“นักดาราศาสตร์” พบเมฆลึกลับในอวกาศ เคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูง มีความเป็นไปได้ว่าอาจเกิดจาก “ดาวฤกษ์” ที่อยู่ห่างจากโลกออกไป 532 ปีแสง
วันที่ 19 ม.ค. 66 เพจเฟซบุ๊ก “สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ(สดร.)” โดยนายอดิศักดิ์ สุขวิสุทธิ์ เจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์ สดร. โพสต์ข้อความว่า “นักดาราศาสตร์พบเมฆลึกลับในอวกาศ เคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูง มีความเป็นไปได้ว่าอาจเกิดจากดาวฤกษ์ที่อยู่ห่างจากโลกออกไป 532 ปีแสง จบชีวิตลงด้วยการระเบิดอย่างรุนแรง แล้วกลายเป็นดาวนิวตรอนในอดีตเมื่อ 100,000 ปีที่แล้ว”
“นี่เป็นอีกเรื่องที่นักดาราศาสตร์สนใจ เพราะความเร็วที่เมฆเคลื่อนที่ มีลักษณะผิดปกติ ไม่สอดคล้องกับความเร็วที่เป็นผลมาจากการหมุนของกาแล็กซีทางช้างเผือกทั่วไป วัตถุอวกาศประเภทนี้เรียกว่า High-velocity clouds High-velocity clouds หรือ HVCs เป็นเมฆที่เกิดจากการอัดแน่นของแก๊สไฮโดรเจนจำนวนมหาศาลที่เคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูง”
“สาเหตุของการเกิด HVCs ยังคงเป็นข้อถกเถียงกันอยู่ว่าได้เกิดจากซูเปอร์โนวาหรือไม่ เนื่องจากการเกิดซูเปอร์โนวาก็อาจไม่ได้มีพลังงานมากพอที่จะทำให้กลุ่มแก๊สมวลมากพุ่งเร็วได้ขนาดนี้ จึงมีข้อสันนิษฐานว่าอาจเกิดจากการเคลื่อนที่เข้ามาใกล้ของกาแล็กซีอื่น แรงโน้มถ่วงอันมหาศาลทำให้กลุ่มแก๊สถูกเหวี่ยงจนมีความเร็วสูง แบบจำลองที่นักดาราศาสตร์สร้างขึ้นมาส่วนใหญ่ระบุว่า แหล่งกำเนิดของ HVCs น่าจะอยู่ห่างจากจุดศูนย์กลางกาแล็กซีทางช้างเผือกออกไปในบริเวณที่เรียกว่า ฮาโล (halo) ซึ่งอยู่ไกลจากดวงอาทิตย์ของเราไปหลายพันปีแสง และจากการคำนวณคาดว่ากลุ่มแก๊สที่ค้นพบในครั้งนี้ มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์หลายล้านเท่า ที่อาจกลายเป็นวัตถุดิบสำหรับการสร้างดาวฤกษ์ดวงใหม่ขึ้นมาได้มากมาย”
“Joan Schmelz นักดาราศาสตร์จากสถาบัน Universities Space Research Association (USRA) หัวหน้าวิจัยพร้อมกับทีมได้ค้นพบตำแหน่งที่คาดว่าจะเป็นเมฆ HVCs ครั้งนี้ว่าอยู่ในบริเวณระบบดาวคู่ 56 Ursae Majoris และได้ตั้งชื่อเมฆนี้ว่า MI”
ขอบคุณที่มาภาพ Leslie Proudfit
“MI เป็นโพรงแก๊สไฮโดรเจนขนาดใหญ่ที่พวกเขาตั้งสมมติฐานไว้ว่า เกิดจากดาวฤกษ์จบชีวิตลงด้วยการระเบิดอย่างรุนแรงเป็นซูเปอร์โนวาแล้วเหลือซากทิ้งไว้ ผลของการระเบิดนี้ ทำให้มีการเคลื่อนตัวของแก๊สไฮโดรเจนกระจายออกเป็นวงกว้างอย่างรวดเร็วประมาณ 120 กิโลเมตรต่อวินาที จนเกิดเป็นโพรงแก๊สขนาดมหึมาล้อมรอบดาวยักษ์ 56 Ursae Majoris คู่ของมันที่หลงเหลืออยู่ไว้เกือบจะใจกลางของโพรง”
“ก่อนหน้านี้นักดาราศาสตร์ไม่อาจระบุได้แน่ชัดว่าซากที่เหลือของการระเบิดเป็นเพียงดาวแคระขาวหรือดาวนิวตรอนกันแน่ เนื่องจากมีข้อมูลวงโคจรของดาวไม่มากพอ จึงคาดการณ์ว่าซากที่เหลือน่าจะเป็นเพียงดาวแคระขาว แต่ในปัจจุบันทางทีมวิจัยได้รับข้อมูลเพิ่มเติมจากยานอวกาศไกอา (Gaia) ทำให้มีข้อมูลวงโคจรที่สมบูรณ์มากยิ่งขึ้น เมื่อนำกลับมาคำนวณใหม่อีกครั้ง ทีมวิจัยจึงสรุปได้ว่าซากที่เหลือจากการระเบิดน่าจะเป็นดาวนิวตรอนแน่นอน”
“สืบเนื่องจากซูเปอร์โนวาครั้งนี้ยังคงมีพลังงานมากพอในการทำให้แก๊สจากการระเบิดเคลื่อนที่ได้เร็วมาก “MI” จึงถูกคาดการณ์ว่าน่าจะเป็น HVCs ที่เกิดจากซูเปอร์โนวาที่มีอายุยังไม่เก่าแก่มาก และเป็นบริเวณตัวอย่างสำคัญในการศึกษาถึงที่มาของเหล่าเมฆลึกลับนี้”
“กาแล็กซีทางช้างเผือกของเราอาจเต็มไปด้วยซากดาวที่คล้ายคลึงกันกับ “MI” จำนวนมาก เพราะพบลักษณะของแก๊สที่มีการเคลื่อนที่ด้วยความเร็วผิดปกติหลายตำแหน่ง แต่ส่วนใหญ่ไม่มีดาวฤกษ์ข้างเคียงสว่างพอเพื่อช่วยในการสังเกตการณ์ได้ แตกต่างกับ “MI” ที่ยังคงมีดาว 56 Ursae Majoris หลงเหลือให้สังเกตได้อยู่
ดังนั้นการศึกษา “MI” ที่เราทราบถึงเรื่องราวความเป็นมาและระยะทางที่แท้จริงอย่างชัดเจน จึงช่วยให้เราสามารถทำความเข้าใจถึงที่มาของ HVCs ที่มีอยู่ยังบริเวณอื่น ๆ ของกาแล็กซีทางช้างเผือกได้”
