ทำไมกินอิ่มแล้วง่วง? เข้าใจเรื่องใกล้ตัว ธรรมชาติหรือสัญญาณสุขภาพ

ทำไมกินอิ่มแล้วง่วง? เข้าใจเรื่องใกล้ตัว เรื่องธรรมชาติหรือสัญญาณสุขภาพ วิธีลดอาการง่วงหลังมื้ออาหาร

หลายคนคงเคยมีประสบการณ์แบบเดียวกัน เมื่อเพิ่งกินข้าวอิ่ม ๆ โดยเฉพาะมื้อกลางวันได้ไม่นาน ก็รู้สึกหนังตาหนักขึ้น สมองตื้อ ร่างกายเหมือนจะเข้าสู่โหมดหลับทันที อาการนี้เรียกว่า “Food Coma” หรืออาการ “กินแล้วง่วง” นั่นเอง

คำพูดติดตลกที่ “พอหนังท้องตึง หนังตาก็หย่อน” แม้ดูเหมือนเป็นเรื่องปกติ แต่แท้จริงแล้วอาจสะท้อนหลายกลไกของร่างกาย และบางกรณีอาจเป็นสัญญาณปัญหาสุขภาพที่ไม่ควรมองข้าม

ทำไมกินอิ่มแล้วง่วง?

กลไกหลักคือ ร่างกายต้องใช้พลังงานในการย่อยอาหาร เลือดจึงถูกส่งไปเลี้ยงระบบทางเดินอาหารมากขึ้น ทำให้สมองได้รับเลือดลดลงเล็กน้อย จึงเกิดอาการง่วงคล้าย ๆ เวลาที่เราเพลีย

อีกปัจจัยหนึ่งคือ อาหารที่เรากิน โดยเฉพาะคาร์โบไฮเดรตและน้ำตาลสูง จะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งขึ้นเร็ว แล้วตกลงมาอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้สมองขาดความสมดุลของพลังงาน จนเกิดอาการง่วงหรือมึนหัวได้

นอกจากนี้ อาหารบางชนิดอย่างโปรตีนและกรดอะมิโน ทริปโตแฟน ที่พบในเนื้อสัตว์ ไข่ และนม ยังไปกระตุ้นการสร้าง เซโรโทนิน และ เมลาโทนิน ซึ่งเป็นสารที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ นี่คือเหตุผลว่าทำไมหลังทานอาหารเย็นที่หนัก ๆ หลายคนจึงอยากทิ้งตัวลงเตียงทันที

แค่เรื่องธรรมชาติ หรือสัญญาณโรค?

อาการง่วงหลังทานอาหารส่วนใหญ่ถือเป็นภาวะปกติ แต่ถ้าเกิดบ่อยผิดปกติ รุนแรง หรือมาพร้อมอาการอื่น ๆ เช่น ใจสั่น เหงื่อออกมาก สั่น มือเท้าเย็น หรือหิวบ่อย อาจเป็นสัญญาณของโรคที่ควรระวัง เช่น

• เบาหวานระยะเริ่มต้น : การง่วงบ่อยหลังอาหารโดยเฉพาะร่วมกับอาการกระหายน้ำ ปัสสาวะบ่อย น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ เป็นสัญญาณเตือนสำคัญ

• โรคทางเดินอาหารบางชนิด : เช่น การย่อยผิดปกติ โรคกรดไหลย้อน หรือปัญหาลำไส้ ทำให้ระบบการย่อยทำงานหนักกว่าปกติ จนเกิดอาการเพลียตามมา

วิธีลดอาการง่วงหลังมื้ออาหาร

แม้อาการง่วงหลังทานอาหารจะเลี่ยงไม่ได้ทั้งหมด แต่สามารถบรรเทาได้ด้วยการปรับพฤติกรรม เช่น

• กินอาหารให้พอดี ไม่อิ่มจนเกินไป

• เคี้ยวอาหารให้ละเอียด และลดความรีบร้อนในการกิน

• เลือกผลไม้หวานน้อยแทนขนมหวาน เช่น แอปเปิล ฝรั่ง ส้มโอ

• หลังอาหาร 10–15 นาที ลองขยับเบา ๆ เช่น เดินเล่น ยืดเส้น หรือพูดคุย เพื่อกระตุ้นให้สมองตื่นตัว

• หลีกเลี่ยงอาหารกลุ่มแป้งขัดสี ของทอด และน้ำตาลสูง เพราะกระตุ้นให้น้ำตาลในเลือดแกว่ง

• เลี่ยงเครื่องดื่มหวานจัดหรือชานมไข่มุกหลังมื้ออาหาร ซึ่งทำให้ภาระของร่างกายยิ่งหนักขึ้น

อาการง่วงหลังกินอาหารเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้กับทุกคนและมักไม่อันตราย แต่ถ้าเกิดบ่อยจนรบกวนการใช้ชีวิต หรือมาพร้อมอาการผิดปกติอื่น ๆ นั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนโรคหรือปัญหาอื่นๆ ที่ควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัย

อ้างอิง :

[1] Harvard Health Publishing. (2021). Why do I get so sleepy after eating? Harvard Medical School. https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/why-do-i-get-so-sleepy-after-eating

[2] American Diabetes Association. (2022). Diabetes Symptoms. https://diabetes.org/diabetes/symptoms

[3] Johns Hopkins Medicine. (2021). Sleep and Nutrition. https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/sleep-and-nutrition

[4] Mayo Clinic. (2023). Reactive hypoglycemia: What causes it? https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetes/expert-answers/reactive-hypoglycemia/faq-20057778

[5] National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). (2022). Digestive Diseases. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases

[6] สสส. เคยเป็นไหม? ง่วงตลอดหลังกินข้าว