จากโต๊ะอาหารสู่ห้องฉุกเฉิน แผลเปลือกกุ้งทิ่มมือไม่เล็กอย่างที่คิด
เปลือกกุ้งทิ่มมือ ทำไมถึงไม่ควรชะล่าใจ จากโต๊ะอาหารอาจสู่ห้องฉุกเฉิน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
เวลาคนไทยนั่งล้อมวงกินกุ้งเผา กุ้งต้ม หรือกุ้งลวก หลายครั้งมักเจอเรื่องเล็กๆ ที่ทำให้หงุดหงิดอยู่เสมอ คือ “เปลือกกุ้งทิ่มมือ” แผลเล็กนิดเดียว บางครั้งเจ็บแค่เสี้ยววินาที แล้วเราก็มักไม่สนใจ ล้างน้ำผ่านๆ หรือบางคนไม่ล้างด้วยซ้ำ คิดว่าเดี๋ยวก็หาย แต่ความจริงแล้ว แผลเล็กๆ จากเปลือกกุ้งหรือก้างกุ้งนั้นอาจไม่เล็กอย่างที่คิด เพราะเบื้องหลังเปลือกแข็งสีส้มเงาวาวนั้นเต็มไปด้วยสิ่งที่อาจก่อให้เกิดการติดเชื้อ การอักเสบ และภาวะแทรกซ้อนรุนแรงได้
เปลือกกุ้งทิ่มมือ ทำไมถึงไม่ควรชะล่าใจ
ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า เปลือกกุ้งไม่ใช่วัตถุสะอาด กุ้งที่เราซื้อมาจากตลาดหรือแม้แต่ในร้านอาหารผ่านการสัมผัสกับน้ำทะเล น้ำจืด หรือแม้แต่การขนส่งและการเก็บรักษาที่เต็มไปด้วยเชื้อโรคต่างๆ โดยเฉพาะแบคทีเรียที่เจริญเติบโตได้ดีในสิ่งแวดล้อมที่ชื้นและอุดมด้วยสารอินทรีย์อย่างเนื้อสัตว์น้ำ
งานวิจัยพบว่าบนตัวกุ้งสดสามารถพบเชื้อ Vibrio parahaemolyticus ซึ่งเป็นสาเหตุของ อาหารเป็นพิษ รวมทั้งเชื้อ Aeromonas hydrophila ที่พบบ่อยในน้ำจืดและเป็นต้นเหตุของการติดเชื้อในบาดแผล ดังนั้นเมื่อเปลือกกุ้งทิ่มทะลุผิวหนัง จึงเท่ากับเป็นการเปิดทางตรงให้เชื้อเหล่านี้เข้าสู่เนื้อเยื่อได้ทันที
แม้จะเป็นบาดแผลเล็กจนแทบมองไม่เห็น แต่ธรรมชาติของแผลจากของแหลม เช่น เปลือกกุ้งหรือก้างปลา คือมีลักษณะเป็นรูแคบและลึก ทำให้เชื้อโรคที่หลุดเข้าไป “ติดอยู่ข้างใน” ล้างออกยากกว่าบาดแผลถลอกตามปกติ ร่างกายจึงเสี่ยงเกิดการอักเสบติดเชื้อที่ลุกลามได้ง่าย หากปล่อยทิ้งไว้อาจเห็นการเปลี่ยนแปลงของแผลภายใน 24–48 ชั่วโมง เช่น บวม แดง ร้อน เจ็บมากขึ้น หรือมีหนอง ซึ่งเป็นสัญญาณว่าการติดเชื้อเริ่มรุนแรงขึ้น
อีกสิ่งหนึ่งที่หลายคนไม่รู้คือ ความเสี่ยงของสิ่งแปลกปลอมค้างในแผล เปลือกกุ้งแตกหักง่าย เมื่อทิ่มเข้าไปแล้วชิ้นเล็กๆ อาจหักติดอยู่ในผิวหนังหรือเนื้อใต้ผิว หากร่างกายไม่สามารถดันออกมาได้ ก็จะเกิดการอักเสบเรื้อรัง แผลไม่หายสักที หรือเป็นก้อนแข็งบวมแดงคล้ายฝี ต้องอาศัยแพทย์เปิดแผลและเอาเศษออกด้วยการผ่าตัดเล็ก
