รู้ทันภัยเงียบ แหล่งพิษลับทำปอดพัง โรคเรื้อรังอยู่ใกล้แค่ในครัว!?
แหล่งพิษลับทำปอดพัง โรคเรื้อรัง อยู่ใกล้แค่ในครัว!? รู้ทันภัยเงียบทำลายเซลล์จากอาหารที่กินทุกวัน กินอย่างไรที่จะช่วยลดการอักเสบเรื้อรัง ลดเซลล์ซอมบี้ ห่างไกลโรคร้ายด้วยเคล็ดลับ 6 อ.
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ผศ.ดร.เอกราช บำรุงพืชน์ ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการเพื่อการชะลอวัย เผยภัยเงียบทำลายเซลล์จากอาหารที่กินทุกวัน แนะเคล็ดลับ 6 อ. กินอย่างไรที่จะช่วยลดการอักเสบเรื้อรัง ผ่านรายการ Tuck Talk
การอักเสบในร่างกายมีกี่ประเภท แตกต่างกันอย่างไร
ในทางการแพทย์การอักเสบมี 2 รูปแบบ ได้แก่ การอักเสบแบบเฉียบพลัน แบบที่เราเห็นแผล ฝี หนอง พุพอง บวมแดง ปรากฏขึ้นมา ซึ่งอักเสบแบบนี้เป็นกลไกตามธรรมชาติของร่างกาย เป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญ เพราะเวลามีการบาดเจ็บหรือติดเชื้อ มันจะส่งสัญญาณและให้หลั่งสารอักเสบออกมาเพื่อเรียกเม็ดเลือดขาวมาจับกินเชื้อโรคและซ่อมแซมบาดแผล หรือการติดเชื้อนั้นๆ ให้หายไป ส่วนการอักเสบแบบที่ 2 เรียกว่า การอักเสบเรื้อรัง เป็นการอักเสบที่ถือว่าเป็นภัยเงียบแฝง ไม่แสดงอาการ ค่อยๆ ลามไปอยู่ในร่างกายของเรา เหมือนปลวกกินบ้าน พอรู้อีกทีหนึ่ง บ้านพังแล้ว เกิดโรคเรื้อรังต่างๆ ตามมาแล้ว เพราะมันเกิดขึ้นจากพฤติกรรมและไลฟ์สไตล์
การกินเกี่ยวข้องกับการอักเสบอย่างไร
การกินเกี่ยวข้องโดยตรงกับการอักเสบ โดยเฉพาะอาหารแปรรูปก่อให้เกิดการอักเสบขั้นสุด เพราะการแปรรูปมี 4 ระดับ อาหารแปรรูปผ่านกระบวนการมากมาย เพราะมีสารกันบูดกันเสีย โดยเฉพาะในกลุ่มไนเตรต ไนไตรต์ (สารกันเสีย) ซึ่งเวลาร่างกายได้รับเข้าไปผ่านระบบย่อย กรดที่กระเพาะมันจะเปลี่ยนเป็นสารไนโตรซามีน ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็ง แล้วมีการศึกษาวิจัยว่ากินพวก Ultra Processed Food เนื้อสัตว์แปรรูป เนื้อแดงแปรรูปแค่อาทิตย์เดียว กินทุกวัน สามารถที่จะเพิ่มสารอักเสบในเลือดเพิ่มขึ้นเลย พวกไซโตไคน์เพิ่มสูงขึ้น
เนื้อสัตว์แปรรูป ไส้กรอก แฮม เบคอน กุนเชียง หมูหยอง ขนมขบเคี้ยว คุกกี้ เบเกอรี่ โดนัท น้ำหวาน น้ำอัดลม ชานมไข่มุก เหล่านี้เป็น Ultra Processed Food อาหารแปรรูปขั้นสุด รับประทานได้ แต่ควรกินแต่น้อย หากมื้อไหนรับประทานอาหารแปรรูป ต้องกินพืชผักแล้วก็วิตามินซีที่สูงควบคู่ เพราะจะไปช่วยยับยั้งการเปลี่ยนไนเตรต ไนไตรต์ให้เป็นไนโตรซามีนที่เป็นสารก่อมะเร็ง หรือว่าดื่มน้ำเข้าไปล้าง กำจัดสารพิษออกจากร่างกาย อันนี้ช่วยได้ เพราะพวก Ultra Processed Food เกี่ยวข้องกับ longevity หรือการมีอายุที่ยืนยาว เนื่องจากมีการค้นพบว่าคนที่ชอบกินอาหารแปรรูปเส้น อาหารแช่แข็ง อาหารเหล่านี้จะมีแร่ธาตุสารต้านอนุมูลอิสระ ไยอาหารต่ำ และสารสังเคราะห์ต่างๆ สูง กินของเหล่านี้เป็นประจำจะเสี่ยงให้เกิดโรคอ้วนถึง 50% จึงแนะนำให้ซื้ออาหารสด และซื้อให้ไม่ซ้ำวนไปหลายๆ เจ้า ช่วยกระจายความเสี่ยงของสารพิษตกค้างที่อยู่ในแต่ละวัตถุดิบอาหาร
