เข้าใจสมองยามน้ำท่วม ทำไมบางคนตอบสนองรุนแรง คำอธิบายเหตุยิงกู้ภัย
ไขพฤติกรรมยิงทีมกู้ภัย เมื่อความเครียด–อดนอน–หวาดระแวง เปลี่ยนสมองเป็นโหมดป้องกันตัวสุดขีด
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
เมื่อเกิดน้ำท่วมใหญ่ ผู้คนมักโฟกัสไปที่ระดับน้ำ บ้านเรือนเสียหาย หรือการเข้าถึงความช่วยเหลือ แต่หนึ่งในพฤติกรรมที่สังคมตั้งคำถามหนักที่สุด คือเหตุการณ์ผู้ประสบภัยใช้อาวุธปืนขู่ ไล่ยิง หรือทำร้ายทีมกู้ภัย ทั้งที่ทีมงานเหล่านี้กำลังเข้ามาช่วยชีวิต เหตุการณ์เช่นนี้ดูเหมือนไร้เหตุผล แต่หากมองให้ลึกลงไป อาจมีเหตุผลที่เกี่ยวข้องเกี่ยวข้องกับสภาพร่างกายและจิตใจที่ถูกบีบคั้นเกินขีดจำกัดในภาวะวิกฤต ไม่ได้เกิดจากความตั้งใจร้ายโดยตรง
พฤติกรรมรุนแรงแบบฉับพลันท่ามกลางน้ำท่วมจึงควรถูกวิเคราะห์ผ่านมุมมองด้านสรีรวิทยา ความเครียด และสภาพแวดล้อมที่ผิดปกติ ซึ่งทั้งหมดนี้สามารถทำให้สมองสูญเสียความสามารถในการคิดอย่างมีเหตุผล และตอบสนองแบบสัญชาตญาณรุนแรงเกินจริง
"หมอหมู" รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี อาจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (มศว)
วิเคราะห์พฤติกรรมผู้ประสบภัยน้ำท่วมที่ใช้ปืนไล่ยิงทีมกู้ภัย
โดยระบุว่า ในมุมมองส่วนตัว พฤติกรรมของผู้ประสบภัยน้ำท่วมที่ ใช้ปืนไล่ยิงทีมกู้ภัย ถือว่าผิดปกติอย่างชัดเจน และมักไม่ใช่ “ความตั้งใจร้ายบริสุทธิ์” แต่เป็นผลจากปัจจัยหลายด้านที่ทำให้สมองแปรปรวนในสภาวะวิกฤต โดยทั่วไป สาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดมีดังนี้ครับ:
1. ภาวะเครียดเฉียบพลัน (Acute Stress Reaction)
น้ำท่วมระดับหนักทำให้สมองอยู่ในโหมด “สู้หรือหนี (fight or flight)” → คนอาจคิดว่า มีผู้บุกรุก มีภัย หรือ “เข้าใจผิดว่าเสียงเจ็ตสกีเป็นอันตราย”
ในสภาวะนี้ สมองส่วนเหตุผล (prefrontal cortex) จะลดการทำงาน สมองส่วนเอาตัวรอด (amygdala) จะคุมพฤติกรรมแทน ผลคือ: คิดสั้น หวาดระแวง ตอบสนองรุนแรงเกินจริง
2. ภาวะหวาดระแวงชั่วคราวจากความอ่อนล้า / นอนไม่พอ
ผู้ประสบภัยหลายคนไม่ได้กิน ไม่ได้นอน อยู่ในความมืด ทั้งหมดนี้ทำให้เกิดภาวะสับสนเฉียบพลัน (delirium) อาการเหมือนคนสับสน หลงผิด คิดว่าคนมาช่วยคือ “คนร้าย”
3. ภาวะขาดน้ำ–ขาดเกลือแร่ ทำให้สมองทำงานผิดปกติ
ทำให้เกิดอาการเวียนหัว คิดช้า ฉุนเฉียว ตัดสินใจแย่ → อาจเข้าใจผิดจนตอบสนองด้วยอาวุธ นี่คือสาเหตุที่พบบ่อยมากในผู้ประสบภัยน้ำท่วมที่โกรธเกรี้ยว ควบคุมอารมณ์ไม่ได้
4. โรคประจำตัวด้านจิตเวชที่กำเริบ
เช่น โรคจิตเภท โรคอารมณ์แปรปรวน หลงผิดจากซึมเศร้ารุนแรง น้ำท่วมเป็นตัวกระตุ้นให้กำเริบได้ และคนรอบข้างอาจไม่รู้ว่าเขามีประวัติเหล่านี้
5. แอลกอฮอล์หรือสารเสพติดค้างระบบ
ในสถานการณ์น้ำท่วม ชาวบ้านบางรายอาจมี ภาวะเพ้อสับสนจากการถอนสุรา (delirium tremens) หรือมีสารเสพติดตกค้าง ทำให้มีอาการประสาทหลอน สับสน → ทำให้ยั้งคิดน้อยลง หวาดระแวงง่ายขึ้น พอเห็นคนไม่คุ้นหน้า ก็อาจคิดว่า “จะมาปล้นบ้านตอนน้ำท่วม”
ในมุมมองส่วนตัว การที่ผู้ประสบภัย “ยิงกู้ภัย” มักไม่ใช่เพราะเกลียดกู้ภัย แต่อาจเพราะ สมองอยู่ในภาวะสับสน–เครียด–หวาดระแวงจนขาดเหตุผล เป็นอาการที่พบได้ในภาวะน้ำท่วมหนัก ภัยพิบัติ หรือช่วงวิกฤตชีวิต
คอนเทนต์แนะนำ
กดติดตามข้อมูลสาระสุขภาพได้ที่เพจฯ หมอหมู วีระศักดิ์
Advertisement
