เปิดประวัติ "อ.เฉลิมชัย" หลังขอลาออกจากการเป็นศิลปินแห่งชาติ

เปิดประวัติ อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ หลังขอลาออกจากการเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ในปี พ.ศ. 2554 เหตุพูดอะไรยาก

ประกาศชัดกลางงานบรรยายถ่ายทอดองค์ความรู้ การจัดการมหกรรมศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ Thailand Biennale, Chiang Rai 2023 สู่ Thailand Biennale, Phuket 2025 ขอประกาศขอลาออกจากศิลปินแห่งชาติ สำหรับ อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ในปี พ.ศ. 2554 โดยระบุว่า

"ผมได้ลาออกจากกระทรวงวัฒนธรรมแล้ว ลาออกจากศิลปินแห่งชาติ เพราะปากไม่ดีกลัวสถาบันเสียหาย เมื่อเดือนที่แล้วผมได้เขียนจดหมายลาออกซึ่งเป็นความลับ ได้มาเปิดเผยในวันนี้ ผมขอลาออก วันนี้ผมไม่อยากเป็นศิลปินแห่งชาติ เพราะว่าพูดอะไรได้ยาก แล้วก็ด่ากระทรวงฯไม่ได้ ผมไม่อยากให้กระทรวงฯมีบาดแผล เลยขอลาออก ซึ่งไม่ต้องมีคำว่าศิลปินแห่งชาติก็ได้ ผมก็เป็นศิลปินของชาติให้เขาด่าผม ผมเป็นคนปากไม่ดี"

สำหรับ อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ เกิดวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2498 เป็นชาวหมู่บ้านร่องขุ่น จังหวัดเชียงราย บุตรคนที่ 3 ของครอบครัว

สำเร็จการศึกษาชั้นประถมศึกษาจากโรงเรียนบัวสลี บ้านร่องขุน จ.เชียงราย ชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนดรุณศึกษา อ.เมือง จ.เชียงราย ต่อด้วยระดับ ปวช. จากโรงเรียนเพาะช่าง กรุงเทพฯ และศิลปะบัณฑิตศิลปะไทย รุ่นแรก จากคณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ สาขาศิลปไทย มหาวิทยาลัยศิลปากร เคยได้รับเหรียญทองจากการประกวดผลงานระดับชาติ ในตอนที่เรียนอยู่ตอนปีที่ 4

อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ รักการวาดรูปมาตั้งแต่เริ่มจำความได้ ประกอบกับมารดาออกอุบายล่อให้ลูกชายทั้ง 4 คนช่วยอยู่เฝ้าร้านค้าขายของหลังเลิกเรียน โดยให้แข่งกันวาดรูป หากใครวาดสวยจะได้รับรางวัล ทำให้เฉลิมชัยมุมานะในการวาดรูปอย่างเอาเป็นเอาตาย โดยวาดข้าวของครื่องใช้ต่างๆ หรือลอกภาพตามสลากปิดสินค้า และพึงพอใจการวาดลายเส้นแบบไทยๆ เป็นที่สุด โดยไม่เคยเห็นภาพจิตรกรรมฝาผนังตามวัด แต่ได้เห็นลายไทยจากสินค้า เช่น กล่องไม้ขีดไฟตราพญานาค จึงฝึกวาดอย่างประณีตบรรจง และวาดได้ละเอียดสวยงามเหมือนแบบ

เมื่อย้ายไปเรียนชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนดรุณศึกษาในตัวเมืองเชียงราย อ.เฉลิมชัยสนใจการวาดรูปคัทเอาต์ขนาดใหญ่เพื่อติดหน้าโรงภาพยนตร์ ได้สมัครเป็นลูกมือช่างเขียน และหมกหมุ่นกับการเขียนอย่างจริงเกือบ 5 ปี จึงได้มีโอกาสลงมือเขียนคัทเอาต์ภาพยนตร์เรื่อง เป็ดน้อย ซึ่งเป็นรูปไชยา สุริยัน และ สุทิศา พัฒนนุช จากนั้น อ.เฉลิมชัยจึงได้รับการว่าจ้างให้เขียนงานคัทเอาต์อีกหลายครั้ง และเริ่มเขียนรูปทิวทัศน์เพื่อขาย

เมื่อจบชั้นมัธยมปลาย อ.เฉลิมชัยมุ่งหน้าเข้าเรียนที่โรงเรียนเพาะช่างในกรุงเทพมหานคร เพื่อจะได้เรียนเขียนรูป บิดาไม่ยินยอมเพราะต้องการให้เรียนบัญชี แต่หลังจากอดข้าวประท้วงอยู่สองวัน มารดาก็ช่วยเจรจาต่อรองให้ลองสอบเข้าโรงเรียนเพาะช่างก่อน หากสอบไม่ได้จึงไปสอบเข้าเรียนบัญชี อ.เฉลิมชัยมีเวลากวดวิชาเพียง 3 วัน แต่ด้วยความมุ่งมั่น ขยัน เอาจริงเอาจัง จึงสามารถสอบเข้าได้เป็นอันดับที่ 21 จากนักเรียน 45 คนที่ทางโรงเรียนรับ

หลังจากสำเร็จการศึกษา ได้ยึดอาชีพจิตรกรอิสระมาโดยตลอดตั้งแต่ปี 2522 เป็นต้นมา

อ.เฉลิมชัย เป็นจิตรกรไทยที่มีผลงานจิตรกรรมไทยหลายผลงาน เช่น ภาพจิตรกรรมไทยในอุโบสถวัดพุทธประทีป กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ, เขียนภาพประกอบบทพระราชนิพนธ์ พระมหาชนก และผลงานศิลปะที่ วัดร่องขุ่น ซึ่งมีทั้งงานสถาปัตยกรรม, ประติมากรรมปูนปั้น และงานจิตรกรรมไทย ได้รับการยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ในปี พ.ศ. 2554