นอกจากนี้ยังมีประเด็นเรื่อง “การแพ้โปรตีนกุ้ง” ที่คนทั่วไปมักมองข้าม โดยเฉพาะผู้ที่แพ้อาหารทะเลอยู่แล้ว โปรตีนกุ้งสามารถซึมผ่านเข้าทางบาดแผลสดได้เช่นกัน และกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ ไม่ว่าจะเป็นผื่นคันเฉพาะที่ บวมผิดปกติ หรือในบางรายที่มีประวัติแพ้รุนแรงก็อาจเกิดอาการแพ้ทั่วร่างกายได้ทันที แม้กรณีนี้จะไม่พบได้บ่อย แต่หากเกิดขึ้นก็อันตรายถึงขั้นช็อกจากภูมิแพ้ (anaphylaxis) ได้
สิ่งที่มักถูกมองข้ามมากที่สุดคือ บาดทะยัก โรคที่เกิดจากเชื้อ Clostridium tetani ซึ่งมักอยู่ในดินหรือเศษสนิม แต่แผลจากเปลือกกุ้งก็จัดอยู่ในกลุ่ม “แผลทะลุ” ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อบาดทะยักเช่นกัน โดยเฉพาะถ้าเป็นแผลลึกหรือเกิดขึ้นในสิ่งแวดล้อมที่ไม่สะอาด หากผู้ป่วยไม่ได้รับวัคซีนบาดทะยักครบ หรือเข็มกระตุ้นเกิน 10 ปีไปแล้ว ควรไปพบแพทย์เพื่อพิจารณาฉีดวัคซีนกระตุ้นทันที เพราะบาดทะยักเป็นโรคที่อันตรายถึงชีวิต
ควรทำอย่างไรหากเปลือกกุ้งทิ่มมือ?
คำแนะนำง่ายๆ คือ อย่าชะล่าใจ เริ่มจากการรีบล้างแผลด้วยสบู่และน้ำสะอาดให้ทั่ว จากนั้นใช้แอลกอฮอล์ 70% หรือโพวิโดนไอโอดีนเช็ดซ้ำเพื่อฆ่าเชื้อ ตรวจดูให้แน่ใจว่าไม่มีเศษเปลือกค้าง หากไม่มั่นใจควรไปพบแพทย์เพื่อให้ตรวจอย่างละเอียด และหากแผลลึก มีเลือดออกมาก หรือเกิดอาการบวมแดงผิดปกติภายในวันสองวัน ควรรีบไปโรงพยาบาลโดยไม่รอช้า
สิ่งสำคัญอีกอย่างคือการตรวจสอบ ประวัติการฉีดวัคซีนบาดทะยัก หากฉีดเข็มสุดท้ายเกิน 10 ปี ควรได้รับการกระตุ้นใหม่ และถ้าแผลลึกหรือสกปรกมาก อาจต้องได้รับทั้งวัคซีนและอิมมูโนโกลบูลินบาดทะยักเพื่อป้องกันโดยตรง
เรื่องเล็กๆ อย่างเปลือกกุ้งทิ่มมือ จึงไม่ใช่เรื่องเล็กอย่างที่เราคิด มันคือประตูเล็กๆ ที่เปิดให้เชื้อโรคจากทะเลหรือจากสิ่งแวดล้อมภายนอกเข้าสู่ร่างกายเรา และบางครั้งอาจบานปลายถึงขั้นติดเชื้อรุนแรง ต้องนอนโรงพยาบาล หรือเสี่ยงต่อชีวิตได้ การดูแลแผลให้ถูกต้องตั้งแต่แรกจึงเป็นการป้องกันที่ดีที่สุด
เพราะฉะนั้น ครั้งหน้าถ้านั่งแกะกุ้งแล้วเผลอถูกเปลือกทิ่ม อย่าเพิ่งหัวเราะกลบเกลื่อนหรือบอกว่า “ไม่เป็นไร แค่นิดเดียว” จงจำไว้ว่าความเจ็บเสี้ยววินาทีอาจตามมาด้วยความเจ็บป่วยยาวนานถ้าเราไม่ใส่ใจตั้งแต่แรก การล้างแผลให้สะอาด ดูแลอย่างเหมาะสม และพบแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติ คือสิ่งที่ควรทำโดยไม่ลังเลเลย
Advertisement
