รู้จักเครื่องเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ ช่วยตรวจคัดกรองมะเร็งปอด

รู้จักเครื่องเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ หรือ Low dose CT Scan ตรวจคัดกรองมะเร็งปอดและโรคปอดอื่นๆ จากกรณี เอ๋ พรทิพย์

จากข่าวช็อก เอ๋ พรทิพย์ นักแสดงชื่อดัง ภรรยา ป๋อ ณัฐวุฒิ ป่วยเป็นมะเร็งปอด ระยะที่ 1 โชคดีที่เจ้าตัวตรวจพบเร็วและรีบเข้ารับการรักษาในทันที

โดย ป๋อ ณัฐวุฒิ ได้เผยแพร่คลิปคุยกับ นพ.ผดุงเกียรติ ตั้งพิรุฬห์ธรรม ศัลยแพทย์ทรวงอก แพทย์เจ้าของไข้ ที่มีการเผยถึงการตรวจพบเซลล์มะเร็งในตำแหน่งที่ซ้อนกับเงาหัวใจพอดี ซึ่งตรวจพบด้วยเครื่องเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ หรือ Low-dose Chest CT Scan

“การเอ็กซเรย์มันจะดูที่เป็นมะเร็งปอดระยะเริ่มต้นไม่ได้เลย ปัจจุบันมีการคัดกรองที่เรียกว่าเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ ข้อดีคือเห็นเนื้อปอดทั้งหมด ต่างจากการเอ็กซเรย์ที่จะเห็นมะเร็งปอดก็ต่อเมื่อก้อนค่อนข้างโต มีความเข้มแล้ว แต่ของคุณเอ๋หลายปัจจัยบ่งไปเลย จุดนี้ผมกังวลมาก มะเร็งปอดแบ่งเป็นเซลล์เล็กกับไม่เล็ก เซลล์เล็กไม่ดีโตแล้วกระจายเร็วเซลล์ไม่เล็กก็จะแบ่งเป็นหลายชื่อ แต่เซลล์ที่เจอบ่อยในปัจจุบันคือ Adenocarcioma ปัจจัยที่ทำให้เราเจอบ่อย โดยเฉพาะคนเอเชียจะมียีนส์ EGFR ผสมกับการที่เราไปเจอฝุ่น pm 2.5 มันไปกระตุ้นให้เซลล์นี้กลายพันธุ์และเกิดเป็นเซลล์มะเร็งปอดได้เร็วมากขึ้น

คิดว่าคุณเอ๋น่าจะอยู่ในระยะที่หนึ่ง ซึ่งเป็นระยะที่ระวังผลหายขาดสูงเลย ของคุณเอ๋เจออยู่ที่ปอดด้านซ้ายข้างหลัง ตำแหน่งที่เจอไปซ้อนกับเงาหัวใจพอดี เพราะฉะนั้นถ้าไม่ได้ Low dose Chest CT Scan จะไม่เห็นเลย จนกว่าจะก้อนนี้จะโตประมาณ 2 เซนติเมตร อาจจะฟังดูน่าตกใจที่คุณเอ๋ตรวจเจอมะเร็งปอดทั้งที่อายุน้อยและไม่สูบบุหรี่ แต่โชคดีมากที่ได้มาตรวจและได้มารักษา ถ้าทุกอย่างออกมาเป็นระยะที่หนึ่งจริงๆ โอกาสหายขาดสูงมาก การผ่าตัดในกรณีที่ก้อนยังเล็กเราเก็บเนื้อปอดได้เยอะและสามารถกลับไปมีชีวิตได้แบบ 100% เลย” นพ.ผดุงเกียรติ กล่าว

รู้จักเครื่องเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ (Low Dose CT Scan)

Low dose CT scan (LDCT Scan) เป็นการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ด้วยปริมาณรังสีต่ำ ต่างจากการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบมาตรฐานทั่วไปตรงที่มีการใช้รังสีในปริมาณที่น้อยกว่ามากในการถ่ายภาพเอกซ์เรย์คอมพิวเตอร์ไอออนไนซ์ ผู้เข้ารับการรักษาจึงไม่ต้องกังวลว่าจะได้รับรังสีมากเกินไป

ประโยชน์ของ Low Dose CT Scan

- ตรวจพบมะเร็งปอดระยะเริ่มต้น สามารถตรวจพบก้อนมะเร็งปอดขนาดเล็กที่ยังไม่แสดงอาการได้ก่อนการตรวจเอกซเรย์แบบธรรมดา

- ลดอัตราการเสียชีวิตจากมะเร็งปอด การตรวจคัดกรองด้วย Low Dose CT Scan สามารถลดอัตราการเสียชีวิตจากมะเร็งปอดได้

- เป็นภาพ 3 มิติ ให้ภาพที่ละเอียดและชัดเจนของปอด ทำให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคได้แม่นยำยิ่งขึ้น

- ปริมาณรังสีต่ำ ใช้ปริมาณรังสีน้อยกว่าการตรวจ CT Scan ทั่วไป ทำให้มีความเสี่ยงต่อรังสีน้อยลง

- ตรวจง่ายและรวดเร็ว ใช้เวลาในการตรวจไม่นาน และไม่มีขั้นตอนการเตรียมตัวที่ซับซ้อน

ใครควรได้รับการตรวจ Low Dose CT Scan

กลุ่มเสี่ยงสูง ได้แก่

- ผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป และเคยสูบบุหรี่จัด หรือเคยสูบบุหรี่มานาน

- สูบบุหรี่หรือเลิกมาแล้วในช่วง 15 ปีที่ผ่านมา

- มีประวัติการสูบบุหรี่อย่างน้อย 20 ซอง-ปี

- ผู้ที่มีอาการไอเรื้อรัง หายใจถี่ หายใจลำบาก

กลุ่มเสี่ยงอื่นๆ ได้แก่

- ผู้ที่ได้รับควันบุหรี่มือสอง

- ผู้ที่ได้รับก๊าซเรดอนกัมมันตรังสีหรือรังสี

- การสัมผัสอนุภาค PM2.5 และมลพิษทางอากาศเป็นเวลานาน หรือผู้ที่ทำงานในสภาพแวดล้อมที่มีสารเคมีหรือฝุ่นละออง

- ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งปอด

ปัจจุบันการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบใช้ปริมาณรังสีต่ำ ปริมาณรังสีจากการตรวจจะน้อยกว่าการตรวจด้วยวิธีเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบมาตรฐาน (Conventional CT scan) จึงถูกนำมาใช้ในการคัดกรองมะเร็งปอดระยะแรกเริ่มที่ยังไม่แสดงอาการ โดยมีการวิจัยพบว่าการตรวจคัดกรองด้วยวิธีนี้สามารถลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งปอดได้สูงถึงร้อยละ 20 ในคนที่เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งปอด

โรคมะเร็งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ของประชากรโลก และเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับหนึ่งของคนไทย จากสถิติโรคมะเร็งของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ พบว่า แต่ละปีมีคนไทยป่วยเป็นมะเร็งรายใหม่ประมาณ 140,000 คน เสียชีวิตประมาณ 83,000 คน โดยโรคมะเร็งที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตของคนไทย 5 อันดับแรก คือ

มะเร็งตับและท่อน้ำดี , มะเร็งปอด , มะเร็งเต้านม , มะเร็งปากมดลูก และ มะเร็งเม็ดเลือดขาว

ที่มา : Low-dose CT scan