น้ำตาลก็ก่อให้เกิดการอักเสบสูงเช่นกัน ปกติแล้วมีโควต้าในการที่จะกินน้ำตาลคือ 24 กรัม หรือ 6 ช้อนชาต่อวัน ยิ่งน้อยยิ่งดี เพราะผลกระทบทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง แม้กระทั่งภูมิคุ้มกันของเราก็ทำงานได้ไม่ดี มีการศึกษาวิจัยว่าหลังจากเราได้รับน้ำตาลในปริมาณสูงๆ เข้าไปมันทำให้เม็ดเลือดขาว ที่ทำหน้าที่จับกินเชื้อโรคประสิทธิภาพลดลงถึง 50% ภายใน 1-2 ชั่วโมง ต้องกินแบบมีสติ
ส่วนดาร์กช็อกโกแลตสามารถรับประทานได้ในปริมาณที่เหมาะสม จริงๆ แล้ว ดาร์กช็อกโกแลตจะมีองค์ประกอบหลักของพวกโกโก้ ซึ่งในโกโก้จะมีพวกสารฟลาโวนอยด์ที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ลดการอักเสบได้ดี แล้วช่วยกระตุ้นไนตริกออกไซด์ทำให้ระบบไหลเวียนโลหิต ปริมาณที่เหมาะสมในการบริโภคคือ 30 กรัม หวานจากธรรมชาติก็จะได้ประโยชน์สูงสุดในการลดการอักเสบได้
อารมณ์และความเครียดก็ก่อให้เกิดการอักเสบ และซอมบี้ เซลล์
นอกเหนือจากอาหารแล้ว อารมณ์และความเครียดก็ก่อให้เกิดการอักเสบ หากเครียดหนักไม่ปล่อยวาง คอร์ติมันจะหลั่งเยอะขึ้นก็จะมีผลทำให้ไขมันสะสมในช่องท้องเยอะขึ้น หลั่งสารอักเสบเพิ่มมากขึ้น แล้วยิ่งเครียด อนุมูลอิสระหรือ Free Radical ยิ่งสูงขึ้น ก็ทำให้เซลล์เสื่อมแก่
การนอนหลับ นอนดึกพักผ่อนน้อย Growth Hormone หลั่งได้ไม่เต็มที่ ไม่ได้ฟื้นฟูเซลล์ต่างๆ เซลล์ของเราก็เสื่อมไป เซลล์ของเราก็แก่ไป ก็จะเกิด ซอมบี้เซลล์ (Zombie Cell) หรือ Senescent Cell ทางการแพทย์มันเป็นเซลล์ที่มันแก่แต่ไม่ตาย มันเหมือนซอมบี้ ปกติแล้วเซลล์ของเราเวลามันทำหน้าที่ไปตามความแก่ชราของร่างกาย หรือบางทีไปเจอมลพิษอะไรต่างๆ มันทำให้เซลล์ของเราเสื่อมแล้วก็ตาย แต่ซอมบี้เซลล์มันไม่ตายแแต่จะหลั่งสารอักเสบออกมาแล้วทำลายเนื้อเยื่อโดยรอบ
ฝุ่น PM 2.5 เป็นภัยเงียบแฝงที่เราสูดดมเข้าไปคือฆาตกรเงียบจะค่อยๆ สะสมจากที่เราหายใจ มันก็จะไปทำลายระบบต่างๆ ของร่างกาย ก่อให้เกิดการอักเสบทำลายเซลล์ปอด ทำลายทุกส่วนของร่างกาย แม้กระทั่งผิวก็ทำให้เราแก่เร็วเหี่ยวง่าย แล้วก็เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งปอด วันดีคืนร้ายขึ้นมามันก่อให้เกิดการอักเสบเยอะขึ้น แล้วไปเหนี่ยวนำ ทำให้เกิดโรคเรื้อรัง เป็นเบาหวาน เป็นหัวใจ เป็นมะเร็ง จากซอมบี้เซลล์ ซึ่งก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ร่างกายเกิดการอักเสบขึ้นมา เป็นภัยเงียบแฝงสารพัดเลยที่ก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรังเกิดขึ้น
การป้องกันการอักเสบของร่างกาย
