สรุปแบบจำง่าย! หัวโดนโขก หัวกระแทก หัวโน ควรประคบร้อนหรือประคบเย็น

หัวโดนโขก หัวกระแทก เมื่อบาดเจ็บที่ศีรษะ หัวโน หัวปูด ควรประคบร้อน หรือประคบเย็น

การเลือกใช้ "ประคบร้อน หรือประคบเย็น" วิธีการเลือกที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับลักษณะของอาการ สรุปแบบจำง่ายดังนี้

ใช้การประคบเย็นในช่วงเวลา 24 - 48 ชั่วโมงแรก เพื่อควบคุมอาการบวมและอักเสบ

ใช้การประคบร้อนเมื่ออาการเริ่มทุเลา เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดและกระตุ้นการฟื้นฟู

ประคบร้อน

ความร้อนช่วยให้เส้นเลือดขยายตัว เพิ่มการไหลเวียนของเลือด ช่วยบรรเทาอาการปวดและผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ควรใช้ประคบร้อน หลังได้รับบาดเจ็บหรือฟกช้ำ 48-72 ชั่วโมง โดยหลังจากที่ไม่มีอาการบวม แดง ร้อน บริเวณที่บาดเจ็บ

ลักษณะของอาการที่ต้องใช้ประคบร้อน

• ลดอาการปวดหรืออักเสบเรื้อรัง
• ผ่อนคลายอาการตึงตัวของกล้ามเนื้อ เช่น ปวดคอบ่าไหล่ ปวดหลัง
• ลดอาการตึงบริเวณข้อ
• ตะคริว ออฟฟิศ ซินโดรม
• ปวดประจำเดือน
• เต้านมคัดในช่วงให้นมบุตร

ประคบเย็น

ความเย็นช่วยให้เส้นเลือดหดตัว ทำให้เลือดออกน้อยลง ช่วยบรรเทาอาการปวด และลดบวมได้ดีอีกด้วย ควรใช้ประคบเย็น ทันทีหลังการบาดเจ็บภายใน 24-48 ชั่วโมง หรือเมื่อมีอาการ

ลักษณะของอาการที่ต้องใช้ประคบเย็น

• ลดอาการบาดเจ็บในระยะเฉียบพลัน ที่มีอาการปวด บวม แดง ร้อน
• รอยฟกช้ำจากการกระแทก
• ข้อเท้าแพลง หรือบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา
• แผลจากของมีคม
• ปวดฟัน หรือปวดเฉียบพลัน
• มีไข้ ปวดศีรษะ
• เลือดกำเดาไหล
• ไฟไหม้ น้ำร้อนลวกที่อาการไม่รุนแรง

เมื่อมีอาการหัวโดนโขก หัวกระแทก หัวโน หรือหัวปูด ควรประคบเย็นทันที

ทำไมต้องประคบเย็น?

การประคบเย็นจะช่วยให้หลอดเลือดหดตัว ดังนี้

อาการบวม : ลดการไหลเวียนของเลือดไปยังบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ

อาการปวด : ทำให้บริเวณที่เจ็บชาชั่วคราว

การอักเสบ : ลดการหลั่งสารเคมีที่ทำให้เกิดการอักเสบ

วิธีประคบเย็นที่ถูกต้องเมื่อหัวโดนโขก หัวปูด หัวโน

• ใช้เจลแพ็คน้ำแข็ง, ถุงน้ำแข็ง, หรือผ้าขนหนูชุบน้ำเย็นจัด (ห้ามวางน้ำแข็งหรือเจลแพ็คเย็นโดยตรงบนผิวหนังโดยไม่มีอะไรรอง เพราะอาจทำให้เนื้อเยื่อเสียหายได้)
• ประคบนานประมาณ 15-20 นาที
• ทำซ้ำทุก 2-4 ชั่วโมงในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรกหลังเกิดเหตุ

เมื่อไหร่ควรพบแพทย์ ?

แม้ว่าการประคบเย็นจะช่วยบรรเทาอาการได้ แต่หากมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เช่น

ปวดศีรษะรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ อาเจียนพุ่ง คลื่นไส้ เวียนศีรษะมาก หรือทรงตัวลำบาก หมดสติ หรือซึมลง ความจำเสื่อมชั่วขณะ หรือสับสน มีเลือดออก หรือน้ำใสๆ ออกจากหูหรือจมูก แขนขาอ่อนแรง หรือชา รูม่านตาไม่เท่ากัน ชัก

ศีรษะได้รับความกระทบกระเทือน ไม่ว่าจะรุงแรงหรือ บาดเจ็บเพียงเล็กน้อย ควรเฝ้าระวัง 72 ชั่วโมง

โดยอาการบาดเจ็บที่มีต่อสมองส่วนใหญ่มักจะเกิดขึ้นได้ทันที และภายใน 72 ชั่วโมง หรืออาจเกิดขึ้นได้หลัง 72 ชั่วโมงไปแล้ว

การดูแลตนเองเมื่อได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะ

1. ควรมีผู้ดูแลที่สามารถสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด ภายหลัง 24 ชั่วโมงแรก โดยประเมินความรู้สึกตัวว่าเปลี่ยนหรือลดลงหรือไม่ ทุก 2 - 4 ชั่วโมง แรกที่ได้รับการอนุญาตให้ไปพักรักษาตัวที่บ้าน

2. งดออกกำลังกายทุกชนิดที่มีการกระแทก เช่น ฟุตบอล วอลลเล่ย์บอล แบดมินตัน เทนนิส เป็นเวลาอย่างน้อย 3 สัปดาห์ หรือปรึกษาแพทย์หากไม่ทราบ

3. งดใช้ยาทุกชนิดที่ทำให้มีอาการง่วงซึม เช่น ยานอนหลับ ยาระงับปวดรุนแรง นอกเหนือจากแพทย์สั่ง หรือปรึกษาแพทย์ทุกครั้งก่อนรับประทานยาใดๆ

4. งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

5. หลีกเลี่ยงการขับขี่ยานพาหนะ อย่างน้อย 24 ชั่วโมง

6. หากมีอาการบวมบริเวณที่บาดเจ็บให้ประคบด้วยความเย็น ถ้าไม่ยุบบวมหรือบวมมากขึ้นกว่าเดิมให้กลับมาพบแพทย์

อ้างอิงข้อมูลจาก โรงพยาบาลรามาธิบดี, โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์ , โรงพยาบาลขอนแก่น ราม , โรงพยาบาลจุฬารัตน์ 3 อินเตอร์ , โรงพยาบาลบางปะกอก