เครื่อง MRI เข้าใจสนามแม่เหล็กแรงสูง สิ่ง "ห้ามทำเด็ดขาด" ก่อนเข้าตรวจ

เครื่อง MRI ดูดคนเสียชีวิต เข้าใจสนามแม่เหล็กแรงสูง สิ่ง "ห้ามทำเด็ดขาด" ก่อนเข้าตรวจ เคยผ่าตัดใส่ข้อเข่า ข้อสะโพกเทียม เข้าเครื่อง MRI ปลอดภัยหรือไม่

ไม่นานมานี้ มีรายงานข่าวต่างประเทศว่าเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงที่ศูนย์การแพทย์แห่งหนึ่งในนิวยอร์ก ชายวัย 61 ปี ถูกเครื่อง MRI (Magnetic Resonance Imaging) ดูดเข้าหาตัวเครื่องอย่างแรง เนื่องจากเขาสวมใส่สร้อยคอโลหะ หนักประมาณ 9 กก. ที่ใช้สำหรับฝึกเวทเทรนนิง ส่งผลให้ร่างกระแทกอย่างรุนแรงและเสียชีวิตในเวลาต่อมา

มีรายงานเพิ่มเติมว่า ผู้เสียชีวิตเป็นสามีของผู้ป่วยที่ทำ MRI ข้อเข่าเพิ่งแล้วเสร็จ เขาเดินเข้าไปเพื่อจะช่วยประคองภรรยาแต่เหตุการณ์ไม่คาดคิดก็เกิดขึ้น ตำรวจกำลังสอบสวนเหตุสลดนี้อย่างละเอียด

และเป็นอีกครั้งที่ย้ำเตือนว่า สนามแม่เหล็กของเครื่อง MRI อาจคร่าชีวิตคนได้ทันทีหากละเลย มาตรการความปลอดภัย

MRI คืออะไร ทำไมถึง "ดูด" โลหะได้แรงขนาดนั้น?

MRI หรือ Magnetic Resonance Imaging เป็นเครื่องมือวินิจฉัยโรคด้วยภาพที่ใช้ สนามแม่เหล็กแรงสูง และคลื่นวิทยุ สร้างภาพของอวัยวะภายในร่างกายโดย ไม่ต้องผ่าตัด และไม่ใช้รังสี (ต่างจาก CT Scan)

จุดเด่นของ MRI

• ให้ภาพรายละเอียดของเนื้อเยื่ออ่อน เช่น สมอง เส้นประสาท เอ็น กล้ามเนื้อ ได้ชัดเจนมาก

• เหมาะสำหรับการตรวจโรคเกี่ยวกับสมอง ไขสันหลัง ข้อต่อ และเนื้องอก

สนามแม่เหล็กในเครื่อง MRI

• เครื่อง MRI ทั่วไปมีแรงแม่เหล็กสูงถึง 1.5 – 3.0 เทสลา (Tesla) หรือมากกว่าในเครื่องขั้นสูง ซึ่งถือว่าแรงกว่าสนามแม่เหล็กของโลกหลายหมื่นเท่า

• แม่เหล็กนี้ ทำงานตลอดเวลา แม้ไม่ได้เปิดเครื่องถ่ายภาพ (เป็นระบบ superconducting magnet)

โลหะ + MRI = อันตรายถึงชีวิต

อะไรจะเกิดขึ้นถ้า "โลหะ" อยู่ใกล้เครื่อง MRI ?

• โลหะที่เป็นแม่เหล็ก (Ferromagnetic) เช่น เหล็กกล้า เหล็กอ่อน เหล็กหล่อ จะถูกสนามแม่เหล็กดูดอย่างรุนแรง

• ความเร็วในการพุ่งเข้าเครื่องอาจเทียบได้กับ "กระสุน" หรือ "ขีปนาวุธ" เลยทีเดียว

• เคยมีเคสคนเสียชีวิต เพราะถังออกซิเจนถูกดูดไปกระแทกศีรษะอย่างรุนแรง

• กรณีผู้ป่วยที่ มีโลหะฝังในร่างกาย เช่น ลวดหัวใจ, คลิปหลอดเลือดในสมอง, เครื่องกระตุ้นหัวใจ (pacemaker) ก็เสี่ยงเสียชีวิตทันที เพราะสนามแม่เหล็กอาจรบกวนหรือดึงให้โลหะเคลื่อน

ข้อควรรู้ "ก่อน-ระหว่าง-" การตรวจ MRI

ก่อนเข้าตรวจ : ห้ามสิ่งเหล่านี้เด็ดขาด

• เครื่องประดับโลหะทุกชนิด : เพราะจะถูกดูดเข้าเครื่องอย่างแรง

• โทรศัพท์มือถือ / บัตร ATM / นาฬิกา : เพราะสนามแม่เหล็กอาจทำลายอุปกรณ์ได้

• เหรียญ / กุญแจ / เข็มกลัด : เสี่ยงกลายเป็น "กระสุน"

• การแต่งหน้าด้วยเครื่องสำอางผงโลหะ เช่น shimmer : รบกวนภาพ MRI

• เสื้อผ้าหรือชุดชั้นในที่มีโครงเหล็ก : ถูกดึงหรือทำให้ร้อน

ผู้ป่วยต้องแจ้งแพทย์หากมี

• เครื่องกระตุ้นหัวใจ, ลวดหัวใจ, แผ่นเหล็กฝังในร่างกาย

• ฝังรากฟันเทียม, คลิปหลอดเลือดในสมอง

• มีประวัติผ่าตัดฝังโลหะในร่างกาย

• การตั้งครรภ์ (บางระยะอาจต้องเลี่ยง)

ระหว่างตรวจ

• ห้ามขยับตัว

• เจ้าหน้าที่จะสื่อสารกับคุณผ่านไมโครโฟน

• เสียงดังจากเครื่อง เช่น ตึ๊กๆๆ เป็นเรื่องปกติ

ผู้ที่เคยผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า/ข้อสะโพกเทียม จะปลอดภัยหรือไม่หากต้องตรวจ MRI

คำตอบคือ ปลอดภัย! เพราะข้อเทียมทำจากโลหะเฉพาะชนิดที่ ไม่ตอบสนองต่อคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า

• ตรวจ MRI บริเวณอื่น (เช่น สมอง กระดูกสันหลัง) ได้ 100%

• หากต้องตรวจบริเวณข้อเทียม แพทย์จะประเมินอย่างเหมาะสม

• ข้อจำกัดเพียงเล็กน้อย อาจมีภาพบางส่วนไม่ชัดเจน แต่ ไม่มีอันตรายต่อผู้ป่วย

MRI ปลอดภัย ถ้าทุกฝ่ายตระหนักรู้

เครื่อง MRI ถือเป็น "ดวงตาที่สาม" ของการแพทย์ในยุคใหม่ ให้ภาพร่างกายภายในได้อย่างละเอียด โดยไม่ใช้รังสีหรือทำร้ายร่างกาย แต่ในทางกลับกันก็อาจกลายเป็น “อุปกรณ์สังหาร” ได้ หากละเลยเรื่องโลหะ

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

1. RadiologyInfo.org – MRI Safety

2. American College of Radiology (ACR) – MR Safety Guidelines

3. Oxygen cylinder kills South Korean man in MRI accident

4. FDA – “Magnetic Resonance Imaging (MRI): Risks and Safety”

5. Siriraj Orthopaedics