อาหารที่เรารับประทานทุกวันสามารถต้านการอักเสบได้ มีการศึกษาวิจัยหลายกลุ่มของอาหารที่สามารถที่จะช่วยลดการอักเสบเรื้อรังได้ อย่างสารพฤกษเคมีง่ายๆ ที่อยู่ในพืชผักผลไม้หรือสมุนไพรต่างๆ เช่น เคอร์คูมิน จากขมิ้นชัน ตัวนี้จะมีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบได้ดี แกงเหลือง ข้าวหมกไก่ แกงกะหรี่ พวกนี้ก็มี มีสารเคอร์คูมินช่วยต้านการอักเสบได้ดี ยิ่งถ้ากินคู่กับพริกไทยดำจะเพิ่มการดูดซึมของเคอร์คูมิน พวกแกงเลียง แกงส้ม แกงเหลืองอะไรพวกนี้ที่มันช่วยต้านการอักเสบได้ดีจากสารโพลีฟีนอลหรือสารที่มันช่วยต้านอนุมูลอิสระ ต้านอักเสบที่อยู่ในพืชผักสมุนไพร
อีกกลุ่มหนึ่งก็คือพวกพืชตระกูลเบอร์รี พวกแอนโทไซยานิน ที่เป็นสารสีม่วงแดงอยู่ในพืชตระกูลเบอร์รี ถ้าเบอร์รีฝรั่งเรารู้จัก บลูเบอร์รี ราสเบอร์รี สตรอว์เบอร์รี แบล็กเบอร์รี ถ้าเบอร์รีไทย มัลเบอร์รี หรือลูกหม่อน มะเม่า มะหลอด มะยม กระเจี๊ยบ อัญชัน ข้าวไรเบอร์รี่ พวกพืชที่สีม่วงแดงก็มีสารต้านอักเสบได้ดี หรือวิตามินซีก็เป็นเบสิกวิตามินที่ช่วยต้านอนุมูลอิสระมีฤทธิ์ในการต้านอักเสบได้สูง มะละกอสุกวิตามินซีก็พอๆ กับส้ม พริกหวานวิตามินซีสูงกว่าส้มเป็นเท่าตัว อีกตัวที่มีฤทธิ์ต้านอักเสบได้ดีคือ สารเพอร์ซิตินอยู่ในกลุ่มของฟลาโวนอยด์ที่อยู่ในพืชผักผลไม้ จะพบเยอะในพวกหัวหอม หัวหอมแดง หัวหอมใหญ่ แอปเปิ้ล โดยเฉพาะบริเวณเปลือก พวกนี้ก็จะช่วยในเรื่องของการต้านการอักเสบได้ดี แล้วช่วยส่งเสริมสุขภาพปอด ทางเดินหายใจ
ส่วนวิตามินเสริมภูมิคุ้มกันหรือว่าผลิตภัณฑ์ที่เสริมอาหารที่ช่วยในเรื่องการต้านอักเสบ จะให้ได้ผลดีที่สุด ควรรับประทานหลังอาหารเช้า เพื่อให้มันออกฤทธิ์ครอบคลุมตลอดทั้งวัน
ห่างไกลโรคร้ายด้วยเคล็ดลับ 6 อ.
นอกจากนี้ ควรเริ่มแก้พฤติกรรม Lifestyle Medicine การใช้ชีวิตของเรา หรือเวชศาสตร์วิถีชีวิต 6 อ.
1.อาหาร ต้องพยายามลดละเลี่ยง น้ำตาล อาหารที่เป็น Processed Food แปรรูปขั้นสุด พยายามกินอาหารต้านการอักเสบ เพื่อช่วยในการที่จะลดการอักเสบในร่างกาย ดับโรคเรื้อรังแล้วช่วยให้ภูมิคุ้มกันทำงานดี ภูมิคุ้มกันเมื่อก่อนเรามองว่ามันใช้ในการป้องกันโรคติดเชื้อที่ได้รับเชื้อโรคเชื้อร้าย โควิดไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์สารพัด แต่จริงๆ แล้วภูมิคุ้มกันยังกำจัดเซลล์มะเร็งในร่างกาย
2.อารมณ์ พยายามคิดบวก เครียดให้น้อยที่สุดมีสติรู้
3.อากาศ ฝุ่น PM2.5 เหนี่ยวนำทำให้เกิดโรคมะเร็ง โรคหัวใจ ใส่หน้ากากป้องกัน หาตัวช่วยตัวเสริมวิตามินซีอะไรต่างๆ หรือสารต้านอนุมูลอิสระต้านอักเสบ
4.ออกกำลังกาย ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันในการหลั่งฮอร์โมนต่างๆ ช่วยต้านอักเสบ
5.เอนหลังหลับนอน การหลับลึกก็สำคัญจะเป็นช่วงที่หลั่ง Growth Hormone ฮอร์โมนที่ช่วยชะลอวัย ฮอร์โมนที่ช่วยต้านแก่ ช่วยเพิ่มการเผาผลาญไขมัน
6.โอบอ้อมอารี ถ้ามีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีก็จะช่วยให้ชีวิตดีด้วย สุขภาพที่ดีเริ่มที่ตัวเรา
Advertisement
