บริษัทชั้นนำในญี่ปุ่นหลายบริษัทปลดพนักงานรวมกว่า 3,600 คนใน 2 เดือนแรกของปี 2024 แม้ผลประกอบการดี และราคาหุ้นขึ้นสูงจนดัชนี Nikkei 225 พุ่งสู่ระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ สะท้อนแผนการปรับโครงสร้างพนักงานครั้งใหญ่ เพื่อเพิ่มค่าตอบแทนดึงคนมีความสามารถให้อยู่กับบริษัท
ในช่วงนี้ บริษัทและหุ้นญี่ปุ่นถือได้ว่ากำลังอยู่ในช่วงขาขึ้น เพราะสามารถทำผลประกอบการได้ดี และได้รับอานิสงส์จากการที่ธนาคารกลางสหรัฐฯ หรือ เฟด ออกมาส่งสัญญาณปรับดอกเบี้ยลง และธนาคารกลางญี่ปุ่นออกมาส่งสัญญาณปรับดอกเบี้ยขึ้นจากคงที่ -0.1% มายาวนาน หลังพบว่าในเดือนมกราคม รายได้เฉลี่ยในรูปเงินสดของพนักงานชาวญี่ปุ่นเพิ่มขึ้นมากกว่าที่คาดไว้ 2% ดันให้ราคาหุ้นธนาคารและการเงินในประเทศเพิ่มขึ้น
ทั้งนี้ แม้จะมีแนวโน้มไปทางบวก ในช่วง 2 เดือนแรกของปี 2024 บริษัทญี่ปุ่นหลายแห่งกลับทยอยปลดพนักงานออกด้วยการเสนอแพคเกจให้พนักงานจำนวนมากเกษียณอายุการทำงานก่อนกำหนด หรือ Early Retirement ซึ่งเป็นวิธีการขอให้พนักงานยอมออกจากงานในประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมักจะไม่เลย์ออฟพนักงานออกด้วยการบังคับเหมือนในประเทศตะวันตก
จากข้อมูลของ Tokyo Shoko Research บริษัทวิจัยด้านเศรษฐกิจและธุรกิจจากญี่ปุ่น ใน 2 เดือนแรกของปี มี 14 บริษัทจดทะเบียนในตลาดหุ้นของญี่ปุ่นได้ปลดพนักงานออกรวมถึง 3,613 ตำแหน่ง เพิ่มขึ้นมา 6 เท่าจากช่วงเดียวกันของปี 2023 และมากกว่าตัวเลขปลดพนักงานทั้งปี นำโดย Shiseido บริษัทเครื่องสำอางชื่อดังที่ปลดคนไปทั้งหมด 1,500 คน และ Omron บริษัทผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้าทางการแพทย์ ที่ปลดคนไปทั้งหมด 1,000 คน
รายงานของบริษัทวิจัยระบุว่า 14 บริษัทนี้มาจากหลายๆ อุตสาหกรรมคละกันไปโดยไม่ได้กระจุกอยู่ในอุตสาหกรรมใดอุตสาหกรรมหนึ่ง และ 64% เป็นบริษัทที่ทำกำไรได้ดีในช่วงหลายปีงบประมาณที่ผ่านมา ทำให้สาเหตุที่บริษัทญี่ปุ่นเหล่านี้ตัดสินใจลดจำนวนคน ไม่น่าใช่เพราะว่าต้องการลดต้นทุนเพื่อกู้ผลประกอบการ แต่เป็นการปรับโครงสร้างพนักงานให้การดำเนินงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ลดจำนวนคน เน้นเพิ่มเงินเดือนดึงตัวคนเก่งมาร่วมงาน
การปลดคนของบริษัทญี่ปุ่นในครั้งนี้แตกต่างจากการปลดคนในช่วงที่มีการระบาดของโควิด-19 ที่ทำให้มีพนักงานถูกเลย์ออฟรวมถึง 15,000 เพราะเกิดจากโรคระบาด และเป็นการเลย์ออฟในบริษัทที่ได้รับผลกระทบจากโรคระบาดโดยตรงเท่านั้น ขณะที่การปลดคนในครั้งนี้เกิดขึ้นในบริษัทในหลายๆ อุตสาหกรรมทั้งที่บริษัทเหล่านี้ยังมีผลประกอบการที่ดีในปี 2023 ที่ผ่านมา
นักวิเคราะห์มองว่า การปลดคนในระลอกนี้เป็นไปเพื่อปรับโครงสร้างพนักงานบริษัทให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เพราะในปัจจุบันบริษัทในญี่ปุ่นต้องแข่งขันกันสูงมากเพื่อดึงพนักงานทักษะสูงมาทำงานด้วย หรือดึงให้พนักงานที่ทักษะสูงอยู่กับบริษัทต่อ ดังนั้น หลายๆ บริษัทจึงต้องใช้กลยุทธ์เน้นไปที่คุณภาพมากกว่าปริมาณ ด้วยการเลย์ออฟคนออก แล้วนำเงินส่วนนั้นมาเพิ่มจูงใจให้คนทักษะสูงอยู่กับบริษัท
จากสถิติของรัฐบาลญี่ปุ่น รายได้ของพนักงานในบริษัทญี่ปุ่นขนาดใหญ่เพิ่มขึ้นถึง 3.6% ในปีที่ผ่านมา และเพิ่มขึ้นมากที่สุดในช่วง 30 ปี และนักเศรษฐศาสตร์หลายคนยังคาดว่ารายได้ของพนักงานญีุ่ป่นจะเพิ่มขึ้นอีกในปีนี้ เพื่อจูงใจพนักงาน และกระตุ้นการใช้จ่าย หลังภาวะเงินเฟ้อทำคนไม่ยอมบริโภค เศรษฐกิจหดตัวสองไตรมาสติดจนเข้าภาวะเศรษฐกิจถดถอยทางเทคนิค
นอกจากนี้ หลายๆ บริษัทในญี่ปุ่นยังได้รับแรงกดดันจากตลาดหลักทรัพย์โตเกียวที่ได้ออกมากระตุ้นให้บริษัทญี่ปุ่นพัฒนาแผนการใช้เงินทุนที่มีอยู่จำนวนมากให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นเพื่อเพิ่มราคาหุ้น ซึ่งทำให้หลายๆ บริษัทต้องเร่งปรับเปลี่ยนวิธีดำเนินงาน และลงทุนขยายธุรกิจกันมากขึ้นด้วย
ที่มา: Nikkei Asia