จาก "มิตร" สู่ "เมิน" การลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูต มีกี่ขั้นตอน
การลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูตเป็นกระบวนการที่ประเทศหนึ่งใช้เพื่อแสดงความไม่พอใจหรือประท้วงต่ออีกประเทศหนึ่ง โดยมีขั้นตอนในการลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูตมีหลายระดับความรุนแรง ตั้งแต่เบาไปหาหนัก ดังนี้
• แถลงการณ์ประท้วง
การออกแถลงการณ์ประท้วงเป็นการแสดงเจตนารมณ์ว่าเริ่มรู้สึกไม่พอใจประเทศคู่ขัดแย้ง เป็นเหมือน “การเตือน” ว่ากำลังพิจารณาที่อาจจะลดระดับความสัมพันธ์ลง หรือกลับมาทบทวนความสัมพันธ์
• การเรียกทูตกลับประเทศ
เป็นมาตรการที่แสดงถึงความไม่พอใจในระดับเริ่มต้น ประเทศเจ้าของสถานทูตจะเรียกเอกอัครราชทูตของตนเองกลับประเทศ เพื่อเป็นการส่งสัญญาณทางการเมืองว่าความสัมพันธ์กำลังอยู่ในภาวะตึงเครียด แต่สถานทูตยังคงเปิดทำการ และมีเจ้าหน้าที่ระดับรอง เช่น อุปทูต เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่แทน ซึ่งในขั้นตอนนี้ยังไม่ถือว่าเป็นการตัดสัมพันธ์โดยสมบูรณ์ แต่เป็นการสื่อถึงความไม่พอใจอย่างจริงจังต่อประเทศคู่ขัดแย้ง
• การขับทูตออกนอกประเทศ
เป็นมาตรการที่รุนแรงกว่าการเรียกทูตกลับ ประเทศเจ้าบ้านจะประกาศให้เอกอัครราชทูตหรือเจ้าหน้าที่ทางการทูตของอีกฝ่ายเป็น "บุคคลไม่พึงปรารถนา" (Persona Non Grata) และสั่งให้เดินทางออกนอกประเทศภายในระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งเป็นการแสดงความไม่พอใจอย่างรุนแรงและมักเป็นการตอบโต้ต่อการกระทำที่ไม่เหมาะสมของนักการทูตหรือของประเทศนั้นๆ การประกาศให้เป็น persona non grata ถือเป็นการลงโทษที่รุนแรงที่สุดที่ประเทศหนึ่งสามารถใช้กับนักการทูตจากอีกประเทศหนึ่งได้ และหลังจากเลือกใช้วิธีการนี้ เอกอัครราชทูตที่ถูกให้ออกนอกประเทศจะต้องปฏิบัติตามภายในระยะเวลาที่กำหนดด้วย
• การลดระดับความสัมพันธ์ และยกเลิกกิจกรรมทางการทูตบางประเภท
เป็นการลดระดับความสัมพันธ์ลงสู่ระดับต่ำสุด โดยจะไม่มีเอกอัครราชทูตประจำการอยู่ และให้เจ้าหน้าที่ระดับอุปทูต (Charge d'Affaires) เป็นผู้ทำหน้าที่ดูแลกิจการของสถานทูตแทน ซึ่งเป็นเพียงผู้แทนในระดับรักษาการเท่านั้น ขณะเดียวกันหากความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศยังคงอยู่ในจุดที่ย่ำแย่อย่างต่อเนื่องอาจมีการยกเลิกกิจกรรมทางการทูตบางอย่าง เช่น การยกเลิกประชุมในระดับทวิภาคีร่วมกัน การระงับการตรวจลงตราในหนังสือเดินทาง หรือ วีซา ของเจ้าหน้าที่ทางการทูต ฯลฯ
• ปิดสถานทูต
หากการลดระดับความสัมพันธ์ลุล่วงมาจนถึงขั้นตอนนี้อาจเรียกได้ว่าเกือบจะเป็นจุดต่ำสุดของความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศแล้ว
• การตัดความสัมพันธ์ทางการทูต
เป็นมาตรการขั้นสูงสุด ซึ่งประเทศทั้งสองจะสั่งปิดสถานทูตและสถานกงสุลของกันและกัน และถอนเจ้าหน้าที่ทางการทูตทั้งหมดกลับประเทศ ซึ่งหมายถึงการสิ้นสุดความสัมพันธ์ทางการทูตโดยสมบูรณ์ จะไม่มีการติดต่อทางการทูตใดๆ ระหว่างสองประเทศนี้อีก จนกว่าจะหาจุดยืนร่วมกันได้หรือกลับมาสานสัมพันธ์กันอีกครั้ง
Advertisement
