มะหลอด ผลไม้พื้นบ้าน ผลเล็กแต่ประโยชน์และคุณค่าทางโภชนาการสูง
มะหลอด ผลไม้พื้นบ้าน ผลเล็ก สีแดงสด มีประโยชน์ สรรพคุณ และคุณค่าทางโภชนาการสูง
มะหลอด ไม้ผลพื้นบ้าน พบมากในภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ข้อมูลทางการศึกษาวิจัยยังมีน้อยอาจเป็นเพราะมีการปลูกไม่แพร่หลาย ทำให้ไม่เป็นที่รู้จักเหมือนผลไม้ชนิดอื่น มักพบเห็นผลมะหลอดวางจำหน่ายตามตลาดในจังหวัดรอบนอก หรือชนบทห่างไกล
มะหลอด เป็นชื่อที่เรียกกันทั่วไปทางภาคเหนือ บางพื้นที่เรียก สลอดเถา ภาคใต้เรียก ส้มหลอด ภาคอีสานเรียก หมากหลอด มีชื่อวิทยาศาสตร์และพฤกษศาสตร์ว่า Elaeagnus Iatifolia L. จัดอยู่ในตระกูล Elaeagnaceae ลักษณะลำต้น เป็นไม้พุ่มแกมเถา ลำต้นและกิ่งมีเกล็ดสีเงินหรือสีเทา ความสูงขึ้นอยู่กับความสูงของต้นไม้ที่อาศัยอยู่ด้วย ให้ผลผลิตเมื่อต้นอายุประมาณ 2-3 ปี ปีละหนึ่งครั้งช่วงเดือน ธันวาคม-มีนาคม
ลักษณะใบ ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับกัน ใบเป็นใบรีหรือใบหอกกลับ ใบมีเกล็ดเล็กๆสีเงินติดอยู่ ลักษณะดอก เป็นดอกช่อ กลีบดอกมีสีเหลืองอ่อนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 4 กลีบ ดอกออกเป็นกระจุกที่ซอกใบ มีดอกย่อยหลายดอก ดอกสมบูรณ์เพศ
ลักษณะผล ผลที่พบจากการสำรวจมีหลายรูปทรง อาทิ รูปรี รูปลูกแพร์ รูปกรวย รูปไข่ และรูปทรงกระบอก ผลอ่อนมีสีเขียว ผลสุกมีสีแดงเข้ม แดง ส้มแดง หรือเหลืองขึ้นอยู่กับต้นพันธุ์ ผลมีจุดสีขาวหรือสีเงินซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของผลมะหลอด ผลมีทั้งรสเปรี้ยวและรสหวาน โดยมีความฝาดเล็กน้อยซึ่งเป็นลักษณะประจำพันธุ์ ผลมีขนาดตั้งแต่เล็กจนถึงใหญ่ ลักษณะเมล็ด เมล็ดมีสีน้ำตาลเหลือง ลักษณะยาวรี หัวท้ายแหลม ประโยชน์ ผลดิบใช้เป็นวัตถุดิบทำส้มตำ (พบที่สามเหลี่ยมทองคำ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย) ผลสุกนิยมบริโภคสด รวมทั้งมีการแปรรูปเป็นมะหลอดดองเกลือและไวน์มะหลอด สำหรับสรรพคุณทางสมุนไพรมีมากมาย อาทิ ยาพื้นบ้านล้านนาและยาในตำราไทย
คุณค่าทางโภชนาการของผลมะหลอด
มีวิตามินอี วิตามินเอ ปริมาณโพลีฟีนอล และปริมาณแอนติออกซิแดนท์สูง รวมทั้งวิตามินซี ซึ่งเป็นกลุ่มสารต้านอนุมูลอิสระที่มีอยู่ในผลมะหลอด ขณะที่คุณค่าทางโภชนาการอื่นที่พบในผลมะหลอดก็ไม่ได้เป็นรองผลไม้ชนิดอื่น
ประโยชน์และสรรพคุณมะหลอด
ใช้แก้พิษ ใช้ขับเสมหะ แก้ริดสีดวง แก้ปวดศีรษะ แก้พิษไข้ แก้โรคตา บำรุงเนื้อหนังให้สมบูรณ์ แก้ปวดฟัน แก้โรคนิ่ว แก้เหงือกอักเสบ ใช้แก้ริดสีดวงจมูก ใช้เป็นยาสมาน ใช้คุมธาตุ บำรุงหัวใจ แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ ใช้เป็นยาระบายอ่อนๆ แก้คลื่นเหียนอาเจียน แก้บิด ใช้ขับปัสสาวะ
มะหลอด ถูกนำมาใช้ประโยชน์ในฐานะอาหารมาช้านานแล้ว โดยถูกนำมารับประทานเป็นผลไม้ ซึ่งจะมีอยู่ด้วยกัน 3 รส คือ รสเปรี้ยว รสหวาน และรสอมเปรี้ยวอมหวานแต่ทุกรสจะมีรสฝาดรวมอยู่ด้วยนอกจากนี้ยังมีการนำไปแปรรูปในลักษณะต่างๆ เช่น นำไปทำส้มตำ ดองกับเกลือ แช่อิ่ม ทำแยม และนำไปทำไวน์ เป็นต้น
Advertisement
