3 ด้าน (เศรษฐกิจ, สุขภาพ และสังคม) ผ่าน 6 ปัจจัยด้วยกัน คือ

1. ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศต่อหัว หรือ GDP per capita จากธนาคารโลก ซึ่งเป็นปัจจัยที่บ่งชี้ระดับคุณภาพชีวิตด้านเศรษฐกิจของคนในประเทศ
2. อายุคาดเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด (life expectancy at birth) 
3. การสนับสนุนทางสังคม (social support) จากแบบสอบถาม Gallup World Poll (GWP) จาก Gallop บริษัทวิเคราะห์และให้คำปรึกษาจากสหรัฐฯ ที่ได้ข้อมูลมาจากคำถามที่ว่า “ถ้าหากคุณมีปัญหาในชีวิต คุณสามารถพึ่งพาญาติพี่น้องหรือเพื่อนได้หรือไม่?”
4. อิสระในการใช้ชีวิต (freedom to make life choices) ซึ่งได้มาจากแบบสอบถาม GWP จากคำถามที่ว่า “คุณรู้สึกว่าคุณพอใจ หรือไม่พอใจกับอิสระในการใช้ชีวิตเท่าที่คุณมีในปัจจุบัน?”
5. ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ (generosity) ซึ่งได้มาจากแบบสอบถาม GWP จากคำถามที่ว่า “ในช่วง 1 เดือนที่ผ่านมาคุณได้บริจาคเงินให้กับองค์กรการกุศลบ้างหรือไม่?”
6. ระดับการคอร์รัปชั่นในประเทศ (perceptions of corruption) ได้มาจากแบบสอบถาม GWP จากคำถามที่ว่า “คุณรู้สึกว่ามีการคอร์รัปชั่นเป็นวงกว้างในรัฐบาลของคุณหรือไม่?” และ “คุณรู้สึกว่ามีการคอร์รัปชั่นเป็นวงกว้างในภาคธุรกิจของประเทศคุณหรือไม่?”
7. ระดับความรู้สึกในทางบวกในวันก่อนหน้า (positive emotions) ได้มาจากแบบสอบถามวัดความรู้สึกของทีมนักวิจัยที่จะถามผู้ตอบคำถามว่า มีความรู้สึกในทางบวก เช่น รู้สึกมีความสุข รู้สึกดีใจ ในวันก่อนหน้าที่การตอบคำถามบ้างหรือไม่
8. ระดับความรู้สึกในทางลบในวันก่อนหน้า (negative emotions) ได้มาจากแบบสอบถามวัดความรู้สึกของทีมนักวิจัยที่จะถามผู้ตอบคำถามว่า มีความรู้สึกในทางลบ เช่น รู้สึกโกรธ เศร้า หรือ กังวลบ้างหรือไม่

ภายหลังจากได้ข้อมูลดังกล่าวมาแล้ว ทีมนักวิจัยก็นำข้อมูลเหล่านี้มาจัดอันดับ Life Evaluation หรือการประเมินคุณภาพชีวิตในแง่มุมต่างๆ โดยจากรายงาน ประเทศที่ได้คะแนนในด้านต่างๆ มากที่สุดและมี Life Evaluation ในระดับที่สูงที่สุด 10 อันดับมีดังนี้

1. ฟินแลนด์ 
2. เดนมาร์ก 
3. ไอซ์แลนด์ 
4. อิสราเอล 
5. เนเธอร์แลนด์ 
6. สวีเดน
7. นอร์เวย์
8. สวิตเซอร์แลนด์
9. ลักเซมเบิร์ก
10. นิวซีแลนด์

โดยจากอันดับนี้ จะเห็นได้ว่ากลุ่มประเทศที่ได้คะแนนสูงที่สุด ก็คือ “กลุ่มประเทศนอร์ดิก” ที่ติดเข้าไปถึง 5 อันดับด้วยกัน คือ ฟินแลนด์ เดนมาร์ก ไอซ์แลนด์ สวีเดน และนอร์เวย์ ซึ่งเป็นกลุ่มประเทศที่มีชื่อเสียงมากในด้านรัฐสวัสดิการที่เข้มแข็ง และความปลอดภัยทางสังคมที่สูง ส่วนทางด้านของ ‘ประเทศไทย’ อยู่อันดับที่ 60 

