กลัวแบบไหน ถึงจะเข้าข่าย “โรคกลัว” (Phobia) เช็กอาการ วิธีรักษา

ความรู้สึก “กลัว” เป็นเรื่องปกติที่ทุกคนต้องเคยเจอ แต่เมื่อความกลัวนั้น “รุนแรงจนกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน” นั่นอาจเป็นสัญญาณของ “โรคกลัว” หรือ Phobia ซึ่งไม่ใช่แค่การกลัวธรรมดา แต่กลัวแบบไหน ถึงจะเข้าข่าย “โรคกลัว” เช็กอาการ และแนวทางวิธีการรักษา

ผศ. นพ.คมสันต์ เกียรติรุ่งฤทธิ์ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล อธิบายเกี่ยวกับ โรคกลัว (phobia) ดังนี้

โรคกลัว (phobia) คือ ความผิดปกติทางจิตชนิดหนึ่งในกลุ่มของโรควิตกกังวล ที่เกิดจากความกลัวอย่างรุนแรงและไม่สมเหตุสมผล ซึ่งสามารถส่งผลต่อทั้งร่างกายและจิตใจ แต่สามารถรักษาได้หากได้รับการดูแลที่เหมาะสมจากผู้เชี่ยวชาญและมีการสนับสนุนที่ดีจากคนรอบข้าง

มีลักษณะเด่น คือ การกลัวสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างรุนแรงและโดยไม่มีเหตุสมผล แม้ว่าสิ่งเหล่านั้นจะไม่มีอันตรายก็ตาม ผู้ที่เป็นโรคกลัวมักจะพยายามหลีกเลี่ยงสิ่งที่ตนกลัว และเมื่อเผชิญหน้าก็จะเกิดอาการตื่นตระหนก วิตกกังวล หรือถึงขั้นหมดสติ

โรคกลัวแตกต่างจากความกลัวทั่วไป เพราะผู้ที่เป็นโรคกลัวจะมีอาการซ้ำ ๆ เมื่อเผชิญสิ่งกระตุ้น และอาการนั้นจะรบกวนการใช้ชีวิตปกติ เช่น การหลีกเลี่ยงการโดยสารเครื่องบินจนไม่สามารถเดินทางทำงาน หรือไม่กล้าออกจากบ้านเพราะกลัวผู้คน

โรคกลัว ที่พบได้บ่อย

1. กลัวที่แคบ (claustrophobia)
2. กลัวเลือด (hemophobia)
3. กลัวเครื่องบิน (aerophobia)
4. กลัวความสูง (acrophobia)
5. กลัวเชื้อโรค (mysophobia)
6. กลัวเข็ม (needle phobia)

โรคกลัวอย่างจำเพาะเจาะจง

1. กลัวสัตว์ เช่น งู แมงมุม
2. กลัวสิ่งแวดล้อม เช่น ความสูง ฟ้าร้อง
3. กลัวเลือดหรือการแพทย์ เช่น เข็ม เลือด
4. กลัวสถานการณ์ เช่น ลิฟต์ เครื่องบิน
5. กลัวอื่น ๆ เช่น เสียงดัง สิ่งแปลก ๆ

สาเหตุ : โรคกลัว (phobia)

เกิดจากประสบการณ์ในอดีต เช่น เคยถูกสุนัขกัด, การเลียนแบบพฤติกรรมจากคนใกล้ชิด, พันธุกรรมและเคมีสมองผิดปกติ, สภาพแวดล้อมและการเลี้ยงดู

อาการ : โรคกลัว (phobia)

• อาการทางจิตใจ เช่น รู้สึกกลัว หวาดระแวง
• อาการทางร่างกาย เช่น ใจสั่น เหงื่อออก หายใจเร็ว
• พฤติกรรมหลีกเลี่ยงสิ่งที่กลัว
• ความทุกข์ทางอารมณ์ เช่น รู้สึกผิด อับอาย

กลัวแบบไหน ถึงจะเข้าข่ายโรคกลัว

• กลัวรุนแรงโดยไม่มีเหตุสมผล
• กลัวต่อเนื่องเกิน 6 เดือน
• หลีกเลี่ยงจนกระทบการใช้ชีวิต
• รู้ว่ากลัวเกินเหตุแต่ห้ามตัวเองไม่ได้

ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากโรคกลัว

• โรคซึมเศร้า
• โรควิตกกังวลหรืออาการตื่นตระหนก
• ภาวะติดสารเสพติดหรือพฤติกรรมเลี่ยงปัญหา
• ความสัมพันธ์ส่วนตัวเสียหาย

วิธีการรักษาโรคกลัว

• ปรับพฤติกรรมและฝึกจิตใจ
• ปรับความคิดในแง่บวก
• เข้ารับการบำบัดทางจิต เช่น CBT
• การใช้ยาเมื่อจำเป็น
• ติดตามผลกับผู้เชี่ยวชาญอย่างสม่ำเสมอ

เมื่อเป็นโรคกลัว ควรปฏิบัติตัวอย่างไร

• ค่อย ๆ เผชิญกับสิ่งที่กลัว
• พูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญ
• ดูแลสุขภาพกายและใจ
• เข้าร่วมกลุ่มสนับสนุน
• ยอมรับและเข้าใจตนเอง

อ้างอิงข้อมูล : กรมสุขภาพจิต