หากศาลสั่งให้จ่ายค่าเสียหาย มีกระบวนการบังคับคดีอย่างไร?

หากศาลสั่งให้จ่ายค่าเสียหาย มีกระบวนการบังคับคดีอย่างไร? ให้ลูกหนี้ต้องจ่ายเงิน

รู้หรือไม่ เมื่อศาลตัดสินแล้วแต่คู่กรณีไม่จ่าย เงียบ ติดต่อไม่ได้ ไม่ทำตามคำพิพากษา เราสามารถร้องขอต่อศาลในคดีเดิมเพื่อขอให้ศาลตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีเพื่อดำเนินการยึดทรัพย์ของลูกหนี้ขายทอดตลาด นำเงินมาชำระหนี้ได้ โดยไม่ต้องฟ้องใหม่ ซึ่งระยะเวลาในการบังคับคดีมีกำหนดเวลา 10 ปี นับแต่วันที่ศาลมีคำพิพากษาในชั้นที่สุด

ทั้งนี้ การบังคับคดี คือ คำตัดสินหรือคำสั่งของศาลที่สั่งบังคับให้ลูกหนี้ปฏิบัติตามคำพิพากษา โดยจะกำหนดวิธีปฏิบัติ กำหนดระยะเวลา รวมทั้งเงื่อนไขอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง หากไม่ปฏิบัติตาม ผู้นั้นต้องถูกยึดทรัพย์ อายัดทรัพย์ และจำขังในที่สุด

ในคดีแพ่งเมื่อได้มีการฟ้องร้องดำเนินคดีสืบพยานจนศาลได้มีคำพิพากษาแล้ว ศาลจะออกเอกสารอย่างหนึ่งที่เรียกว่าคำบังคับ โดยข้อความในเอกสารนี้จะเป็นการแจ้งให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาดำเนินการปฎิบัติตามคำพิพากษาเช่น ให้ลูกหนี้ชำระหนี้ หรือให้กระทำการงดเว้นกระทำการอย่างใดอย่างฯ ภายในกำหนดเวลา ซึ่งหากลูกหนี้ได้รับทราบคำบังคับแล้วแต่ลูกหนี้ไม่ยอมปฎิบัติตามก็จะเกิดสิทธิให้เจ้าหนี้ดำเนินการบังคับคดีกับลูกหนี้ต่อไปครับ

การบังคับคดีมีขั้นตอนอย่างไร?

ขั้นตอนการบังคับคดีเริ่มต้นจากการยื่นคำร้องต่อศาล เมื่อศาลเห็นว่าลูกหนี้ไม่ปฏิบัติตามคำบังคับ ศาลจะมีคำสั่งหรือออกหมายบังคับคดีเพื่อตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีตามคำพิพากษา

หากลูกหนี้ตามคำพิพากษาไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษาภายในระยะเวลาที่กำหนด เจ้าต้องยื่นคำร้องต่อศาลขอให้ศาลบังคับคดีลูกหนี้ตามคำพิพากษา เมื่อศาลเห็นว่าลูกหนี้ไม่ปฏิบัติตามคำบังคับตามระยะเวลาที่กำหนดศาลก็จะมีคำสั่งตามสมควรเพื่อให้เป็นไปตามคำพิพากษาหรือออกหมายบังคับคดีเพื่อตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดี กรมบังคับคดี ต่อไป โดยศาลจะบังคับคดีด้วยวิธีใดนั้นก็ขึ้นอยู่กับว่า คำพิพากษานั้นกำหนดให้ลูกหนี้ต้องทำอะไร สามารถแบ่งได้ดังนี้

