ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร นามเดิม หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล หรือท่านหญิงปิ๋ม เกิดเมื่อวันที่ 24 กันยายน 2476 เป็นพระธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล กับหม่อมสร้อยระย้า ยุคล (ราชสกุลเดิม สนิทวงศ์)
ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี มีน้องร่วมมารดาอีก 2 องค์ คือหม่อมเจ้าฐิติพันธุ์ ยุคล (ท่านชายกบ) และท่านหญิงรังษีนภดล ยุคล (ท่านหญิงอ๋อย) นอกจากนี้ยังมีน้องต่างมารดาอีก 3 องค์ หนึ่งในนั้นคือ พ.อ.หม่อมเจ้านวพรรษ์ ยุคล น้องชายแท้ๆ ต่างมารดาอีกด้วย
ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี สำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนราชินี เมื่อปี2493 แล้วทรงไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ
ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี ได้พบกับหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร ในงานเลี้ยงสังสรรค์ของหมู่นักเรียนไทยในอังกฤษ และเป็นจุดเริ่มต้นของความสัมพันธ์ ต่อมาได้ขอพระราชทานกราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (ลาออกจากหม่อมเจ้า) เมื่อวันที่ 10 เมษายน 2499 เพื่อสมรสกับหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ พระเชษฐาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อวันที่ 4 เมษายน 2499 ให้กำเนิด 2 ธิดา ได้แก่
1. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ มีพระราชธิดาหนึ่งพระองค์คือ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา
2. หม่อมหลวงสราลี กิติยากร หรือคุณน้ำผึ้ง มีบุตรชาย 2 คน คือ สุทธกิตติ์ และสิทธิกิตติ์ จิราธิวัฒน์
นับได้ว่า ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี เป็นญาติฝ่ายพระราชมารดาในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน รวมถึงยังเป็นพระอัยยิกา (คุณยาย) ในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา
เช้าวันนี้ (10 มิถุนายน 2568) พล.ต. หม่อมเจ้าจุลเจิม ยุคล ได้แจ้งข่าวเศร้าว่า ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร ได้สิ้นชีพิตักษัย ที่ รพ.จุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ส่วนหมายกำหนดการจะได้แจ้งลำดับถัดไป
Advertisement