รางวัลและเกียรติยศ

พ.ศ. 2520 - รางวัลที่ 1 เหรียญทอง จากการประกวดจิตรกรรมบัวหลวง ครั้งที่ 3

พ.ศ. 2520 - รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 3 จากการประกวดศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 25

พ.ศ. 2522 - รางวัลที่ 2 เหรียญเงิน จากการประกวดจิตรกรรมบัวหลวง ครั้งที่ 4 ของธนาคารกรุงเทพ

พ.ศ. 2536 - ได้รับเครื่องหมายเกียรติคุณบุคคลตัวอย่างผู้สร้างเสริมงานวัฒนธรรมด้านจิตรกรรม จาก สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ

พ.ศ. 2537 - ได้รับโล่เชิดชูเกียรติ "เพชรสยาม" (สาขาจิตรกรรม) จากสถาบันราชภัฎจันทรเกษม

พ.ศ. 2538 - ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ จากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ให้เขียนภาพประกอบ บทพระราชนิพนธ์ "พระมหาชนก" และออกแบบเหรียญพระราชทานคณะแพทย์

พ.ศ. 2543 - ที่ปรึกษากรมศิลปากร งานเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังพระพุทธรัตนสถานในพระบรมมหาราชวัง

พ.ศ. 2547 - ได้รับรางวัลศิลปาธร สาขาทัศนศิลป์ ครั้งที่ 1 ประจำปี 2547

พ.ศ. 2554 - ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปี 2554

ที่ปรึกษาธนาคารแห่งประเทศไทย ออกแบบธนบัตรราชาภิเษกสมรส ครบ 50 ปี

ถวายการสอนพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์

พ.ศ. 2559 ปริญญาศิลปดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (จิตรกรรมไทย) จากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์

ก่อนหน้านี้ในปี 2565 ศิษย์คนสนิทของ อาจารย์เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ โพสต์คลิปอาจารย์เฉลิมชัยออกมาพูดคุย หลังจากที่มีหลายคนถามว่า อาจารย์ไม่วาดรูปแล้วหรือ เห็นขี่มอเตอร์ไซค์ท่องเที่ยว

โดยอ.เฉลิมชัย ได้ยอมรับว่าเป็นเช่นนั้น ตนไม่ชอบวาดภาพที่มันซีเรียส เอาจริงเอาจังเกินไป ที่ผ่านมาทำมามากแล้ว อยากพักผ่อน จากนี้ขอแสวงหาความสุขในชีวิตบั้นปลายด้วยการขี่จักรยานยนต์ออกทริปท่องเที่ยว หมดห่วงเรื่องวัดร่องขุ่นเพราะมีการบริหารงานกันเองได้แล้ว ตนวางแผนเบางานลงตั้งแต่อายุ 55 ปี และจะปล่อยวาง 100% เมื่อตนอายุ 65 ปี ส่วนภรรยาและลูก ตนได้บอกกล่าวเรียบร้อยว่าให้พึ่งพาตนเองเพราะตนจะไม่เติมเงินให้อีกแล้ว ชีวิตแต่ละคนต้องแสวงหาความสุขของตัวเอง

ตนมีความปรารถนาตั้งแต่ยังเด็กว่า หากมีอายุไปถึง 65 ปี และยังมีชีวิตอยู่ ก็จะท่องเที่ยวไปเรื่อยๆ อย่างเดียว เพื่อพักผ่อนตามที่ตัวเองชอบ ซึ่งก็คือการขับขี่มอเตอร์ไซค์ท่องเที่ยวพร้อมกับลูกศิษย์ลูกหาที่ชื่นชอบการขับขี่ด้วยกัน แล้วจากนั้นก็ป่วยตายไป เพราะไม่มีอะไรอีกแล้ว ชีวิตออกกำลังกายให้แข็งแรงเพื่อจะได้ขับขี่ได้ และมีการนั่งสมาธิภาวนาเพื่อให้จิตใจยอมรับกับทุกเรื่อง และสิ่งที่จะเกิดขึ้นในวันข้างหน้า ซึ่งก็คือความตาย

โดยทุกอย่างยินดีกับทุกอย่างแล้ว ก็ท่องเที่ยวไป ใช้ชีวิตที่เป็นอิสรภาพ ยามแก่เฒ่ามา เราพร้อมทุกอย่าง จึงเที่ยวไปเรื่อยๆ แล้วตาย ส่วนวาดรูปก็วาดเล่นๆ เพลินๆ วาดเล่นๆ น่ะ พักผ่อนสนุกๆ กับสิ่งที่ตัวเองรักและชอบแค่นั้นแหละ ไม่เอาอะไรมาก ชีวิตก็มีแค่นี้ครับ ผมไม่อยากเห็นชีวิตตัวเองเหมือนชีวิตคนอื่น ทำงานๆ หาเงินให้ลูก ให้หลาน จนตัวเองล้มป่วยแล้วตายไป โดยไม่มีชีวิตที่ได้ท่องเที่ยวและมีชีวิตที่ได้พักผ่อน ผมได้เลือกแล้วว่าจะมีชีวิตเช่นนี้ เลือกทางแห่งความสุขยามแก่แล้วก็ตาย