1.คำพิพากษาให้ชำระหนี้เงิน

การบังคับคดีให้ชำระหนี้เงินจะดำเนินการโดยการยึดทรัพย์สินของลูกหนี้หรืออายัดสิทธิเรียกร้อง ศาลจะบังคับคดีโดยการยึดทรัพย์สินของลูกหนี้ตามคำพิพากษาเพื่อนำออกขายทอดตลาดและนำเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดมาชำระให้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาต่อไป เช่น บังคับคดียึดที่ดินขายทอดตลาด บังคับคดียึดเงินในบัญชี เป็นต้น นอกจากนี้ การบังคับคดีขายทอดตลาด ยังเป็นขั้นตอนสำคัญที่เจ้าพนักงานบังคับคดีจะจัดให้มีการขายทรัพย์สินที่ถูกยึดตามกฎหมาย

อายัดสิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ที่ลูกหนี้มีสิทธิจะได้รับทรัพย์สินจากบุคคลอื่นเพื่อนำมาชำระหนี้ตามคำพิพากษา เช่น บังคับคดีหักเงินเดือนของลูกหนี้ตามคำพิพากษา เป็นต้น

2.คำพิพากษาให้ส่งมอบทรัพย์

การบังคับคดีให้ส่งมอบทรัพย์จะดำเนินการโดยการยึดและส่งมอบทรัพย์สินตามคำพิพากษา

ศาลจะตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดียึดทรัพย์ตามคำพิพากษาและส่งมอบทรัพย์นั้นให้กับเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา และหากทรัพย์นั้นเป็นทรัพย์ที่มีทะเบียนเจ้าหนักงานบังคับคดีก็จะแจ้งให้นายทะเบียนดำเนินการจดทะเบียน

3.คำพิพากษาให้ขับไล่

การบังคับคดีให้ขับไล่จะดำเนินการโดยการขับไล่ลูกหนี้ออกจากที่ดินตามคำพิพากษา

ศาลจะตั้งเจ้าหนักงานบังคับคดีดำเนินการขับไล่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาออกจากที่ดิน หากลูกหนี้ยังไม่ยินยอมออกไปจากที่พิพาทแต่โดยดี เจ้าหนักงานบังคับคดีก็จะร้องขอต่อศาลให้กักขังลูกหนี้ตามคำพิพากษาไว้จนกว่าจะดำเนินการตามคำสั่งได้สำเร็จ

4.คำพิพากษาให้รื้อถอน

การบังคับคดีให้รื้อถอนจะดำเนินการโดยการรื้อถอนทรัพย์สินตามคำพิพากษาและให้ลูกหนี้เป็นผู้เสียค่าใช้จ่าย

ศาลจะตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีรื้อถอน โดยให้ลูกหนี้เป็นผู้เสียค่าใช้จ่ายในการรื้อถอน เช่น ศาลพิพากษาให้รื้อถอนบ้านหากลูกหนี้ไม่ยอมรื้อ เมื่อศาลตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดีแล้ว เจ้าพนักงานบังคับคดีก็จะดำเนินการรื้อถอนโดยลูกหนี้ต้องเป็นฝ่ายเสียค่าใช้จ่ายในการรื้อถอน

5.คำพิพากษาให้ทำนิติกรรม

การบังคับคดีให้ทำนิติกรรมจะดำเนินการโดยการถือคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาเพื่อทำนิติกรรมตามคำพิพากษา

ศาลจะมีคำสั่งให้ถือคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนา เมื่อได้รับคำพิพากษาแล้วเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาก็สามารถนำคำพิพากษาไปจดทะเบียนกับนายทะเบียนได้

6.คำพิพากษาให้กระทำการอื่นที่ไม่ใช่นิติกรรม

การบังคับคดีให้กระทำการอื่นที่ไม่ใช่นิติกรรมจะดำเนินการโดยบุคคลภายนอกที่ศาลสั่งให้กระทำการแทนโดยลูกหนี้เป็นผู้เสียค่าใช้จ่าย

ศาลจะมีคำสั่งให้บุคคลภายนอกกระทำการแทนโดยให้ลูกหนี้เป็นผู้เสียค่าใช้จ่าย

ที่มา : ทนาย บดินทร์ สังข์บุญชู