รู้หรือไม่ การนอนกลางวัน งีบบ่อย หรืองีบนานกว่า 1 ชั่วโมง เป็นการเพิ่มโอกาสเสี่ยงสมองเสื่อมถึง 40% ถึงแม้จะยังไม่รู้กลไก
นอนกลางวัน หรือ การงีบ คือหนึ่งในวิธีที่หลายคนมักใช้ทดแทนเวลานอนที่เสียไปในยามค่ำคืน แต่รู้หรือไม่ว่าการกระทำเหล่านี้อาจทำให้เราเสี่ยงสมองเสื่อมได้
ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา หัวหน้าศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพโรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้ผ่านเฟซบุ๊ก ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา Thiravat Hemachudha ว่า งีบนาน บ่อยทำให้เสี่ยงมากขึ้น ถึงแม้ว่าจะยังไม่รู้กลไกดังกล่าวอย่างชัดเจน
หมอธีระวัฒน์ ระบุอีกว่า การศึกษาก่อนหน้า สมองของคนอัลไซเมอร์ พบว่ามีการเสื่อมสลายของกลุ่มเซลล์ที่กระตุ้นให้ตื่น การตรวจจีโนมของประชากรประมาณ 450,000 ราย พบ 123 ตำแหน่งที่สัมพันธ์กับการงีบหลับกลางวันบ่อย และเชื่อมโยงกับสภาวะสุขภาพแย่และสมองเสื่อม
การติดตามประชากรตั้งแต่ปี 2005 ถึง 2020 อายุเฉลี่ย 81.4 ปีเป็นจำนวนประมาณ 1400 ราย และรายงานในปี 2022 พบว่า ถ้างีบบ่อยงีบนาน “ส่อ”ให้เห็นสภาพ ว่าเริ่มมีหรือมีสมองเสื่อม อัลไซเมอร์ โดยเริ่มต้นการติดตามมีคนปกติ 76% เริ่มมีอาการก้ำกึ่ง 20% และมีสมองเสื่อมแล้ว 4% เมื่อติดตามไป คนปกติงีบ 11 นาที คนที่สมองเริ่มก้ำกึ่ง งีบ 24 นาทีและคนที่มีสมองเสื่อมจะงีบกลางวัน 69 นาทีต่อวัน
งีบนาน งีบบ่อย “เสี่ยง” สมองเสื่อม เมื่อติดตามคนที่เริ่มต้นปกติและเกิดสมองเสื่อมในหกปีพบว่า ถ้างีบนานกว่า 1 ชั่วโมงจะเพิ่มความเสี่ยง 40% ถ้างีบบ่อยมากกว่าหนึ่งครั้งจะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น 40% ทั้งนี้คล้องจองกับรายงานในปี 2019 ที่ศึกษาในผู้ชายและพบว่าถ้างีบกลางวัน 2 ชั่วโมงจะมีโอกาสเสี่ยงสมองเสื่อมมากกว่ากลุ่มที่งีบ 30 นาทีต่อวัน
ปกติแล้ว งีบ หลับกลางวัน เป็นเรื่องปกติทำได้ เพื่อทดแทนการนอนกลางคืนที่น้อยไป หรือนอนไม่ดีหรือเป็นประเพณีในบางประเทศที่เริ่มมีการปรับเปลี่ยน แต่จะงีบกลางวันทดแทนนานเท่าใดที่จะเหมาะสม?
การงีบหลับกลางวันตามธรรมดาแล้วจะพบในกลุ่มที่นอนไม่ดีหรือนอนไม่มีคุณภาพ เช่น ในกลุ่มที่ทำงานไม่เป็นเวลา และข้อสำคัญคือมีโรคประจำตัวเมตาบอลิค รวมทั้งกลุ่มที่เป็นแล้วหรือกำลังจะเป็นโดยเฉพาะที่ครอบครัวมีสมองเสื่อมอยู่แล้ว และตนเองอาจกำลังเพาะบ่มสมองเสื่อมอยู่
การงีบหลับกลางวันบ่อยครั้งและรุนแรงขึ้น จำเป็นต้องวิเคราะห์สุขภาพ หาสาเหตุที่ทำให้นอนกลางคืนไม่มีคุณภาพ มีการใช้ยาไม่เหมาะสม ดื่มเหล้า สูบบุหรี่จัด กลางคืนมีการหายใจติดขัดทำให้ออกซิเจนไม่ไปสมอง ระยะการนอนที่เหมาะสมอยู่ที่หกถึง 8 ชั่วโมงโดยมีช่วงหลับลึกอยู่ที่ 13 ถึง 23%
พวกเราประชาชนทั่วไปต้องส่งเสริมการกินอาหารที่เข้าใกล้มังสวิรัติที่ไม่ก่อให้เกิดการอักเสบต้องพยายามหมั่นออกกำลังอย่างสม่ำเสมอ งดเว้นบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเกินที่กำหนด ทั้งหลายเหล่านี้ทำให้สุขภาพดีการนอนมีคุณภาพและปลอดภัยจากภาวะสมองเสื่อมและโรคทางกายอื่นๆด้วย