มนุษย์โลกยังเข้มแข็งท่ามกลางวิกฤต

นอกจากการจัดอันดับแล้ว อีกผลการวิจัยสำคัญ คือ แนวโน้มระดับความสุขทั่วโลกที่ยังคงระดับไว้ได้อย่างมั่นคงแม้ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมานี้โลกจะเกิดวิกฤตมากมาย ไม่ว่าจะเป็นโรคระบาด หรือสงครามรัสเซีย-ยูเครน ที่กำลังเกิดขึ้นในตอนนี้

จากรายงาน มนุษย์ทั่วโลกโดยรวมยังคงมีความรู้สึกด้านบวกในการใช้ชีวิตประจำวันมากกว่าความรู้สึกด้านลบ และรู้สึกว่าตนมีความปลอดภัยทางสังคม คือ มีคนรอบข้างคอยช่วยเหลือ มากกว่ารู้สึกว่าตัวเองอยู่ตัวคนเดียวถึงสองเท่า และนี่เป็นเพราะระดับความมีน้ำใจและเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ในปีนี้เพิ่มขึ้นสูงกว่าปีที่ผ่านมา 25% บ่งบอกว่า ในยามวิกฤตมนุษย์เลือกที่จะช่วยเหลือกันมากกว่าเมินเฉย

นอกจากนี้ รายงานยังระบุอีกว่า ถึงแม้สงครามรัสเซียยูเครนจะส่งผลกระทบอย่างมากต่อคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนในกลุ่มประเทศยุโรปตะวันออก ผลกระทบของเหตุการณ์นี้ต่อขวัญกำลังใจของชาวยุโรปตะวันออกยังเบากว่าการผนวกไครเมียเข้าสู่รัสเซียในปี 2014 เนื่องจากยูเครนมีหัวหน้าและกำลังใจที่เข้มแข็งในการต่อสู้กับผู้รุกราน รวมทั้งยังได้ความช่วยเหลือจากประเทศตะวันตกอื่นๆ อย่างจริงจัง ทำให้ประชาชนยังมีความหวังว่าจะสามารถเอาชนะรัสเซีย และนำความสงบกลับมาในประเทศได้

ทำไมฟินแลนด์ถึงเป็นประเทศที่มีความสุขที่สุดในโลก?

กลุ่มประเทศนอร์ดิก รวมถึงฟินแลนด์ เป็นประเทศที่มีความโดดเด่นด้านสวัสดิการที่หลากหลาย ตอบสนองทุกความต้องการพื้นฐาน และให้ประโยชน์กับคนทุกระดับในสังคม ไม่ว่าจะเป็นเด็กแรกเกิดผ่านการให้สิ่งของสนับสนุนพ่อแม่ใหม่ สวัสดิการลาคลอด สวัสดิการเรียนฟรี สวัสดิการสุขภาพ และเงินสำหรับผู้สูงอายุ แม้จะแลกมาด้วยอัตราภาษีเงินได้ที่สูงถึง 30-34% ก็ตาม แต่สวัสดิการที่ครบครันแบบนี้ก็ทำให้ประชาชนยอมจ่าย เพราะมั่นใจว่าพวกเขาจะได้รับการดูแลในอนาคต

จากข้อมูลของ Psychology Today สวัสดิการเช่นนี้ทำให้ประชาชนในฟินแลนด์มีความเท่าเทียมและมีความพึงพอใจในชีวิตสูง เพราะไม่ว่าจะเป็นผู้มีรายได้สูงหรือต่ำก็ยังมีคุณภาพชีวิตที่ดีเกินระดับปกติกว่าประเทศอื่นๆ ทำให้คนฟินแลนด์ไม่มีความรู้สึกที่จะต้องเปรียบเทียบคุณภาพชีวิตของตัวเองกับคนรอบข้าง และไม่ต้องกระเสือกกระสนดิ้นรนให้มีชีวิตที่ดี

นอกจากนี้ ประชาชนในสังคมฟินแลนด์ยังมีความไว้เนื้อเชื่อใจกันสูง จากอัตราอาชญากรรมที่ต่ำ ที่เกิดขึ้นได้เพราะประชาชนทุกคนมีคุณภาพชีวิตที่ดีจนไม่ต้องลักเล็กขโมยน้อย หรือทำร้ายผู้อื่นเพื่อหาเงิน อาหาร หรือสิ่งของมาเลี้ยงชีวิตให้อยู่รอด 

จาก Corruption Perception Index ปี 2022 เดนมาร์กและฟินแลนด์ เป็น 2 ประเทศที่มีอัตราการคอร์รัปชั่นและทุจริตทั้งในภาครัฐและภาคเอกชนน้อยที่สุดในโลก 

ที่มา: SDSN, CNN, Psychology Today