แม้สถานการ์ของเชื้อไวรัสโควิด-19ในประเทศไทยจะดีขึ้นจนอยู่ในระดับดีเยี่ยมแล้วก็ตาม แต่เรายังไม่สามารถวางใจกับเจ้าไวรัสตัวนี้ได้ เพราะกลับกันสถานการ์ของหลายๆประเทศยังอยู่ในขั้นวิกฤต รวมถึงมีหลายประเทศที่เกิดการระบาดรอบที่สอง เพราะฉะนั้นความหวังเดียวของมนุษยชาติที่จะสามารถทำให้สถานกาณ์นี้จบลง คงต้องเป็น "วัคซีน" เพียงอย่างเดียวเท่านั้น
โดยเราได้นำข้อมูลความคืบหน้าล่าสุดของการพัฒนาวัคซีน ที่แต่ละประเทศกำลังพัฒนากันอยู่รวมถึงในประเทศไทยเองมาให้ทุกท่านได้รับรู้กัน ซึ่งก่อนจะพูดถึงความคืบหน้าเราจะมาทำความเข้าขั้นตอนการทดสอบวัคซีนกันเสียก่อน
โดยมีขั้นตอนทั้งหมด 5 ขั้นตอนดังนี้
- การทดลองก่อนทดสอบในมนุษย์ : การทดสอบในขั้นนี้ส่วนใหญ่จะทดลองโดยฉีดให้กับลิงหรือหนู
- ระยะที่ 1 - ทดสอบในมนุษย์แบบปลอดภัย : เริ่มทดสอบฉีดให้มนุษย์แบบจำกัดจำนวน
- ระยะที่ 2 - ขยายการทดสอบในมนุษย์ : เพิ่มจำนวนกลุ่มตัวอย่างเป็นหลักร้อยคน และความหลากหลาย เช่น อายุ เพศ
- ระยะที่ 3 - ทดสอบในมนุษย์อย่างมีประสิทธิภาพ : เพิ่มการให้วัคซีนแก่กลุ่มตัวอย่างเป็นหลักหลายพันคน
- อนุมัติการใช้ : ผ่านการตรวจสอบโดยหน่วยงานของหลายประเทศ และเริ่มการใช้งานจริง โดยอาจได้รับอนุมัติให้ใช้งานฉุกเฉินก่อนจะอนุมัติอย่างเป็นทางการเช่นกรณี รัสเซีย ที่ยังไม่ได้รับการอนุมัติอย่างเป็นทางการจากหน่วยงานต่างๆทั่วโลก แต่เริ่มมีการใช้งานจริงแล้ว
ซึ่งนอกจากขั้นตอนจะมีหลายขั้นตอนแล้ว ประเภทของวัคซีนเองก็มีหลากหลายประเภทเช่นกัน ดังนี้
- Genetic Vaccines : เป็นการพัฒนาวัคซีนโดยใช้ยีนของไวรัสเพื่อกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกัน
- Viral Vector Vaccines : ใช้ไวรัสที่ทำให้อ่อนลงแล้วไม่ทำให้เกิดโรคมาตัดต่อใส่สารพันธุกรรมของไวรัสโคโรนาลงไป
- Protein-Based Vaccines : การพัฒนาวัคซีนด้วยการใส่ชิ้นส่วนโปรตีนของไวรัสเพื่อกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกัน
- Whole-Virus Vaccines : การพัฒนาวัคซีนโดยใช้ไวรัสที่ไม่ทำงานหรือตายแล้ว
- Repurposed Vaccines : การพัฒนาวัคซีนต้านโควิด-19 จากวัคซีนที่ใช้สำหรับป้องกันโรคระบาดอื่นๆ
โดยปัจจุบันมีวัคซีนโรคโควิด-19 ประมาณ 170 ตัวที่กำลังอยู่ระหว่างการพัฒนาโดยทีมนักวิจัยจากทั่วโลก ซึ่งเราจะพูดถึงความคืบหน้าของบางประเทศที่มีแนวโน้มใกล้เสร็จสมบูรณ์แล้ว
- สหรัฐอเมริกา : ถือเป็นหนึ่งในประเทศที่นำเรื่องการพัฒนาวัคซีน ทั้งการเลือกประเภทที่พัฒนามีถึง 3 ประเภท และความคืบหน้าของการพัฒนานั้นมีวัคซีนหลายตัวอยู่ในขั้นที่ 4 แล้วอีกด้วย และอีกหลายตัวอยู่ในขั้นที่ 3
- จีน : จีนเองก็ถือเป็นอีกหนึ่งผู้นำด้านการพัฒนาโดยเลือกใช้ 3 ประเภท แต่แตกต่างกับสหรัฐอเมริกา 1 ประเภท ซึ่งความคืบหน้านั้นอยู่ในขั้นตอนที่ 4 แล้วเช่นกัน
- นิวซีแลนด์ : เป็นประเทศที่จะไม่พูดถึงไปไม่ได้เพราะเลือกใช้ประเภทวัคซีน ที่แตกต่างกับทั้งสหรัฐอเมริกาและจีน แต่ความคืบหน้าก็อยู่ในขั้นที่ 4 เช่นเดียวกัน
- ไทย : สำหรับประเทศไทยตอนนี้การทดสอบได้เริ่มกลับไปในขั้นที่ 1 เพราะการทดสอบวัคซีนก่อนหน้าใช้ไม่ได้ผลจึงต้องเริ่มพัฒนาวัคซีนตัวใหม่
- รัสเซีย : ประเทศเพียงประเทศเดียวที่มีการอนุมัติใช้งานวัคซีนในขั้นที่ 5 แม้จะมีความกังวลจากนักวิชาการต่างๆทั่วโลก ว่าเป็นการพัฒนาที่เร็วเกินไป แต่สุดท้ายแล้วต้องรอดูผลลัพธ์กันต่อไป
หากไม่นับรัสเซียแล้ววัคซีนที่เกือบจะใกล้เสร็จสมบูรณ์และอยู่ในขั้นตอนที่ 4 นั้นมีจำนวนมากถึง 6 ตัว แต่แม้จะใช้คำว่าใกล้เสร็จสมบูรณ์ แต่การทดสอบในแต่ละขั้นตอนต้องใช้ระยะเวลาที่ยาวนาน นักวิชาการจึงคาดการณ์ว่าวัคซีนที่จะได้รับการอนุมัติจากทั่วโลก และใช้งานได้จริงจะเกิดขึ้นได้ในปี 2564 ช่วงกลางปี ซึ่งเราก็ได้แต่หวังว่าวัคซีนเหล่านี้จะพัฒนาเสร็จได้ในเร็ววัน และสำหรับตอนนี้เราคงทำได้แค่ไม่ประมาทการ์ดไม่ตกและช่วยกันป้องกันประเทศของเราแบบนี้ต่อไป
